დაავადებები

სამედიცინო ცოდნის მონაცემთა ბაზაში ინახება კავშირები სხვადასხვა დიაგნოსტიკურ ცვლადებს შორის, როგორიცა დაავადებები, სიმპტომები, რისკ ფაქტორები და ა.შ.

1-ლი ტიპის აუტოიმუნურ პოლიენდოკრინული სინდრომი

1-ლი ტიპის აუტოიმუნურ პოლიენდოკრინული სინდრომი გენეტიკური დაავადებაა, რომელიც ზემოქმედებას ახდენს სხეულის მრავალ ორგანოზე. შემთხვევათა უმრავლესობაში დაავადების ნიშნები და სიმპტომები ვლინდება ბავშვობის ან მოზარდობის პერიოდში.

1 ტიპის ნეიროფიბრომატოზი

ნეიროფიბრომატოზი წარმოადგენს გენეტიკურ დარღვევას, რომელიც წარმოშობს ნერვული ქსოვილების სიმსივნეს. იგი შესაძლოა განვითარდეს ადამიანის ნერვულის სისტემის ნებისმიერ ნაწილში მათ შორის ტვინის, ზურგის ტვინისა და ნერვების ჩათვლით.

2 ტიპის ნეიროფიბრომატოზი

ამ დაავადების განვითარება იწყება ორივე ყურში ვესტიბალური შვანომის(აკუსტიკური ნეირომა) განვითარებით. კეთილთვისებიანი სიმსივნეები იზრდებიან იმ ნერვებზე, რომლებიც უზრუნველყოფენ ხმიანობისა და წონასწორობის შესახებ ინფორმაციის შიდა ყურიდან თავის ტვინის მიმართულებით გადატანაზე, ამ პროცესის შედეგად განვითრებული სიმტომები თავს იჩენენ გვიანდელი თინეიჯერობის ან ახალგაზრდობის ასაკში. სიმპტომებს კი წარმოადგენს: სმენის თანდათანობით დაქვეითება, ზარის რეკვის ხმა ყურებში, ტკივილი, წონასწორობის პრობლემები, საკის კუნთების მოდუნება და ჩამოშვება, მგრძნობელობის დაქვეითება და სისუსტე ზედა და ქვედა კიდურებში და ა.შ

B12 ვიტამინის ნაკლებობით გამოწვეული ანემია

ანემია არის მდგომარეობა, როდესაც სისხლში  არ არის წითელი უჯრედების საკმარისი რაოდენობა ჟანგბადის სხეულის ქსოვილებამდე გადასტანად. დაავადება  შეიძლება გამოიწვიოს რკინის ან ვიტამინების ნაკლებობამ, ასევე სისხლის კონკრეტულმა დაავადებებმა. B12 ვიტამინის ნაკლებობით გამოწვეული ანემია არის მდგომარეობა, როდესაც B12 ვიტამინის  არასაკმარისი რაოდენობის  გამო ორგანიზმში აღარ წარმოიქმნება საკმარისი რაოდენობის სისხლის წითელი უჯრედები.

Q-რიკეტსიოზი

Q-რიკეტსიოზი, იგივე ცხელება Q არის ინფექციური დაავადება გამოწვეული ბაქტერია "ბერნეტის რიკეტსიას" ორგანიზმში მოხვედრით. დაავადებას ახასიათებს გრიპის მსგავსი სიმპტომები. ბევრ პაციენტს სიმპტომების საერთოდ არ აღენიშნება. დაბალი პროცენტულობის შემთხვევებში დაავადება შესაძლოა ხელახლა გამოვლინდეს რამდენიმე წელიწადში. ცხელება Q - ს სასიკვდილო ფორმამ შესაძლებელია დააზიანოს გული, ღვიძლი, ტვინი და ფილტვები.

Q-რიკეტსიოზი ადამიანზე გადადის ცხოველიდან. აბ ბაქტერიის მატარებელი ძირითადად არის ცხვარი, თხა, საქონელი. ადამიანი ინფიცირდება ცხოველის ირგვლივ არსებული დაბინძურებული ჰაერის ჩასუნთქვით. დაავადების მაღალი რისკი არსებობს ფერმებში, ვეტერინარიულ და ცხოველთა კვლევის კლინიკებში. დაავადების სიმპტომები: ძლიერი თავის ტკივილი, დაღლილობა, გაციება, ხველა, გულისრევა შეინიშნება ბაქტერიის ორგანიზმში მოხვედრიდან 30 დღის განმავლობაში.


აბსტინენციური სინდრომი (სედატივები)

აბსტინენციის სინდრომი გულსხმობს , გულყრას, კარდიო-ვასკულარულ სიმპტომატიკას, რომელიც შეიძლება საშიში იყოს სიცოცხლისთვის. სედატივებს უწოდებენ ნივთიერებებს, რომლებიც დამთრგუნველად მოქმედებენ ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე, მათი მოქმედებით ორგანიზმში წარმოიქმნება სიმშვიდის განცდა. ყველაზე გავრცელებულ სედატივებს წარმოადგენს: ალკოჰოლი, ბენზდიაზეპინები და ბარბიტურატები.
ალკოჰოლი - გავრცელებული სედატივია მრავალ ქვეყანაში, მათი მოხმარება თავიდან მოქმედებს მცირე სტიმულანტად, შემდეგ კი თრგუნავს ნერვულ სისტემას. ბარბიტურატები -  მოიხსენიება და გამოიყენება მედიცინაში, როგორც საძილე აბები, სედატივები, ტრანკვილიზატორები (შფოთვის საწინააღმდეგო საშუალებები), ანტიკონვულსანები და ანესთეტიკები. ბარბიტურატები ახდენენ სუნთქვის დეპრესიასაც, აქვთ საფრთხოების მცირე კუთხე ამიტომ ყველაზე ხშირად გამოიყენება სუიციდის მცდელობისთვის. ბენზოდიაზეპინები კი გამოიყენება ტრანკვილიზატორებად, სედატივებად, კუნთების რელაქსანტებად, ანტიკონვულსანტებად. გამოიყენება ალკოჰოლისგან აბსტინტნციისგან გამოწვეული სიმპტომების სამკურნალოდ.  განსაკუთრებით ხანგრძლივი მოქმედების ბენზოდიაზეპინები - ქლორდიაზეპოქსიდი და დიაზეპამი.

აგოროფობია

აგოროფობია არის აღელვებისა და სიმშვიდის დარღვევის ის ფორმა როდესაც ადამიანს აქვს პანიკური შიში ისეთი სიტუაციების თუ ადგილებისა სადაც შეიძლება თავი იგრძნოს უსუსურად, შეტყუებულად, გაუცრუვდეს იმედები და ა.შ.

ადაბტაციის დარღვევა

ადაპტაციის დარღვევა გულისხმობს ისეთ ფსიქოლოგიურ რეაქციებს, რომელიც პიროვნებას უჩნდება ახლა გარემოებებთან შეგუების ადაპტაცის დროს, მაგალითად, სამუშაოს შეცვლა, სკოლიდან უნივერსიტეტში გადასვლა, ახლობელი ადამიანის დაკარგვა და სხვა. დარღვეული ადაპტაციის უნარის შემთხვევაში ადამიანს არ შეუძლია გაუმკლავდეს განსაკუთრებულ სტრესს და ადაპტირდეს მის გარშემო არსებულ ცხოვრებისეულ ცვლილებებთან.

ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსით გამოწვეული მწვავე ინფექცია

ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსი ორგანიზმში შეჭრის შემდეგ იწყებს სისხლის თეთრი უჯრედების თანდათანობით განადგურებას, აღნიშნული უჯრედების ფუნქცია ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან სწორედ მათი მეშვეობით ებრძვის იმუნური სისტემა ორგანიზმში შემოჭრილ მავნე ორგანიზმებს, რაც უფრო ნაკლებია სისხლში თეთრი უჯრედების რაოდენობა მით უფრო მეტად სუსტდება იმუნური სისტემა.

ადამიანის პაპილომავირუსული ინფექცია

ადამიანის პაპილომავირუსული ინფექცია იწვევს მახვილწვეტიანი კონდილომების (მეჭეჭების) განვითარებას. აღმოჩენილია პაპილომავირუსის 100-ზე მეტი ფორმა. თითოეულ მათგანს ახასიათებს კონდილომების გაჩენა სხეულის სხვადასხვა ნაწილებზე. მაგალითად, ზოგიერთი იწვევს გენიტალიური არის დაზიანებას, ტერფის კონდილომებს, სხვა ტიპები კი დაკავშირებულია სახის და კისრის არეში განვითარებულ კონდილომებთან. ინფექციების უმეტესობა არ იწვევს კობოს განვითარებას, თუმცა რამოდენიმე ტიპის პაპილომავირუსულ ინფექცია ხდება საშვილოსნოს ყელის კიბოს გაჩენის მიზეზი. შექმნილია ვაქცინები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ინფექციის იმ ტიპებისგან დაცვას, რომლებსაც შეუძლიათ გამოიწვიონ მახვილწვეტიანი კონდილომები და საშვილოსნოს ყელის კიბო.


ადენომიოზი

ადენომიოზი წარმოადგენს დაავადებას, რომლის დროსაც საშვილოსნოს ღრუს შემომსაზღვრელი ქსოვილი ჩაზრდილია საშვილოსნოს კუნთოვან კედელში.

ადნექსიტი - საშვილოსნოს დანამატების (საკვერცხეებისა და საშვილოსნოს მილების) ანთება

ადნექსიტი ვითარდება საშვილოსნოს მდებარე ორგანოებსა და შემაერთბელ ქსოვილებში. წარმოიქმნება ადნექსალურ სიმსივნეთა ჯგუფი, რომლებიც ძირითადად კეთილთვისებიანია, თუმცა გვხვდება ავთვისებიანი წარმონაქმნებიც. ადნექსალური მასები შეიძლება გაჩნდეს საკვერცხეებში, ფალოპის მილაკებში, ასევე საკვერცხეებისა და ფალოპის მიმდებარე შემაერთებელ ქსოვილებში.

ავთვისებიანი ანემია

ვთვისებიანი ანემია იგივე B12 ვიტამინის ნაკლებობით გამოწვეული ანემია არის მდგომარეობა, როდესაც B12 ვიტამინის  არასაკმარისი რაოდენობის  გამო ორგანიზმში აღარ წარმოიქმნება საკმარისი რაოდენობის სისხლის წითელი უჯრედები.

აკრომეგალია

აკრომეგალია, როგორც დააავადება გულისხმობს ხელებისა და ფეხების ძვლების არანორმალურ ზრდას. აკრომეგალიით ძირითადად ავადდებიან შუახნის ასაკის ადამიანები. იგი თანდათანობით განვითარებადი დაავადებაა, ამიტომაც რთული ხდება საწყის  ეტაპებზევე მისი აღმოჩენა

ალერგია საკვებზე

ალერგია არის ორგანიზმის უკურეაქცია ორგანიზმში მოხვედრილი უცხო ნივთიერებების მიმართ, რომლებიც სხვა ადამიანებში იმავე რეაქციას არ იწვევენ, ეს ნივთიერებები შესაძლებელია იყოს საკვებში, სასმელში, ჰაერში და ა.შ.

იმუნური სისტემა უზრუნველყოფს ორგანიზმის დაცვას ანტისხეულების წარმოქმნით, როდესაც ადამიანს აქვს ალერგია ანტისხეულები გარკვეულ ნივთიერებებს საშიშად აღიქვამენ და იმუნური სისტემა იწვევს ანთბით რეაქციებს კანში, სინუსურ ღრუებში, სასუნთქ გზებსა და მომნელებელ სისტემაში. 


ალერგიული ბრონქო-პულმონარული ასპერგილოზი

ასპერგილოზი წარმოადგენს გარკვეული სოკოს მიერ გამოწვეულ ინფექციურ დაავადებას, რომელიც ძირითადად სასუნთქ სისტემას მოიცავს, ნიშნები და დაავადების სიმძიმე ერთმანეთისგან განსხვავებულია. ასპერგილოზის მხოლოდ რამოდენიმე ტიპი იწვევს დაავადებას იმ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ დასუსტბული იმუნური სისტემა, ფილტვების სხვადასხვა პათოლოგიები, ასთმა.

მკურნალობის სახე დამოკიდებულია ასპირგელოზის ტიპზე და შესაძლებელია იყოს უბრალდ დაკვირვება, ანტისოკოვანი პრეპარატები ან ქირურგიული ჩარევა.


ალერგიული კონიუქტივიტი

ალერგიული კონიუქტივიტი ანუ "წითელი თვალების დაავადება" აზიანებს ორივე მხედველობის ორგანოს, თვალებში აღმოცენდება წვისა და ქავილი შეგრძნება, ცრემლის დენა, ქუთუთო წითლდება და შუპდება, ვითარდება სინათლის შიში.

ალერგიული რინიტი

ალერგიული რინიტი ასევე ცნობილია როგორც თივის ცხელება, პოლინოზი.  დაავადება იწვევს გაციების მსგავს სიმპტომებსა და ნიშნებს, როგორებიცაა სურდო, თვალების ქავილი, ცემინება და სინუსებზე ზეწოლა. პოლინოზი შეიძლება გამოიწვიოს ისეთმა ალერგენებმა როგორიცაა ყვავილის მტვერი, მტვრის ნაწილაკები და ცხოველების ქერტლი. შესაბამისი მედიკამენტების მიღებით შესაძლებელი ხდება გაუმჯობესდეს ჯანმრთელობის მდგომარეობა.

ალკოჰოლიზმი

ალკოჰოლიზმი თავის თავში მოიცავს სასმლის მიღებასთან დაკავშირებულ პრობლემებს, იგი ქრონიკული და ხშირად პროგრესირებადი დაავადებაა. პრობლემებში იგულისხმება ალკოჰოლზე ფიქრი, მისი მოხმარება პრობლემების გააზრების მიუხედავად, თრობის ეფექტის მისაღწევად დიდი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღება, მიჩვევა, ასევე უკურეაქცია სასმლის მიღების შეწყვეტისას, მიღებული ალკოჰოლური ნივთიერებების რაოდენობის ზრდასთან ერთად იმატებს ალკოჰოლიკად ჩამოყალიბებს რისკები. ალკოჰოლიზმნი შესაძლებელია განპირობებული იყოს გენეტიკური, ფსიქოლოგიური, სოციალური გარემო პირობებით. ალკოჰოლის მიღების სურვილი შესაძლებელია გაჩნდეს დადებით გრძნობების მიღების მიზნით ან უარყოფითი შეგრძნებების თავიდან ასაცილებლად.


ალკოჰოლით მოწამვლა (ეთანოლით ინტოქსიკაცია)

ალკოჰოლური მოწამვლა მძიმე მგომარეობაა, რომელსაც იწვევს დროის მოკლე პერიოდში დიდი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღება, მოწამვლა შესაძლოა სასიკვილო შედეგითაც დასრულდეს. ინტოქსიკაციის დროს დარღვეულია სუნთქვა, გულისცემა, სხეულის ტემპერატურის რეგულაცია, ღებინების რეფლექსი, შესაძლო გართულებებია კომა და სიკვდილი.

ბავშვებსა და მოზარდებში ალკოჰოლით მოწამვლის გამომწვევი მიზეზი ხშირად არის ნებით თუ უნებლიედ ისეთი საყოფაცხოვრებო სითხის მიღება, რომელიც ალკოჰოლს შეიცავს. ეთანოლით ინტოქსიკაციისას აუცილებელი ხდება სასწრაფო სამედიცინო ჩარევა.


ალკოჰოლური აბსტინენციის სინდრომი

ალკოჰოლური აბსტინენციის სინდრომი ვითარდება ალკოჰილის მიღების შეწყვეტისას. აბსტინენციის დროს პაციენტებს უვითარდებათ უეცარი, ფიზიკური და ფსიქოლოგიური დარღვევები. მკვეთრად შეიმჩნევა ავადმყოფის სწრაფვა ალკოჰოლისადმი, ადამიანის მთავარი მიზანი ალკოჰოლის მოპოვება და მისი მიღებაა, დამახასიათებელია გუნება - გაწყობის უეცარი ცვლილებები, დეპრესია, გაღიზიანებადობა,  ეჭვიანობა, ზედაპირული ძილი, პაციენტებს აღენიშნებათ, სისუსტე ოფლიანობა, ტაქიკარდია, პირის სიმშრალე, თავისა და გულის ტკივილი, ტრემორი. ნარკოტიკული აბსტინენციის დროს ყველაფერი ვლინდება უფრო მკაფიოდ: მრისხანება, ღვარძლიანობა, უძილობა, შემცივნება, ტაქიკარდია, ტრემორი, ანორექსია. ვითარდება კრუნჩხვები, ძლიერი ტკივილები სახსრებში, კუნთებში, ხერხემალში ("ლომკა"). ავადმყოფები შფოთავენ, ტირიან. მდგომარეობას ახასიათებს სხვადასხვა სახის ფსიქოზის განვითარება,  აბსტინენციის მდგომარეობაში პაციენტები განწყობილნი არიან თვითმკვლელობისადმი. აუცილებელია ასეთი ავადმყოფების ჰოსპიტალიზაცია და სტაციონარული დახმარების გაწევა, რათა თავიდან იქნეს აცილებული მდგომარეობის გაუარესება და მძიმე შედეგები.

ალკოჰოლური აბსტინენციის სინდრომი დელირიუმით (ფსიქოზით)

ალკოჰოლური აბსტინენციის სინდრომი ვითარდება ალკოჰილის მიღების შეწყვეტისას. აბსტინენციის დროს პაციენტებს უვითარდებათ უეცარი, ფიზიკური და ფსიქოლოგიური დარღვევები. მკვეთრად შეიმჩნევა ავადმყოფის სწრაფვა ალკოჰოლისადმი, ადამიანის მთავარი მიზანი ალკოჰოლის მოპოვება და მისი მიღებაა, დამახასიათებელია გუნება - გაწყობის უეცარი ცვლილებები, დეპრესია, გაღიზიანებადობა,  ეჭვიანობა, ზედაპირული ძილი, პაციენტებს აღენიშნებათ, სისუსტე ოფლიანობა, ტაქიკარდია, პირის სიმშრალე, თავისა და გულის ტკივილი, ტრემორი. ნარკოტიკული აბსტინენციის დროს ყველაფერი ვლინდება უფრო მკაფიოდ: მრისხანება, ღვარძლიანობა, უძილობა, შემცივნება, ტაქიკარდია, ტრემორი, ანორექსია. ვითარდება კრუნჩხვები, ძლიერი ტკივილები სახსრებში, კუნთებში, ხერხემალში ("ლომკა"). ავადმყოფები შფოთავენ, ტირიან. მდგომარეობას ახასიათებს სხვადასხვა სახის ფსიქოზის განვითარება, ერთ-ერთი მათგანია დელირიუმი. იგი საკმაოდ მძიმე მდგომარეობაა, იცვლება ადამიანის მეტალური სტატუსი, იგი ვეღარ აღიქვამს გარემოს ადეკვატურად და დაბნეულია. დელირიუმი შესაძლოა სწრაფად დადგეს რამდენიმე საათში ან დღეში. მისი განვითარება საკმაოდ ხშირად უკავშირდება ალკოჰოლის მოხმარებას. პაციენტებს რომლეთაც აქვთ დელირიუმის თანხლებით მიმდინარე ალკოჰოლური აბსტინენციის სინდრომი ესაჭიროებათ ჰოსპიტალიზაცია. სამედიცინო დახმარებით შესაძლებელია გართულებებისა თუ მძიმე შედეგების თავიდან აცილება.


ალცჰეიმერის დაავადება

ალცჰეიმერი წარმოადგენს პროგრესირებად დაავადებას, რომლიც აქვეითებს მნიშვნელოვან გონებრივ ფუნქციებს. ამ დაავადების მქონე პაციენტებმა შესაძლოა გადაიტანონ დრამატული პიროვნული ცვლილებები, ასევე დაავიწყდეთ მათ ცხოვრებაში არსებული ყველაზე მნიშვნელოვანი ადამიანები. 

ამებიაზი

ამებიაზის სახელწოდებითაა ცნობილი ცხელ ქვეყნებში გავრცელებლი მსხვილი ნაწლავისა და ზოგიერთი შინაგანი ორგანოს დაავადება. გამომწვევი მიზეზია ამება Entamoeba Histolitico-ს ორგანიზმში მოხვედრა. დაავადებას ახასიათებს წყლულოვანი კოლიტის განვითარება. გახანგრძლივებული მიმდინარეობა რეციდივებითა და გამწვავებებით. იშვიათად შეიძლება გამოვლინდეს არაწყლულოვანი ფორმით.

ამიოლოიდოზი


ამიოლოიდოზი საკმაოდ იშვიათი დაავადებაა, ჩნდება მაშინ როცა ნივთიერება ამილოიდი შინაგან ორგანოებზე წარმოიქმნება. ამილოიდი წარმოადგენს ცილას, რომელსაც წარმოქმნის ძვლის ტვინი. დავადება გამოწვეულია ამ ნვთიერების ძვლის ტვინიდან ქსოვილებსა თუ ორგანოებზე გადასვლით. აღმოჩენილია ამილოიდის სხვადასხვა სახეობა. აღნიშნული ნივთიერება ზემოქმედებას ახდენს სხვადასხვა ორგანოზე, სხვადასხვა პაციენტის შემთხვევაში. ამილოიდის ყველაზე საშიშმა ფორმამ შესაძლოა გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის  მნიშნელოვანი ორგანოების დაზიანება. ძირითადად ზიანდება გული, თირკმელი, ელენთა, ნერვული სისტემა და ძვლისმომნელებელი ტრაქტი.


ამპულარული კიბო (კოლინჯის კიბო)

ამპულარული კობო, საკმაოდ იშვიათი დაავადებაა, რომელიც ყალიბდება საჭმლის მომნელებელი სისტემის იმ ნაწილში სადაც ერთმანეთს უერთდება წვრილი ნაწლავი და ნაღვლისა და პანკრეასის სადინარები. ამპულარული კობო ფორმირდება საჭმლის მომნელებელი სისტემის სხვა ნაწილებზეც, როგორიც არის ნაღველი, პანკრეასი, და წვრილი ნაწლავი, კიბოს უჯრედების ზრდამ შესაძლოა დააზიანოს აღნიშნული ორგანოებიც. დაავადების ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენის შემთხვევაში სათანადო მკურნალობით შესაძლებელი ხდება დაავადების გართულების თავიდან აცილება.

ანალური მიდამოს გაღიზიანება

ანალური მიდამოს გაღიზიანება საკმაოდ უსიამოვნო, მტკივნეული და მწველი მდგომარეობაა, რომელიც მრავალი დააავადებით შეიძლება იყოს გამოწვეული, მაგალითად, ბუასილი, სწორი ნაწლავის დაავადებათა უმრავლესობა, ანალური ნახეთქი, ფისტულა და სწორი ნაწლავის პოლიპი

ანალური სიმსივნე

ანალური სიმსივნე საკმაოდ იშვიათი დაავადებაა, იგი ყალიბდება ადამიანის ორგანიზმში არსებულ ანალურ ხვრელზე, რომელიც არის მოკლე მილი, იგი იწყება სწორი ნაწლავის ბოლოს,  სწორედ ამ მილის  საშუალებით ტოვებს განავალი ორგანიზმს. დაავადება გამოვლინდება სისხლდენით სწორი ნაწლავიდან და ანალური ტკივილით. ანალური სიმსივნე ხშირად დაკავშირებულია სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებთან, რომელიც გამოწვეულია პაპილომავირუსით. ხშირია შემთხვევები როცა ანალურ სიმსივნეს თან ახლავს პაპილომავირუსული ინფექცია და სწორედ ამიტომ ითვლება იგი ანალური ხვრელის კიბოს ყველაზე ხშირ გამომწვევ მიზეზად.

ანალური ფისტულა

ანალური ფისტულა ეწოდება საჭმლის მომნელებელი სისტემის ბოლო ნაწილსა და კანს შორის წარმოქმნილ არანორმალური ღრუს ანთებას. ასეთი ღრუების უმრავლესობას იწვევს ანალური ჯირკვლების ინფექცია, რომელიც ვრცელდება კანზე. ანალური ფისტულის სამკურნალოდ აუცილებელია ქირურგიული ჩარევა.

ანაფილაქსია

ანაფილაქსია მძიმე, ხშირ შემთხვევაში სიცოცხლისთვის საშიში ალერგიული რეაქციაა და ვითარდება ალერგენთან კონტაქტის შემდეგ წამების ან წუთების განმავლობაში. ანაფილაქსიის დროს გამოთავისუფლებულმა ქიმიური ნივთიერებების ნაკრებმა შესაძლოა შოკი გამოიწვიოს. სწრაფად იკლებს არტერიული წნევა, ვიწროვდება სასუნთქი გზები, რის შედეგადაც თითქმის შეუძლებელი ხდება სუნთქვა. მდგომარეობის გართულებას შესაძლებელია მოჰყვეს გონების დაკარგვა ან სიკვდილი.

სწრაფი, სუსტი პულსი, კანის გამონაყარი, გულისრევა და ღებინება ანაფილაქსიის ნიშნები და სიმტოპმებია, აუცილბელია მათი გამოვლენისთანავე პაციენტის გადაუდებელი დახმარების ცენტრში გადაყვანა ეპინეფრინის სწრაფი მიღების მიზნით.

ანემია გამოწვეული ქრონიკული დაავადებით

ანემია არის მდგომარეობა, როდესაც სისხლში არ არის წითელი უჯრედების საკმარისი რაოდენობა ჟანგბადის სხეულის ქსოვილებამდე გადასტანად. ანემიას ახასიათებს მუდმივი დაღლილობისა და სისუსტის შეგრძნება.

ანკილოზური სპონდილიტი

ანკილოზური სპონდილიტი არის ანთებითი დაავადება, რომელსაც დროთა განმავლობაში შეუძლია გამოიწვიოს ხერხემლის მალების შერწყმა გაერთიანება. შედეგად ხერხემალი კარგავს მოქნილობას და შესაძლებელია შეიცვალოს სხეულის აღნაგობაც. დაავადების ნეკნებზე გავრცელება ხელს უშლის თავისუფლად სუნთქვას. ანკილოზური სპონდილიტით უფრო ხშირად ავადდებიან მამაკაცები. სიშნები და სიმპტომები გამოვლინებას იწყებს ახალგაზრდობის პერიოდში. ანთება შეიძლება წარმოიქმნას სხეულის სხვა ნაწილებზეც - უფრო ხშირად თვალებზე.

ანკიოლოსტომიაზი

ანკილოსტომიაზი მავნებელი პარაზიტის მიერ გამოწვეული ინფექციური დაავადებაა. პარაზიტი ორგანიზმში ხვდება კანის გავლით და მიემართება ნაწლავებისკენ. მიმაგრდება ნაწლავის კედელზე და იწყებს ადამიანის სისხლით კვებას. პარაზიტი ჭია დაახლოებით 1 სმ სიგრიძისაა, მას აქვს კაუჭის მსგავსი კბილები და კუნთოვანი საყლაპავი მილი სისხლის უკეთ შეწოვისთვის. მდედრი ჭია უფრო დიდი ზომისა ვიდრე მამარი, მას შეუძლია დღის განმავლობაში დადოს 10.000 კვერცხი. ნებისმიერი მათგანი შეიძლება გამოიჩეკოს ლარვადან და ზიანი მიაყენოს ადამიანის ორგანიზმს.

ანორექსია

ანორექსია წარმოადგენს კვების რეჟიმის დარღვევასთან დაკავშირებულ დაავადებას, მისი დამახასიათებელი ნიშნებია საგანგაშოდ დაბალი წონა, მუდმივი შიში წონაში მომატებასთან დაკავშირებით და ასევე სხეულის წონის სწორად აღქმის უნარის დაქვეითება. ანორექსიით დაავადებული ადამიანებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვან ღირებულებას წარმოადგენს აკონტროლონ საკუთარი წონა და ფიგურა, ამისთვის მიმართავენ სიცოცხლისთვის საშიშ მეთოდებს, უარს ამბობენ საჭმლის იმ ოდენობაზე რომლიც აუცილებელია ჯანმრთელი ორგანიზმის არსებობისთვის, ან მიღებულ საკვებს ორგანიზმიდან გამოდევნიან ხელოვნურად გამოწვეული გულისრევით, არასწორი დოზით იღებენ საფაღარათო საშუალებებს, სხვადასხვა სახის დიუტურ აბებს. მათ შეიძლება სცადონ წონაში კლება გადაჭარბებული ფიზიკური დატვირთვით, ვარჯიშის საშუალებითაც. 


ანტიდუერეტული ჰორმონის შეუსაბამო სეკრეციის სინდრომი

ანტიდუერეტული ჰორმონის შეუსაბამო სეკრეციის სინდრომი გულისხმობს,  ზედმეტი რაოდენობის ანტიდუერეტული ჰორმონის - ვაზოპრესინის, სეკრეციას ორგანიზმში. აღნიშნული ჰორმონის მოჭარბებული რაოდენობა იწვევს სისლხში არსებული ზედმეტი წყლის ექსკრეციის, ანუ გამოყოფის პროცესის შეფერხებას. 

ანტიფოსფოლიპიდური სინდრომი

ანტიფოსფოლიპიდური სინდრომის დროს იმუნური სისტემა ბრძოლას იწყებს ორგანიზმის ნორმალური ცილების წინააღმდეგ. აღნიშნული სინდრომი იწვევს სისხლის კოლტების წარმოქმნას არტერიებსა და ვენებში, შესაძლოა გაჩნდეს გართულებები ფეხმძიმობის დროს, მაგალითად სპონტანური აბორტი და მკვდრად შობადობა. დაავადებამ შესალებელია გამოიწვიოს კოლტების ფორმირება ფეხის ღრმა ვენებში, თირკმელსა და ფილტვებში. დაზიანების პროგნოზი დამოკიდებულია ადგილმდებარეობასა და სიმძიმეზე. სამწუხაროდ, ანტიფოსფოლიპიდური სინდრომი არ ინკურნება მაგრამ მედიკამენტების მიღებით შესაძლებელია შემცირდეს გართულებების რისკი.

აპენდიციტი

აპენდიციტი იგივე ჭია ნაწლავის ანთება წარმოადგენს თითის ფორმის ნაწლავის წანაზარდის ანთებას, იგი მსხვილი ნაწლავიდან გამოდის, მუცლის მარჯვენა მხარეს. აპენდიციტის ზუსტი ფუნქცია დადგენილი არ არის. ანთების წარმოაშობასთან ერთად იწყება ტკივილები ქვედა მუცლის არეში, პაციენტების უმრავლესობას აწუხებს ტკივილი  კუჭის გარშემო რომელიც შემდეგ გადაინაცვლებს მარჯვნივ, ანთების გართულებასთან ერთად ძლიერდება ტკივილიც.  აპენდიციტი ძირითადად გამოვლინდება 10-30  წლის ადამიანებში. მკურნალობა ძირითადად გულისხმობს აპენდიქსის ამოკვეთას ქირურგიული ჩარევის გზით.

აპლასტიური ანემია

აპალასტიური ანემია არის მდგომარეობა, როცა ორგანიზმში წყდება სისხლის წითელი უჯრედების საკმარისი რაოდენობით წარმოქმნა. ანემიის ეს ტიპი საკმაოდ იშვიათი და სერიოზული დაავადებაა, რომელიც ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განვითარდეს. დაავადება შესაძლებელია ჩამოყალიბდეს უეცრად ან გამოვლინდელს ნელა და გაუარსედეს დროთა განმავლობაში.

აპნოეს შეტევები ძილში

ძილის აპნოე - ზედა სასუნთქ გზებთან დაკავშირებული ძილის დარღვევა, როდესაც ადამიანი ძილის დროს წყვეტს სუნთქვას. აპნოედ მიიჩნევა სუნთქვის შეწყვეტის ისეთი პერიოდი, რომელიც 10 წამის ან მეტი დროის განმავლობაში გრძელდება. ხმამაღალი ხვრინვა და გაღვიძების შემდეგ დაღლილობის შეგრძნება შესაძლოა აპნოეს შეტევებზე  მიუთითებდეს. არსებობს ძილის აპნოეს რამდენიმე სახეობა. ესენია: ობსტრუქციული ძილის აპნოე, რომელიც ვითარდება ყელის კუნთის მოდუნების შედეგად. ასევე  ცენტრალური ძილის აპნოე, როდესაც ტვინი არ აგზავნის სათანადო სიგნალებს იმ კუნთების მიმართულებით, რომლებიც მონაწილეობენ სუნთქვის პროცესში და მესამე რთული ძილის აპნოეს სინდრომი, როდესაც პაციენტს ერთდოულად აღენიშნება ობსტრუქციული და ცენტრალური ძილის აპნოე.

აპნოეს შეტევები ძილში, ობსტრუქციული

ძილის აპნოე - ზედა სასუნთქ გზებთან დაკავშირებული ძილის დარღვევა, როდესაც ადამიანი ძილის დროს წყვეტს სუნთქვას. აპნოედ მიიჩნევა სუნთქვის შეწყვეტის ისეთი პერიოდი, რომელიც 10 წამის ან მეტი დროის განმავლობაში გრძელდება. აპნოეს შეტევის რამდენიმე სახეობა არსებობს, მათგან ყველაზე გავრცელებული ობსტრუქციული ძილის აპნოეა. იგი ვითარდება მაშინ, როცა კუნთები, რომლებიც მდებარეობს ყელის უკანა მხარეს, დუნდება, შედეგად სასუნთქი გზები ვიწროვდება ან იხურება, რაც იწვევს სუნთქვის უკმარისობას 10 - 20 წამის განმავლობაში, ტვინი აღიქვამს შესუსტებულ სუნთქვას და იწვევს ორგანიზმის გამოღვიძებას სასუნთქი გზების გახსნის მიზნით. ეს პროცესი იმდენად ხანმოკლეა რომ ადამიანს შეიძლება არც ახსოვდეს, სწორედ ამიტომ პაციენტების უმრავლესობა ჰგონია რომ ღამით პრობლემების გარეშე სძინავთ. გამოღვიძების შემდეგ სუნთვა სწრაფად გამოსწორდება ერთი ან ორი ღრმა ჩასუნთქვის შემდეგ. ამ დროს ადამიანი გამოსცემს ხვრინვის, ქოშინის, სულის შეხუთვის მსგავსს ხმებს. ეს ყოველივე ერთი საათის განმავლობაში შეიძლება განმეორდეს მინიმუმ ხუთჯერ, მაქსიმუმ 30-ჯერ. ხშირი გამოღვიძება შეუძლებელს ხდის ადამიანმა მიაღწიოს ღრმა ძილის ფაზას რომელიც აუცილებელია დასვენებისა და ენერგიის აღდგენისთვის. ამის გამო პაციენტები მთელი დღის განმავლობაში გრძნობენ ძილის უკმარისობასა და  დაღლილობას.

არაალერგიული არაინფექციური რინიტი

ტერმინი არაალერგიული არაინფექციური რინიტი გულისხმობს ქრონიკულ ცემინებასა და ცხვირიდან გამონადენს, ყველანაირი გამომწვევი მიზეზის გარეშე. ამ მდგომარეობის განვითარების ხელშემწყობი ფაქტორებია: გარემო გამღიზიანებლები - მტვერი, კვამლი, გამონაბოლქვი, ნესტიანი ამინდი, მედიკამენტები, მაგალითად, ანტების საწინააღმდეგო საშუალებები, სტრესი, ჰორმონული ცვლილებები. არაალერგიული არაინფექციური რინიტი ძირითადად 20 წლამდე ასაკის ადამიანებშია გავცელებული და ვლინდება შემდეგი სიმპტომებით, ცხვირის ღრუს შეშუპება, გამონადენი ცხვირიდან, ცემინება, ლორწოს დაგროვება ყელში, ქავილი. დიაგნოზის დასმა ხდება სიმპტომებზე დაკვირვებით, ასევე უნდა გამოირიცხოს ალერგიული და ინფექციური ფონი. მდგომარეობა არ არის საშიში, სიმპტომები ადვილად ქრება ცხვირის გამხსნელი სპრეებისა და სხვა დამხმარე საშუალებების გამოყენებით

არასტაბილური სტენოკარდია

სტენოკარდია გულის კუნთის ხანმოკლე, შექცევადი იშემიით გამოწვეული სინდრომია, რომელიც გამოიხატება ტკივილით ან დისკომფორტით გულმკერდის არეში, მკერდის ძვლის უკან, ირადიაციით (ტკივილის გავრცელებით) ქვედა ყბაში, მხარში, ზურგში, ეპიგასტრიუმში, ან ხელში. როცა სისხლძარღვებში სისხლი მცირე რაოდენობით გაედინება, გულის კუნთს აკლდება ჟანგბადი, ვითარდება შეუსაბამობა გულის მუშაობასა და ამ სამუშაოს შესასრულებლად საჭირო სისხლით მომარაგებას შორის. ამ დროს გული გზავნის სპეციალურ სიგნალებს მდგომარეობის გამოსასწორებლად, სწორედ ამ სიგნალს ეწოდება სტენოკარდია. აღნიშნული მდგომარეობის განვითარებას მრავალი მიზეზი აქვს, მაგალითად, მოწევა, ჭარბი წონა და ა.შ

არა-ჰოჯკინის ლიმფომა

არა-ჰოჯკინის ლიმფომა სიმსივნეა, რომელიც იწყება ლიმფურ სისტემაში - დაავადებებთან მებრძლოს სისტემაში, რომელიც მთელ ორგანიზმში მდებარეობს. არა-ჰოჯკინის ლიმფომის დროს სიმსივნე ლიმფოციტებში ვითარდება, ლიმფოციტები სისხლის თეთრი უჯრედებია. ჰოჯკინის ლიმფომასთან შედარებით არა-ჰოჯკინის ლიმფომა უფრო გავრცელებული დაავადებაა. არსებობს ამ დაავადების მრავალი ტიპი. სამწუხაროდ ჯერჯერობით უცნობია თუ რა იწვევს ამ დაავადების განვითარებას. იგი ხასიათდება შემდეგი სიმპტომებით: მუცლის შესიება ან ტკივილი, ტკივილი გულმკერდის არეში, დაღლილობა, ცხელება, ხველა, წინაში კლება. დაავადების ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენა საშუალებას იძლევა შემსუბუქდეს და კაონტროლდეს დაავადების სიმპტომები.

ასთმა

ასთმა სასუნთქი გზების ერთ ერთი დაავადებაა. ასთმის დროს სასუნთქი გზები ვიწროვდება, შესვიდება და გამოიყოფა ჭარბი ლორწო, ეს პროცესი ართულებს სუნთქვას და იწვევს ხველას, სუნთქვის უკმარისობას და სტვენით სუნთქვას. ასთმა შეიძლება გამოიხატოს მსუბუქ ფრომებში, მაგრამ პაციენტთა უმრავლესობისთვის ეს  დაავადება სერიოზული პრობლემა და ხელისშემშლელი ფაქტორია ნორმალური ცხოვრებისეული აქტივობების განსახორციელებლად, რადგან ეს აქტივობები შესაძლებელია გადაიზარდოს სიცოცხლისთვის საშიშ ასთმურ შეტევაში. 

ასკარიაზი

ასკარიაზი არის ინფექციური დაავადება, რომელსაც იწვევს ორგანიზმში მოხვედრილი პარაზიტული ჭიები, ისინი ადამიანის ორგანიზმს, იყენებენ როგორც მასპინძელს ლარვების ან კვერცხების ზრდასრულ პარაზიტამდე მომწიფებისთვის. ინფექციის გამომწვევი ზრდასრული ჭია შესაძლებელია იყოს 30 სანტიმეტრი სიგრძის. დაავადებულ პაციენტთა უმრავლესობში ინფექცია თითქმის უსიმპტომოდ მიმდინარეობს, თუმცა მის მძიმე ფორმას შეუძლია გამოიწვიოს სერიოზული სიმპტომები და გართულებები. ასკარიაზი უფრო ხშირად უვითარდებათ 10 წლამდე ასაკის ბავშვებს. ასკარიაზის გამომწვევი ჭიები გავრცელებულია ტროპუკულ და სუპტროპიკულ ზონებში, განსაკუთრებით იმ ადგილებში სადაც არ არის დაცული სანიტარიისა და ჰიეგიენის დონე. ასკარიდას ჭიის კვერცხები გადაყლაპვის შემდეგ ხვდებიან წვრილ ნაწლავში საიდანაც მიგრირდებიან ფილტვებში. ეს ყოველივე იწვევს ასთმის მსგავსი სიმპტომების გამოვლენას, სუნთქვის უკმარისობა, ხველა, მძიმედ სუნთქვა. ფილტვებში მოხვედრიდან 10 დღის შემდეგ ლარვა გადაინაცვლებს ყელში საიდანაც ხველების საშუალებით გამოაღწევს ჰაერში. 

ატოპიური დერმატიტი

ატოპიური დერმატიტი არის მდგომარეობა, რომელიც იწვევს კანის გაწითლებასა და ქავილს. დაავადება ძირითადად გავრცელებულია ბავშვებში, თუმცა შეიძლება გამოვლინდეს ნებისმერ ასაკში. ატოპიური დერმატიტი საკმაოდ ხანგრძლივად მიმდინარე მდგომარეობაა, რომელსაც ახასიათებს პერიოდული გამწვავება, ჯანმრთელი კანის უჯრედები უზრუნველყოფენ ადამიანის დაცვას ბაქტერიების, გამაღიზიანებლებისა და ალერგენებისაგან.

აუტოიმუნური გასტრიტი

გასტრიტი არის საერთო ტერმინი იმ დაავადებებისა რომელთაც ერთი საერთო თვისება აქვთ: კუჭის ამომფენი შრის ანთება. აღნიშნული ხშირად გამოწვეულია იმავე ინფექციით, რაც იწვევს კუჭის წყლულის გაჩენას. გასტრიტის განვითარებას ხელშემწყობი ფაქტორია ტკივილგამაყუჩებლებისა და ალკოჰოლის დიდი რაოდენობით, რეგულარული მიღება. გასტრიტი შეიძლება განვითარდეს უეცრად ან ნელ-ნელა  დროთა განმავლობაში. გართულებულ შემთხვევაში გასტრიტი იწვევს კუჭის წყლულოვანი დაავადებისა და სიმსივნის განვითარებასაც კი. აუტოიმუნური გასტრიტიდაკავშირებულია იმუნური სისტემის მცდარ რეაქციასთან. ჯანრმთელი ადამიანის იმუნური სისტემა უზრუნველყოფს ორგანიზმის დაცვას ინფექციებისგან, მასში შეჭრილი უცხო ორგანიზმების იდენტიფიცირების და განადგურების გზით, თუმცა ჯერჯერობით უცნობი მიზეზების გამო ხშირად იმუნური სისტემა იწყებს ჯანმრთელი უჯრედების განადგურებას სხეულის სხვადასხვა ნაწილში. როცა ეს პროცესი კუჭში მიმდინარეობას და იმუნური სისტემა შეცდომით უტევს კუჭის ჯანმრთელ უჯრედებს ვითარდება აუტოიმუნური გასტრიტი.

აუტოიმუნური ჰეპატიტი

აუტოიმუნური ჰეპატიტი ღვიძლის ანთებაა. ჯანმრთელ ორგანიზმში, იმუნური სისტემა ებრძვის ვირუსებს, ბაქტერიებსა და სხვა პათოგენებს. აუტონომიური ჰეპატიტი ვითარდება მაშინ, როცა ღვიძლში განვითარებული ქრონიკული ანთების ან უჯრედოვანი დაზიანების დროს იმუნური სისტემა იწყებს ღვიძლთან ბრძოლას.

აფრიკული ტიპანოსომიაზისი

აფრიკული ტიპანოსომიაზისი იგივე მძინარე ავადმყოფობა პარაზიტების მიერ გამოწვეული ინფექციური დაავადებაა. პარაზიტების ძირითადი მატარებელია ბუზი ცეცე. დაინფიცირებული მწერის კბენა საკმარისია პარაზიტის სისხლში და შემდეგ სხეულის სხვადასხვა ორგანოში მოსახვედრად. არსებობს აფრიკული ტიპანოსომიაზისის გამომწვევი ორი ბაქტერია: Trypanosomoa brucei gambiense და Trypanosoma brucei rhodesiense. ეს უკანსკნელი დაავადების უფრო რთულ და მწვავე ფორმას იწვევს. რისკ ფაქტორებს მიეკუთვნება აფრიკის კონტინეტის იმ ნაწილში ცხოვრება სადაც გავრცელებულია ინფექციის მატარებელი მწერი. დაავადება არ არის გავრცელებული მსოფლიოს სხვა ქვეყნებში თუმცა არ არის გამორიცხული აფრიკაში მოგზაურობისას დაინფიცირება.

აქალაზია

აქალაზია ერთ-ერთი იშვიათ დაავადებად ითვლება. საყლაპავიდან საკვები და სითხეები ძნელად გადადის კუჭში, საყლაპავი მილი კარგავს უნარს ჩაიტანოს საკვები კუჭისკენ, ხოლო კუნთოვანი სარქველი კუჭსა და საყლაპავს შორის ვერ ახდენს რელაქსაციას და არ ატარებს საკვებს. ამ პრობლემის მიზეზი საყლაპავის ნერვების დაზიანებაა, რომელიც შესაძლოა აუტოიმუნური ხასიათის იყოს. აქალაზიის სიმპტომების კონტროლი მინიმალურად ინვაზიური თერაპიის ან ქირურგიული ჩარევის საშალებით ხდება.

აქილევსის მყესის ანთება

ტენდინიტი იგივე აქილევსის მყესის ანთება, მისი მძიმე დატვირთვით გამოწვეული დაზიანებაა. აქილევსის მყესი ის ქსოვილია, რომელიც კანჭის ძვლებს აერთებს ქუსლის ძვალთან. ყველაზე ხშირად ეს დაავადება მორბენალ ათლეტებს ემართებათ, რომლებმაც სწრაფად გაზარდეს სირბილის სიჩქარე ან ხანგრძლივობა, ასევე გვხვდება შუახნის ადამიანებში, რომლებიც რომელიმე სპორტის სახეობას მისდევენ, მაგალითად კალათბურთს, ჩოგბურთს მხოლოდ შაბათ-კვირას ან გართობის მიზნით. დაავადების მკურნალობა ძირითადად ექვემდებარება, მარტივ სახლის პირობებში შესაძლებელ საშუალებებს, ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ.

აქილევსის მყესის გაწყვეტა

აქილევსის მყესის გაწყვეტა არის ტრავმა, რომელიც ფეხის უკანა ნაწილს აზიანებს, ყველაზე ხშირად ასეთი დაზიანება სპორტის რომელიმე სახეობის მიმდევარ ადამიანებში გვხვდება. აქილევსის მყესი ძლიერი ფიბროზული ქსოვილია, რომელიც კანჭის კუნთებს აერთებს ქუსლის ძვალთან თუ ზედმეტად დაიწიმება ეს მყესი შესაძლოა გაიწყვიტოს სრულიად ან ნაწილობრივად. გაწყვეტის შემდეგ იგრძნობა ტკაცუნი რომელსაც მოსდევს ძლიერი ტკივილი და მოზღაობის შეზღუდვა, ქირურგიული ჩარევა ყველაზე კარგი მეთოდია გაწყვეტილი მყესის აღასდგენად, თუმცა შესაძლებელია მკურნალობა ქირურგიული ჩარევის გარეშეცც

აცეტამინოფენით მოწამვლა

აცეტამინოფენი იგივე პარაცეტამოლი ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გამოყენებული ნივთიერებაა, რომლის განსაზღვრული და უსაფრთხო რაოდენობით მიღება შესანიშნავ შედეგს იძლევა ნებიმიერი პაციენტისთვის. თუმცა უნდა აღინიშნოს რომ აცენტამინოფენით გამოწვეული მოწამვლა საკმაოდ მძიმე შედეგების მომტანი მდგომარეობაა. ზრდასრულებისთვის მისაღები დოზა არ უნდა აღემატებოდეს 7,5-10 გრამს, ხოლო ბავშვების შემთხვევაში 150-200 მილიგრამს. 

ბაბესიოსი

ბაბესიოსი მიკროსკოპული პარაზიტის მიერ გამოწვეული დაავადება რომელიც ზეგავლენას ახდენს სისხლის წითელ უჯრედებზე. პაციენტთა უმრავლესობაში დაავადება გამოწვეულია პარაზიტ Babesia microti - ის ორგანიზმში მოხვედრით. პარაზიტის მატარებელია შავფეხა ტკიპა, რომლის ნაკბენიც ბაბესიოსის გამომწვევი ძირითადი მიზეზია და დამახასიათებელია კონკრეტული რეგიონებისა და სეზონებისთვის. აღსანიაშნავია, რომ ტკიპა ძირითადად გავრცელებულია შუა აღმოსავლეთში და ინფიცირების შემთხვევები იზრდება თბილ თვეებში. ბაბესიოსის მძიმე ფორმა ძირითადად ვითარდება იმ პაციენტებში რომელთაც აქვთ სუსსტი იმუნური სისტემა, ღვიძლის ან თირკმლის რომელიმე დააავადება, ასევე არიან ხანშიშესულნი.

ბად-კიარის სინდრომი

ბად-კიარის სინდრომი - დაავადება, ბითარდება მაშინ, როცა ღვიძლის მსხვილი ვენების თრომბოზის შედეგად, ფერხდება ღვიძლიდან ვენური სისხლის გადინება. მადგომარეობას ახასიათებს ტკივილი მუცლის არეში, ზომიერი სიყვითლე, ასციტი და გადიდებული, მტკივნეული ღვიძლი. დაავადების დიაგნოზირებისთვის გამოიყენება სხვადასხვა სახის სამედიცინო საშუალება, მაგალითად სცინტიგრაფია და ულტრაბგერითი გამოკვლევა. მკურნალობა ძირითადად მოიცავს ოპერაციას, ასევე ანტიკოაგულანტებსა და ფიბრინოლიზურ საშუალებებს.

ბადურის აშრევება

ერთმანეთისგან განასხვავებენ ბადურის პირველად და მეორად აშრევებას. პირველადი აშრევება წარმოაგდნეს ახლომხედველობის შედეგად ასაკობრივი ხასიათის ბადურის დეგენერაციას, ხოლო მეორადი აშრევება ვითარდება ტრამვების, ანთებითი პროცესების, თვალის სიმსივნეების დროს. დაავადებას ახასიათებს შემდეგი სიმპტომები: მხედველობის უეცარი გაუარესება,შესაძლებელია დაბრმავებაც, თვალზე "შავი ღრუბლის" წარმოქმნა - აშრევების  განვითარების გამო მხედველობის ველის დაზიანებულ ნაწილზე სისხლძარღვები დაკლაკნილია და გააჩნიათ შედარებით მუქი ფერი.  ბადურის აშრევები მკურნალობა ძირითადად მოიცავს ქირურგიულ ჩარევას, რომლებიც უმეტეს შემთხვევაში წარმატების სრულდება და ხდება პაციენტის მდგომარეობის გაუმჯობესება.

ბართოლინის ჯირკვლის ცისტა

ბართოლინის ჯირკვლები მოთავსებულია საშოს შესავალის ორივე მხარეს. ეს ჯირკვლები გამოყოფს სითხეს და აქვს ვაგინის ლუბრიკაციის ფუნქცია.

ბაქტერიული მენინგიტი

მენინგიტი თავისა და ზურგის ტვინის შემომსაზღვრელი მემბრანების ანთებაა. მენინგიტთან ასოცირებული შეშუპება ხშირად იწვევს დამახასიათებელ ნიშნებსა და სიმპტომებს, როგორიცაა თავის ტკივილი, ცხელება და კისრის გაშეშება.

ბეტა - თალასემია

თალასემია არის თანდაყოლილი პათოლოგია, რომლის დროსაც სისხლში შემცირებულია ჰემოგლობინის და ერითროციტების რაოდენობა, არსებობს თალასემიის მრავალი ფორმა, მათ შორის ალფა თალასემია, ბეტა თალასემია, კულის ანემია და ჰემოლიზური ანემია. ჰემოგლობინი არის ნაერთი, რომლის დახმარებითაც ერითროციტებს გადააქვთ ჟანგბადი. თალასემიის დროს ჰემოგლობინისა და ერითროციტების დაბალი დონე იწვევს ანემიას, რაც თავის მხრივ იწვევს დაღლილობას. თალასემიის ფორმა დამოკიდებულია მშობლისგან მიღებულ პათოლოგიურ გენზე და იმაზე თუ ჰემოგლობინის მოლეკულის რომელი ნაწილია დაზიანებული. რაც უფრო მეტი გენის მიტაციაა, მით უფრო მძიმეა თალასამია. ჰემოგლობინის მოლეკულა შედგება ალფა და ბეტა ნაწილებისგან, თითოეულში შეიძლება განვითარდეს მუტაცია. ჰემოგლობინის ბეტა ჯაჭვის წარმოქმნაში 2 გენი მონაწილეობს, თითოეული მშობლისგან შვილს ერთი გენი გადაეცემა, თუ პაციენტმა მიიღო 1 პათოლოგიური გენი, მას ექნება მსუბუქი ნიშნები და სიმტპმები. ამ მდგომარეობას მცირე ბეტა ტალასამია ეწოდება. ხოლო თუ მშობლებისგან გადმოცემულია 2 პათოლოგიური გენი განვითარდება დაავადების საშუალო ან მძიმე ნიშნები და სიმპტომები. ამ მდგომარეობას ეწოდება დიდი ბეტა თალასემია.

ბეხეტის დაავადება

ბეჰეტის დაავადება, ასევე ცნობილი როგორც ბეჰეტის სინდრომი იშვიათი მდგომარეობაა, რომელიც იწვევს სისხლძარღვების ანთებას მთელს სხეულში. ბეხეტის სინდრომი დაკავშირებული ორგანიზმის შემდეგი ნაწილების დაზიანებასთან: პირი, კანი,  თვალები, სახსრები, გენიტალიები,  სისხლძარღვთა და საჭმლის მომნელებელი სისტემა, ტვინი.

ბიპოლარული აშლილობა

ბიპოლარულ აშლილობას მოხსენებიენ, როგორც მანიაკალურ დეპრესიას. აღნიშნულ დაავადებაში იგულისხმება განწყობის ექსტრემალური ცვალებადობა, რომელიც გამოხატულია ემოციური მანიაკალური ან ჰომომანიაკალური ეპიზოდებითა და დეპრესიით. დეპრესიის დროს ადამიანი უიმედობის განცდითაა შემყრობილი და ვერ იღებს სიამოვნებას ცხოვრებისეული აქტივებოებისგან. თუ გაწყობა ამაღლებულია ადამიანი ეიფორიასა და ენერგიის მოზღვავებას განიცდის. განწყობის ცვლილებები შესაძლოა წელიწადში ან კვირაში რამდენჯერმეც კი მოხდეს. პაციენტებს აღენიშნებათ შემდეგი სიპტომები: მაღალი თვითშეფასება, ძილის მოთხოვნის დაქვეითება (მათ ყოფნით სამი საათი ძილიც) უჩვეულოდ ბევრი ლაპარაკი, ფიქრების თავმოყრის უნარის დაქვეითება, ყურადღების მარტივად გაფანტვა და ა.შ.

ბიპოლარული აშლილობის მიზეზი უცნობია, დაავადება რთული და გრძელვადიანია, თუმცა მედიკამენტური ჩარევისა და ფსიქოლოგიური კონსულტაციებით შესაძლებელია განწყობის დასტაბილურება.


ბლეფარიტი

ბლეფაირტი იგივე ქუთუთოების ანთება ძირითადად ქუთუთოს იმ ნაწილს მოიცავს, რომელიც წამწამების ზრდასთანაა დაკავშირებული. ანთება ხშირად ეხება ორივე ქუთუთოს. ბლეფარიტის განვითარების ძირთადი მიზეზი წამწამების ძირში არსებული მცირე ზომის ცხიმოვანი ჯირკვლების საცობებით დაბლოკვაა, რაც იწვევს თვალების გაღიზიანებასა და შეწითლებას. ბლეფარიტი საკმაოდ ხშირადაა ქრონუკული მდგომარეობა, რომლის მკურნალობაც ადვილი არ არის. მართალია, ვიზუალურად და დისკომფორტის თვასაზრისით, ბლეფარიტი შემაწხებელი მდგომარეობაა, მაგრამ იგი ძირითადად არ აზიანებს მხედველობას და არ არის გადამდები.


ბოტულიზმი

ბოტულიზმი საკმაოდ იშვიათი  თუმცა ძალზედ მძიმე ინფექციაა, მას იწვევს ბაქტერია კლოსტრიდიუმ ბიტულინუმის გამოყოფილი ტქოსინი. გამოვლენილია ბოტულიზმის რამდენიმე ტიპი. ჩვილთა ბოტულიზმის შემთვევაში, რომელიც ინფექციის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა, კლოსტრიდიუმ ბიტულინუმის ბაქტერიული სპორები ხვდება ჩვილის მომნელებელ სისტემაში. დაავადების აღნიშნული ტიპი ძირითადად 2-6 თვის ასაკში გვხვდება. შემდეგია საკვებისმიერი ბოტულიზმი, რომელიც გამოწვეულია შემდეგით: მავნებელი ბაქტრია გადარჩება და წარმოქმნის ტოქსინებს იმ გარემოში სადაც ნაკლები ჟანგბადია, ასეთია მაგალითად, დახუფული საკვები. ჭრილობისმიერი ბოტულიზმი ვითარდება მაშინ თუკი ინფექციის გამომწვევი ბაქტერია მოხვდება ჭრილობაში, მას შეუძლია გამოიწვიოს საშიში ინფექცია ტოქსინის გამოყენებითაც. ბოტულიზმის სხვადასხვა ტიპს სხვადასხვა სიმპტომები აქვს. ნებისმიერი ფორმა შესაძლებელია იყოს ფატალური სიცოცხლისთვის ამიტომაც წარმოადგენს აუცილებელ საჭიროებას ექიმთან ვიზიტი და სათანადო მკურნალობის ჩატარება.

ბრუცელოზი

ბრუცელოზი წარმოადგენს ბაქტერიულ ინფეციას რომელიც ცხოველებიდან ადამიანზე ვრცელდება. ყველაზე ხშირად ინფექციია გადადის არაპასტერიზებული რძის, ყველის ან სხვა რძის პროდუქტის ორგანიზმში მოხვედრით, გარდა ამისა ინფექცია შესაძლებელია გავრცელდეს ჰაერწვეთოვანი გზით ამ ინფიცირებულ ცხოველებთან შეხებით. ბრუცელოზს ახასიათებს შემდეგი სიმპტომები:სიცხე, სახსრების ტკივილი, დაღლილობა. მკურნალობა მიმდინარეობს ანტიბიოტიკების საშუალებით და გრძელდება რამდენიმე კვირა ან თვე. ხშირია ინფექციის განმეორების შემთხვევები.


ბულიმია

ბულიმია კვებითი აშილობის ერთ-ერთი სახეა, როდესაც დაავადებული ადამიანი მიირთმევს დიდი რაოდენობით საკვებს, ხოლო შემდეგ წონაში მომატების თავიდან ასაცილებლად, ხელოვნურად გამოწვეული ღებინების საშუალებით იცილებს მას ორგანიზმიდან. ბულიმიით დაავადებული ადამიანები ძალიან დიდ ყურადღებას აქცევენ საკუთარი სხეულის ფორმასა და წონას, მისდევენ მკაცრ დიეტას და მუდმივად ცდილობენ წონის დაკლებას. საბოლოოდ გამუდმებული შიმშილი მათ აიძულებს მიირთვან გადამეტებულად ბევრი საკვები, რაც იწვევს კონტროლის დაკარგვის შიშს და სირცხვილის შეგრძნებას.

ბურსიტი

ბურსიტი მტკივნეული მდგომარეობაა, რომელიც აზიანებს მცირე ზომის სითხით სავსე სასახსრე ჩანთებს. ეს სასახსრე ჩანთები ამცირებენ ხახუნის ძალას სახსრებტან მდებარე ძვლებს მყესებსა და კუნთებს შორის. ყველაზე ხშირად ბურსიტი ვიტარდება მხრებში იდაყვებსა და ბარძაყებზე, ძირითადად იმ სახსრებში, რომლებიც ხშირ განმეორებად მოძრაობებს ასრულებენ.

მკურნალობა მიმართულია დაზიანებული სახსრის დასვენებასა და მისი შემდგომი დაზიაზებიგან თავის არიდებისკენ. სწორი მკურნალობის შემთხვევაში ბურსიტით გამოწვული ტკივილი რამდენიმე კვირის შემდეგ მსუბუქდება.


გამზიდველი ნერვის დამბლა

თვალის კაკლების მოძრაობა ხორციელდება თვალის მამოძრავებელი კუნთებით, რომელთა ფუნქციების დარღვევა სერიოზულ სამედიცინო პრობლემებს იწვევს. თვალის სამივე მამოძრავებელი ნერვი, ტვინის ღეროდან გამოსვლის შემდეგ, გადის კავერნოზულ სინუსში და შედის ორბიტაში თვალბუდის ზედა ნაპრალის მეშვეობით. გამზიდველი ნერვის მოტონეირონები აკონტროლებენ თვალის გარეთა კუნთს, ისინი განმზიდველი ნერვის ბირთვში მდებარეობენ. 

გარდამავალი იშემიური შეტევა

გარდამავალი, იგივე ტრანზიტორული იშემიური შეტევა სიპტომებით ინსულტის მსგავსია, თუმცა მხოლოდ რამდენიმე წუთი გრძელდება და სამუდამო დაზიანებას არ იწვევს. შეტევა შეიძლება იყოს ინსულტის გამაფრთხილებელი ნიშანი, რადგან იშემიური შეტევის მქონე ადამიანების ერთ მესამდეს ადრე თუ გიან, ნახევარზე მეტს კი შეტევიდან 1 წელიწადში ინსულტი უვითარდებათ.

გარე ყურის ანთება

არეთა ყურის ანთება ყურის არხის ინფექციაა, რომელიც ხშირად გამოწვეულია ბაქტერიების ან სოკოების მიერ. მდგომარეობა შეიძლება განვითარდეს წყლის ყურში მოხვედრიდან რამდენიმე დღის განმავლობაში, ასევე ყურის გაწმენდის ან თმის მოვლის საშუალებების ყურში მოხვედრით.

გასტრალური სიმსივნე

გასტრალური სიმსივნე მომნელებელი ტრაქტის, უმეტესად კუჭის ან წვრილი ნაწლავის ზედა ნაწილის პათოლოგიაა, სიმსივნის ჩამოყალიბება იწყება ინ ნერვულ უჯრედებში, რომლებიც აგზავნიან სიგნალებს მიღებული საკვების საჭმლის მომნელებელი სისტემის მიერ დამუშავება, გამოყოფის პროცესის მიმდინარეობისთვის. გასტრალური სიმსივნე შეიძლება ჩამოყალიბდეს კუჭში, პანკრეასში, მსხვილ, წვრილ ან სწორ ნაწლავში, აპენდიქსსა და საყლაპავ მილში. 

გასტრიტი

არსებობს გასტრიტის მრავალგვარი მდგომარეობა, თუმცა ყოველ მათგანს ახასიათებს კუჭის ამომფენი გარისის ანთება. ლორწოთი ამოფენილი გარსის დამცველობითი ფუნქციის შესუსტების შემთხვევაში საჭმლის მომნელებელ წვენებს შეუძლიათ დააზიანონ კუჭის გარსი და გამოიწვიონ ანთება.

გასტროენტერიტი

გასტროენტერიტი ეწოდება კუჭ-ნაწლავის ანთებას. მდგომარეობის გამომწვევ მიზეზად ითვლება ვირუსები, პარაზიტებითა და ბაქტერიებით დაბინძურებული საკვები და სასმელი, ანთებითი პროცესი შეიძლება განვითარდეს ახალი ტიპის ან სახის საკვების მიღებისას ან გამოვლინდეს როგორც მედიკამენტის გვერდითი ეფექტი. დაავადებას ახასითებს შემდეგი სიმპტომები: გულისრევის შეგრძნება და ღებინება, დიარეა, მუცლის სპაზმები. ექიმთან ვიზიტამდე რეკომენდირებულია რამდენიმე საათის განმავლობაში საკვების მიღებისგან თავის შეკავება, დიდი რაოდენობით წყლის ან ელექტროლიტების შემცველი სითხეებისა და მარტივად მოსანელებელი საკვების მიღება.

გასტროზოფაგეალური რეფლუქსის დაავადება

გასტროზოფაგეალური რეფლუქსის დაავადება საჭმლის მომნელებელი სისტემის ქრონიკული დაავადებაა და ხასიათდება კუჭის შიგთავსის, იგულისხმება საკვები, საჭმლის მომნელებელი წვენები, ამოსვლით საყლაპავში, რაც იწვევს მჟავიანობის მომატებას, საყლაპავის ლორწოვანის გაღიზიანებას და უსიამოვნო სიმპტომებს, განსაკუთრებით კი გულძმარვას, რა სახელითად ხშირად მოიხსენიებენ ამ დაავადებას. მჟავის ამოსვლის მიზეზს წარმოადგენს საყლაპავის ბოლოში არსებული სპინქსტერის ე.წ ჩამკეტის სისუსტე ან ნაკლოვანება, რომელიც ვეღარ ახერხებს საკვების შეკავებას კუჭში. მსგავსი მდგომარეობების ხანგრძლივი დროის მანძილზე არსებობის შემთხვევაში ვითარდება საკმაოდ მძიმე გართულებები, როგორიცაა საყლაპავის ანთება და კიბოწინარე მდგომარეობა.დაავადებისთვის დამახასიათებელი სიმპტომებია: გულძმარვა, ტკივილი გულმკერდის არეში, ყლაპვის გაძნელება, მშრალი ხველა, ხმის ჩახლეჩა ან ყელის ტკივილი, მჟავის და საკვების უკან ამოსვლა, შეგრძნება თითქოს ყელში, რაღაც არის გაჩხერილი. დაავადების მკურნალობა გულისხმობს კუჭის მჟავიანობის შესამცირებელ საშაულებებს, კუჭის მჟავის გამომუშავების დამაქვეითებელ მედიკამენტებს და სხვა სპეციფიკური მკურნალობის მეთოდებს.

გაფანტული სკლეროზი

გაფანტული სკლეროზი არის აუტოიმუნური დაავადება, რომლის დროსაც ორგანიზმის იმუნური სისტემა იწყებს საკუთარ ქსოვილებთან ბრძოლას, გაფანტული სკლეროზის შემთხვევაში ეს ქსოვილია მიელინი - ნერვების დამცავი გარსი, რომელიც არის ცხიმოვანი ნივთიერება, გარს აკრავს  და იცავს ნერვულ ბოჭკოებს თავის ტვინსა და ზურგის ტვინში.

მიელნის დაზიანება იწვევს კომუნიკაციის დარღვევას თავის ტვინსა და ორგანიზმის დანარჩენს ნაწილებს შორის. შესაძლოა დაქვეითდეს თავად ნერვების ფუნქცია, ეს მდგომარეობა გამოუსწორებელია.


გაღიზიანებული მსხვილი ნაწლავის სინდრომი

გაღიზიანებული მსხვილი ნაწლავის სინდრომი მსხვილი ნაწლავის ფუნქციურ მოშლილობათა კომპლექსია. დაავადება უმეტესად 25-45 წლის ქალებში ვითარდება, შედარებით იშვიათად - ბავშვებსა და მოხუცებში.

გენიტალიების პაპილომატოზი

გენიტალიების პაპილომატოზი ყველაზე გავრცელებული სქესობრივად გადამდები ინფექციაა. მდგომარეობის გამომწვევი პაპილომა ვირუსის ერთ-ერთი სახეობაა, რომლის ორგანიზმში შეჭრაც გენიტალიების ზედაპირის მეჭეჭებით დაფარვას იწვევს. წანაზარდები ხშირად იმდენად მცირე ზომისაა, რომ სპეციალისტთან კონსულტაციის გარეშე შეუძლებელია მათი შემჩნევა დაავადება უფრო მეტად ქალებშია გავრცელებული. პრევენციის საუკეთესო გზა ვაქცინაციაა. 

გენიტალიების ჰერპესი

გენიტალიების ჰერპესი სქესობრივად გადამდები ინფექციაა, რომელიც ვლინდება როგორც ქალებში ისე კაცებში.

გვერდითი ამიოტროფული სკლეროზი

გვერდითი ამიოტროფული სკლეროზი კიდურების პროგრესირებადი დარღვევაა, რომელიც ძირითადად გამოწვეულია ზურგის ტვინის წინა რქების უჯრედებისა და მოგრძნო ტვინის მამოძრავებელი ბირთვების დეგენერაციით. დაავადება ძირითადად 40-50 წლის ასაკში ვლინდება..

გიიენ-ბარეს სინდრომი

გიიენ-ბარეს სინდრომი იშვიათი პათოლოგიაა, რომლის დროსაც ორგანიზმის იმუნური სისტემა უტევს ნერვებს.

გინგივიტი

გინგივიტი ღრძილების დაავადების ხშირი და მსუბუქი ფორმაა, მათი გაღიზიანება, სიწითლე და შესიება (ანთება) გინგივიტის მანიშნებელი სიმპტომებია. დაავადება ხშირად მსუბუქად მიმდინარეობს, ამიტომ პაციენტმა შეიძლება არც იცოდეს მისი არსებობის შესახებ. მიუხედავად ამისა აუცილბელია გინგივიტის სრიოზულად აღქმა და სათანადო მკურნალობის ჩატარება, რადგან მან შეიძლება გამოიწვიოს ბევრად სერიოზული დაავადება - პერიოდინტიტი და საბოლოოდ კბილის დაკარგვა.

გიტელმანის სინდრომი


გიტელმანის სინდრომი არის თირკმლის დაავადება, რომელიც იწვევს ორგანიზმში არსებული დამუხტული ნაწილაკების რაოდენობის შემცირებას. როგორც წესი, თირკმელში მოხვედრილი სისხლი გაფილტვრის შემდეგ თავისუფლდება ზედმეტი სითხის, ნივთიერებებისა და ელექტროლიტებისგან. ზედმეტი ნივთიერებები გარდაიქმნება შარდად, ორგანიზმისთვის საჭირო ნივთიერებები კი ისევ ბრუნდებიან სისხლის მიმოქცევის სისტემაში.


გლაუკომა

გლაუკომა წარმოადგენს თვალის პათოლოგიების ჯგუფს, რომელიც იწვევს მხედველობის ნერვის დაზიანებას და მხედველობის შესაძლო დაკარგვას.

გლომერულონეფრიტი

გლომერულონეფრიტი არის თირკმლის უმცირესი ფილტრების ( გლომერულების) ანთება. გლომერულები სისხლიდან იღებენ ზედმეტ სითხეს, ელექტროლიტებს და ნარჩენ პროდუქტებს და გადაადგილებენ მათ შარდში. გლომერულონეფრიტს აგრეთვე უწოდებენ გლომერულულ დაავადებას და იგი შეიძლება განვითარდეს უეცრად ან ნელ-ნელა, დროთა განმავლობაში.

გლოსიტი

გლოსიტი ბაქტერიული ან ვირუსული ინფექციით გამოწვეული, ენის ანთებადი დაავადებაა. ენა არის მცირე ზომის კუნთოვანი ორგანო, რომელიც მდებარეობს პირის ღრუში. მისი ნორმალური ფუნქციონირება მნიშვნელოვანია საკვების დაღეჭვა-გადაყლაპვისა და გამართულად საუბრისთვის. 

გონორეა

გონორეა სქესობრივად გადამდები ბაქტერიის მიერ გამოწვეული დაავადებაა, რომელიც შეიძლება გამოვლინდეს როგორც მამაკაცებში, ისე ქალებში.

გრეივსის დაავადება

იმუნური სისტემის ერთ-ერთი ფუნქციაა, ვირუსების, ბაქტერიების და სხვა ნივთიერებების საწინააღმდეგო ანტისხეულების წარმოქმნა. გრეივსის დაავადების დროს, უცნობი მიზეზით იმუნური სისტემა იწყებს ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედის საწინააღმდეგო ანტისხეულების წარმოქმნას. გამომდინარე იქედან, რომ ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონები ორგანიზმის მრავალ სისტემაზე მოქმედებენ.

გრიპი

გრიპი იგივე ინფლუენცა ზედა სასუნთქი გზების ვურუსული ინფექციაა, რომელიც აზიანებს ცხვირს, ყელს და ფილტვებს. გრიპი და მისი გართულებები შეიძლება სასიკვდილო იყოს. გართულების განვითარების გაზრდილი რისკი აქვთ პატარა ბავშვებს, 65 წელს ზემოთ ადამიანებს, ორსულ ქალებს, დასუსტებული იმუნური სისტემისა და ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანებს.

გუდპასტურის სინდრომი

გუდპასტურის სინდრომი იშვიათი დაავადებაა, რომელის იწვევს თირკმელებისა და ფილტვების დაზიანებას. სინდრომი აუტოიმუნური დარღვევბის რიცხსვ მიეკუთვნება, ის აღმოცენდება მაშინ როცა იმუნური სისტემა შეცდომით ებრძვის და ანადგურებს ორგანიზმის ჯანმრთელ უჯრედებს. გუდპასტურის სინდრომი დააავადებული ადამიანების ორგანიზმში წარმოაიქმნება ნივთირებები რომლებიც ამცირებელ ცილა კოლაგენის რაოდენობას. კოლაგენი არის ყველაზე უხვი პროტეინი ორგანიზმში, რომელიც გვხვდება კუნთებში, ძვლებში, კანში და მყესებში. ის ასრულებს წებოს როლს ჩვენს ორგანიზმში და მისი დამსახურებაა ორგანიზმის მთლიანობა. ის კანს ანიჭებს სიმკვრივეს, ელასტიურობას და ეხმარება ორგანიზმს მკვდარი უჯრედების ჩანაცვლებაში.შედეგად ფერხდება თირკემლების მიერ ორგანიზმისდან ზედმეტი და მავნებელი ნითიერებების გამოყოფის პროცესი ან სასუნთქი სისტემის ნორმალური ფუნქციონირება. 

გულის ბივენტრიკულური უკმარისობა

გული შედგება ორი წინაგულისა და ორი პარკუჭისგან.   გულის მუშაობას მისი საკუთარი ელექტრული სისტემა განაგებს. გულის თითოეულ შეკუმშვას თითო ელექტრული იმპულსი იწვევს, რომლებიც ეგრეთ წოდებულ სინუსის კვანძში (გულის ბუნებრივ რიტმის წამყვანში) წარმოიქმნება. სინუსის კვანძი სპეციალიზებული უჯრედების ჯგუფია, რომელიც მარჯვენა წინაგულში მდებარეობს. სინუსის კვანძში წარმოქმნილი იმპულსები განსაზღვრავს გულისცემის სიხშირეს. იმპულსი ჯერ მარჯვენა და მარცხენა წინაგულის კედლებზე ვრცელდება და მათ შეკუმშვას იწვევს, რის შედეგადაც სისხლი წინაგულებიდან პარკუჭებში გადადის. ამის შემდეგ იმპულსი აღწევს ატრიო-ვენტრიკულურ (ავ) კვანძს, რომელიც ერთგვარი ელექტრული კარიბჭეა წინაგულებსა და პარკუჭებს შორის. აქ იმპულსი სულ მცირე ხნით ყოვნდება, ვიდრე პარკუჭებისკენ გავრცელდებოდეს. ავ კვანძიდან პარკუჭებისკენ იმპულსი სპეციალური ბოჭკოების საშუალებით ტარდება, რომელთაც ჰის-პურკინიეს სისტემა ეწოდება. ბოჭკოების ამ ქსელის საშუალებით იმპულსი პარკუჭების კედლებზე ვრცელდება და მათ შეკუმშვას იწვევს, რის შედეგადაც სისხლი პარკუჭებიდან სხეულის სხვადასხვა ორგანოებისკენ გადაისროლება. სინუსის კვანძი ახალ იმპულსს გამოიმუშავებს და ყველაფერი თავიდან იწყება. გულის გამტარი სისტემის დაზიანების შემთხვევაში გულისცემის სიხშირე მცირდება, ამას შესაძლოა ბევრი გართულება მოჰყვეს, მათ შორის გონების დაკარგვა და ადამიანის სიკვდილი. გულის ბივენტრიკულური უკმარისობის დროს გულისცემის ნორმალური სიხშირე და ორგანიზმის სისხლით მომარაგების პრცესი დარღვეულია. თანამდროვე სამედიცინო საშუალებების დახმარებით შესაძლებელია ამგავრი პათოლოგიური მდგომარეობის გამოწორება, კერძოდ, ხელოვნური პეისმეიკერის ორგანიზმში ჩანერგვა. პეისმეიკერის ჩასანერგად დიდი ქირურგიული ჩარევა არ არის საჭირო. 

გულის იშემიური დაავადება

გულის იშემიური დაავადება, გულის კუნთის არასაკმარისი მომარაგების შედეგია. გულის სისხლძარღვების შემიწროვების ან დახშობის გამო ჟანგბადისა და საკვები ნითვერებების გადამტანი სისხლი მათში სათანადო ოდენობით ვეღარ გაედინება.

გულის მარცხენამხრივი უკმარისობა

გულის უკმარისობა არის პათოლოგიური მდგომარეობა, როდესაც გულს უნარი არ შესწევს, ორგანოები და ქსოვილები მათი ნორმალური ცხოველქმედებისთვის საჭირო ოდენობის სისხლით მოამარაგოს. თავდაპირველად გული ნებისმიერ ვითარებაში აწვდის ორგანოებსა და ქსოვილებს სათანადო ოდენობის სისხლს, თუმცა ამისთვის საჭირო ხდება ყველა საკომპენსაციო მექანიზმის მობილიზება. თანდათან ეს მექანიზმები დატვირთვას ვეღარ უძლებს და სუსტდება. ვითარდება გულის უკმარისობა. თავდაპირველად ის მხოლოდ ფიზიკური დატვირთვისას ვლინდება, მოგვიანებით კი - მოსვენების დროსაც.

გულის მარჯვენამხრივი უკმარისობა

გულის უკმარისობა არის პათოლოგიური მდგომარეობა, როდესაც გულს უნარი არ შესწევს, ორგანოები და ქსოვილები მათი ნორმალური ცხოველქმედებისთვის საჭირო ოდენობის სისხლით მოამარაგოს. თავდაპირველად გული ნებისმიერ ვითარებაში აწვდის ორგანოებსა და ქსოვილებს სათანადო ოდენობის სისხლს, თუმცა ამისთვის საჭირო ხდება ყველა საკომპენსაციო მექანიზმის მობილიზება. თანდათან ეს მექანიზმები დატვირთვას ვეღარ უძლებს და სუსტდება. ვითარდება გულის უკმარისობა. თავდაპირველად ის მხოლოდ ფიზიკური დატვირთვისას ვლინდება, მოგვიანებით კი - მოსვენების დროსაც.

გულის სარქველოვანი დაზიანება

ადამიანის გულს აქვს ოთხი სარქველი, რომელებიც განაპირობებენ სისხლის სწორი მიმართულებით მოძრაობას. გულის თითოეული შეკუმშვის დროს სარქველები იღება და იკეტება. დაზიანების შემთხვევაში ისინი სათანადოდ ვეღარ ასრულებენ გაღებას ან დახურვას რაც, რა თქმა უნდა, ხელს უშლის სისხლის ნორმალურ მიმოქცევას. მაგალითად სტენოზის დროს სარქველი ბოლომდე ვერ იღება, ნაკლოვანების დროს კი ბოლომდე არ იხურება და ატარებს სისხლს. მკურნალობა დამოკიდებულია იმაზე თუ რომელი სარქველია დაზიანებული და რამდენად მძიმეა დაზიანება. ზოგ შემთვევაში საჭირო ხდება ოპერაციული ჩარევაც

გულის ტამპონადა

გულის ტამპონადა არის სიცოცხლისთვის საშიში პათოლოგიური მდგომარეობაა. პერიკარდიუმის ღრუში სითხის დაგროვება და ამის გამო წნევის მატება ხელს უშლის გულის საკნების სისხლით ავსებას, რის შედეგადაც ვითარდება გულის მწვავე უკმარისობა.

გულმკერდის აორტული განშრევება

სიკვდილიანობის მაღალი მაჩვენებლის გამო აორტის განშრევება მსოფლიო მასშტაბის პრობლემად არის მიჩნეული. აორტის დისექცია, იგივე აორტის განშრევება, მოსალოდნელია როგორც ანევრიზმის ანუ გაფართოებული აორტის, ისე გაუფართოებელი, ჩვეულებრივი ზომის აორტის შემთხვევაში. განშრევება შემდეგნაირად ხდება: აორტის კედელი, ისევე როგორც სხვა სისხლძარღვებისა, სამი შრისგან შედგება; ზოგიერთი დამაზიანებელი ფაქტორის ზემოქმედების შედეგად აორტის შიგნითა შრეზე ნახეთქი ჩნდება და სისხლი შრეებს შორის იჟონება, სისხლის ნაკადი კი აორტის გასწვრივ თანდათანობით აშრევებს აორტის კედელს.

დაზიანებული სიბრძნის კბილი

სიბრძნის კბილი მესამე ძირითადი კბილია და პირის ღრუში ყველაზე ღრმად მდებარეობს. ადამიანს 4 სიბრძნის კბილი აქვს, თითო-თითო ზედა და ქვედა ყბის მარჯვენა და მარცხენა მხარეს. ისინი 17-25 წლის ასაკში ამოდის. სიბრძნილი კბილის პრობლემა იქმნება მისი არასწორი მდებარეობის შემთხვევაში, მაგალითად,  ქვემოთა სიბრძნის კბილს არ გააჩნია წინამორბედი - სარძევე კბილი, რომელიც მას კბილბუდეს მოუმზადებდა, არ ჰყავს უკანა მეზობელი, რომელიც მას გადახრა-ცდომილებისგან დაიცავდა. სამწუხაროდ სიბრძნის კბილს კარიესი ყველაზე ადვილად უჩნდება, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც არასწორად მდებარეობს. კარიესი კბილის ზედაპირზე ნადების დაგროვება-დალექვის შედეგად ვითარდება. კბილის ნადებში უხვად არის ბაქტერიები, რომლებიც ცხოველმყოფელობის პროცესში გამოიმუშავებენ ორგანულ მჟავებს. ორგანული მჟავები შლის კბილის ქსოვილს და კბილის ზედაპირზე დეფექტს წარმოქმნის. სიბრძნის კბილი ხშირად მიუწვდომელ ადგილას მდებარეობს, ამიტომ მისი სრულფასოვანი მოვლა, ნადებისგან გულდასმით გაწმენდა შეუძლებელია. კარიესი სწორედ ამ შემთხვევაში ვითარდება. სიბრძნის კბილის დაზიანებისგან თავდაცვის ყველაზე ეფექტური საშუალება კვალიფიციურ სტომატოლოგთან რეგულარული კონსულტაციაა.


დასავლეთ ნილოსის ვირუსული ინფექცია

დასავლეთ ნილოსის ინფექცია ადამიანის ან ცხოველის ორგანიზმში ხვდება დაინფიცირებული კოღოს ნაკბენით. ვირუსი არ ვრცელდება იმ ადამიანის შეხებით ან კოცნით ვინც კოღოს ნაკბენით დაინფიცირდა. დაავადებულ ადამიანთა უმრავლესობას ინფექციის ნიშნები არ აღენიშნებათ ან აწუხებთ მხოლოდ მსუბუქი სიმპტომები, როგორიცაა ტემპერატურის მომატება, თავის ტკივილი, თუმცა დაავადების გართულებულმა ფორმამ შესაძლებელია გამოიწვიოს ტვინიც ანთებაც კი.

ინფექციის მსუბუქი ნიშნები როგორც წესი თავისით ქრება, უფრო მწვავე სიმპტომები მაგალითად აუტანელი თავის ტკივილი, ცხელება, დეზორიენტაცია და უეცარი სისუსტე გადაუდებელ დახმარებას საჭიროებს.


დაღლილობა

სისუსტე და დაღლილობა ადამიანის ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია, ფიზიკური აქტივობები, სამსახური, სწავლა და სხვა მარავალი ცხოვრებისეული ფაქტორი განაპირობებს ორგანიზმის ენერგიისგან დაცლას და ძალის აღდგენის საჭიროებას, შედეგად კი ჩნდება დაღლილობისა და ზოგადი სისუსტის შეგრძნება.

დაძაბულობის ტიპის თავის ტკივილი

დაძაბული ტიპის თავის ტკივილის ყველაზე ხშირი ფორმაა, იგი შეიძლბა იყოს გაფანტული, სუსტი ან  საშუალო, რომელიც ჰგავს თავზე მჭიდრო სახვევის მოჭერას.

დაჭიმული ცერი

ცერი საკმაოდ მნიშვნელოვანი ფუნციქიების (ხელის ჩამორთმევა, მოჭიდება) შემსრულებელი, ადამიანის ხელისა და ფეხის პირველი, ყველაზე მსხვილი თითია. დაჭიმული ცერში, იგულისხმება ცერა თითის ქვედა სახსრის დამაკავშირებელი ქსოვილის დაზიანება. იგი შეიძლება გამოიწვიოს თითის ძვალზე ზეწოლამ. მდგომარეობის გამოსწორება შესაძლებელია ცერა თითზე დროებით, ბანდაჟის დადებით ან ქირურგიული ჩარევით. 

დე კერვენის თირეოიდიტი

თირეოიდიტი ფარისებრი ჯირკვლის ანთებაა. არსებობს მისი რამდენიმე ფორმა. ყველაზე ხშირად გვხვდება ფარისებრი ჯირკვლის ქვემწვავე ანთება იგივე დე კერვინის თირეოდიტი და ფარისებრი ჯირკვლის ქრონიკული აუტოიმუნური ანთება. დე კერვინის თირეოდიტი ფარისებრი ჯირკვლის შემოფარგლული ანთებითი დაზიანებაა. იგი გვხვდება უპირატესად ახალგაზრდა და საშუალო ასაკის ქალებთან, შემოდგომა-ზამთრის პერიოდში.

დეკომპრესიული ავადმყოფობა

დეკომპრესიული ავადმყოფობა  ვითარდება მაღალ სიმაღლეებზე ასვლის დროს ან პირველი 24 საათის განმავლობაში 10 მ-ზე მეტი სიღრმიდან ამოსვლის შემდეგ.

დემენცია

დემენცია არ არის სპეციფიკური დაავადება, ეს არის სიმპტომთა ჯგუფი, რომელიც აზიანებს მეხსიერებას, ფიქრის უნარს და ზემოქმედებას ახდენს ყოველდღიურ ცხოვრებაზე. დემენცია მიანიშნებს თავის ტვინის რამდენიმე ფუნქციის მოშლაზე ესენია: მეხსიერების უნარი, არასწორი აღქმა და მეტყველება, ასევე ყოველდღიური რუტინული აქტივობების განხორციელების უუნარობა, როგორიცაა გადასახადების გადახდა ან საჭესთან გზის გაკვლევა. დემენცია აზიანებს თავის ტვინის ნერვულ უჯრედებს, რამდენიმე ადგილას, დაავადება სხვადასხვა ადამიანს განსხვავებულად უვლინდება, ტვინის დაზიანებული არის შესაბამისად.

დენგეს ცხელება

დენგეს ცხელება კოღების მიერ გავრცელებული დაავადებაა. ვირუსები ძირითადად მსოფლიოს სუბტროპიკულ რეგიონებში გვხვდება. როცა კოღო კბენს დაინფიცირებულ ადამიანს, თავადაც ინფიცირდება და კბენით ავრცელებს ვირუსს ჯანმრთელ ადამიანებზე.

დეპერსონიზაციულ-დერეალიზაციური აშლილობა

დეპერსონიზაციულ-დერეალიზაციური აშლილობა გულისხმობს, მუდმივად ან განმეორებით შეგრძნებას თითქოს ადამიანი საკუთარ თავს უყურებს გარედან ან ფაქტები და მოვლენები არის არარეალური. ეს შეგრძნებები არის საკმაოდ შემაწუხებელი, რადგან პაციენტებს აქვთ შეგრძნება თითქოს ცხოვრობენ სიზმარში. 

დერმატომიოზიტი

დერმატომიოზი საკმაოდ იშვიათი ანთებითი დაავადებაა, რომელსაც ახლავს კუნთის სისუსტე და სპეციფიკური გამონაყარი კანზე. დერმატომიოზი უფრო ხშირია ქალებში ვიდრე კაცებში.

დეჰიდრატაცია

დეჰიდრატაცი (გაუწყლოება) ვითარდება მაშინ, როცა ორგანიზმი იყენებს ან კარგავს იმაზე მეტი რაოდენობის სითხეს ვიდრე იღებს.

დიაბეტური ნეიროპათია

დიაბეტური ნეიროპათია არის დიაბეტით გამოწვეული ნერვების დაზიანების მდგომარეობა, როდესაც შაქრის მაღალი დონე აზიანებს ნერვულ ბოჭკოებს მთელ სხეულში, განსაკუთრებით წვივებსა და ტერფებში. ზუსტად რატომ ხდება ასე, უცნობია, თუმცა სავარაუდოა ფაქტორთა კომბინაცია, მათ შორის ნერვებსა და სისხლძარღვებს შორის არსებული ურთიერთკავშირი. დაზიანებული ნერვების მიხედვით, დიაბეტური ნეიროპათია შეიძლება გამოიხატოს ტკივილითა და დაბუჟებით კიდურებში ან საჭმლის მომნელებელი, საშარდე, გულსისხლძარღვთა სისტემის სიმპტომებით. ზოგ პაციენტს აღენიშნება მსუბუქი სიმპტომები, თუმცა სხვებში დიაბეტური ნეიროპათია მტკივნეული, შემაწუხებელი და ზოგჯერ ფატალურიც შეიძლება იყოს.

დიაბეტური რეტინოპათია

დიაბეტური რეტინოპათია დიაბეტის გართულებაა, რომელიც აზიანებს თვალებს.  დროთა განმავლობაში სისხლში შაქრის მაღალმა შემცველობამ შესაძლოა გამოიწვიოს ბადურის მკვებავი მცირე ზომის სისხლძარღვების დახშობა, რის შედეგაც ბადურას არასაკმარისი სისხლი მიეწოდება. ამ პროცესის დასარეგულირებლად თვალი ცდილობს ახალი სისხლძარღვის წარმოქმნას, თუმცა ახალი სისხლძარღვები არასწორად ყალიბდება და ახასიათებთ გაჟონვა. ხშირ შემთხვევაში დაავადება უსიმპტომოდ  ან მსუბუქი გამოვლინებებით მიმდინარეობს, თუმცა საბოლოო შედეგი შესაძლოა სიბრმავე იყოს. დიაბეტური რეტინოპათიის რისკის ქვეშ არიან პირველი და მეორე ტიპის დიაბედით დაავადებული პაციენტები. ამიტომ დაავადების თავიდან ასაცილებლად საჭიროა სისხლში შაქრის შემცველობის მუდმივი კონტროლი.

დიდი დეპრესიული აშლილობა

დიდი დეპრესიული აშლილობა ეს არის უკიდურესად დეპრესიული გუნება განწყობილების მდგომარეობა, რომელიც სულ მცირე ორ კვირას გრძელდება. მდგომარეობას როგორც წესი თან ახლავს  ყველაფრის მიმართ ინტერესის ზოგადი დაკარგვა, მცირეოდენი აქტივობა ან მოძრაობაც კი უდიდეს ძალისხმევას საჭიროებს.

დივერტიკულიტი

დივერტიკულა მცირე ზომის ჩანთისებრი ამობურცულობაა, რომელიც ყალიბდება საჭმლის მომნელებელი, სისტემის ამომფენ შრეზე, ძირითადად ნაწლავის ბუნებრივად სუსტ ადგილებში ზეწოლის შედეგად. დაავადება ყველაზე ხშირად ყალიბდება მსხვილი ნაწლავის (კოლინჯის) ქვედა ნაწილში. 


დივერტიკულოზი

დივერტიკულოზი არის მდგომარეობა რომელიც ზემოქმედებს კუჭნაწლავის ტრაქტზე. უფრო კონკრეტულად, მსხვილი ნაწლავის კედელზე ჩნდება პატარა პარკისებრი წარმოანქმნები, სახელწოდებით დივერტიკულა. სამწუხაროდ, მათი განვითარება არ იწვევს აშკარა სიმპტომებსა და დისკომფორტს, ამიტომაც რთულია მათი დროული აღმოჩენა. ხშირად დივერტიკულებიდან წარმოიქმნება სისხლდენა, რომელიც განავალთან ერთად ტოვებს ორგანიზმს, აღნიშნული კი ტივერტკულოზის მანიშნებელია. მსხვილ ნაწლავში არებული დივერტიკული ანთებით მდგომარეობაში გადასვლა იწვევს ტივერტიკულიტის განვითარებას, რომელიც დივერტიკულოზიზგან განსხვავებით, საკმაოდ შემაწუხებელი და მტკივნეული დაავადებაა. 

დილატირებული კარდიომიოპათია

კარდიომიოპათია გულის გაურკვეველი წარმოშობის პირველადი არაანთებითი დაავადებაა. მისთვის დამახასიათებელიაგულის გადიდება, გულის პროგრესირებადი მკურნალობისადმი მდგრადი უკმარისობა და რიტმის დარღვევები. კარდიომიოპათიის ერთ ერთი ძირითადი სახეობაა დილატირებული (შეგუბებითი) კარდიომიოპათია. აღნიშნული დაავადებისთვის დამახასიათებელია გულის ყველა საკნის გაგანიერება, ამ დროს ვითარდება გულის მედიკამენტებისადმი დაუმორჩილებელი უკმარისობა, რასაც ხშირად თან სდევს სხვადასხვა სახის გართულებები. დილატირებულ კარდიომიოპათია გამომწვევი მიზეზიდან გამომდინარე სხვადასხვა სახის შეიძლება იყოს: ინფექციური ან არაინფექციური კარდიომიოპათია, ეთილის სპირტით, ქიმიოპრეპარატებითა და სხვადასხვა ტოქსიკური ნივთიერებების სიჭარბით გამოწვეული კარდიომიოპათია, მეტაბოლური ცვლით გამოწვეული დილატირებული კარდიომიოპათია და ა.შ. დააავადების ზოგიერთი სახეობა თავისით ინკურნება, თუმცა გართულებულ ფორმებს აუცილებლად სჭირდება სწორი და დროული მკურნალობა, რის შედეგადაც პაციენტთა უმრავლესობის ჯანმრთელობის მდგომარეობა საგრძნობლად უმჯობესდება.


დილის ავადმყოფობა

დილის ავადმყოფობა ხასიათდება გულისრევის შეგრძნებით ორსულობის დროს. დილის ავადმყოფიბა არასწორი ტერმინია, რადგან მდგომარეობა შესაძლოა დღის ან ღამის ნებისმიერ დროს განვითარდეს. დილის ავადმყოფიბა ორსული ქალების დიდ ნაწილში აღინიშნება. იგი ყველაზე ხშირია პირველი ტრიმესტრის დროს, თუმცა ზოგიერთ ქალს დაავადება მთლიანი ფეხმძიმობის განმავლობაში უქმნის დისკომფორტს.

დისმენორეა

დისმენორეა - მტკივნეული მენსტრუაცია - შესაძლებელია იყოს პირველადი ან მეორეული. პირველადი დისმენორეა ანუ ფუნქციური დისმენორეა ციკლურად მიმდინარე პათოლოგიური პროცესია, რომლის დროსაც ორგანული ცვლილებები არ შეინიშნება. იგი აღმოცენდება მენარქეს პერიოდიდან ან ოვულაციური ციკლის ჩამოყალიბებიდან 1-2 წლის შემდეგ. მეორეული დისმენორეა, იგივე შეძენილი დისმენორეა, ორგანული დისმენორეა, გამოწვეულია შემდეგი დაავადებებით: გარეთა და შიგნითა გენიტალური ენდომეტრიოზით, საშოსა და საშვილოსნოს განვითარების მანკებით, საშვილოსნოსა და მისი დანამატების ანთებითი დაავადებებით, საშვილოსნოს მიომით, საშვილოსნოსა და მისი დანამატების სიმსივნეებით, მცირე მენჯის ღრუში შეხორცებითი პროცესებით და სხვა. ანთება შესაძლოა გამოწვეული იყოს გონოკოკით, ურეაპლაზმითა და მიკოპლაზმით, ქლამიდიით.

დისულფირამის მსგავსი რეაქცია (ალკოჰოლის მწვავე გადაუტანლობა)

დისულფირამი არის სამკურნალო საშუალება, რომელსაც იყენებენ ქრონიკული ალკოჰლიზმის განკურნების პროცესში. ამერიკის შეერთებულ შტატებში ჩატარებული კვლევის თანახმად იმ პაციენტთა 88% -მა რომლებიც იღებდნენ დისულფირამის დაშვებულ და ჯანმრთელობისთვის უვნებელ დოზას, შეძლეს ალკოჰოლიზმისგან განთავისუფლება. დღის განმავლობაში დაშვებულია 500 მილიგრამი დისულფირამის მიღება, გადაჭარბებულმა დოზამ თავისუფლად შეიძლება მოწამვლის სიმპტომები გამოიწვიოს. 

დუბინ-ჯონსონის სინდრომი

დუბინ ჯონსონის სინდრომის მახასიათებელი ნიშანია სიყვითლე, რაშიც იგულისხმება კანისა და თვალის თეთრი გარსის გაყვითლება. დაავადება ძირითადად ვითარდება მოზრდილობის ან ადრეული ზრდასრულობის პერიოდში. იშვიათ შემთხვევეში მისი დიაგნოზი დაბადებისთანავე ისმევა.

ედისონის დაავადება

ედისონის დაავადება არის დარღვევა, რომელიც ვითარდება თირკმელზედა ჯირკვლის მიერ კონკრეტული ჰორმონების გამოყოფის ფუნქციის დაქვეითებისას. თირკმელზედა ჯირკვლები წარმოადგენს ენდოკრუნული სისტემის ნაწილს და მდებარეობს ორივე თირკმლის ზედა მხარეს. მათ მიერ გამოყოფილი ჰორმონები აძლევენ ინსტურქციებს ორგანიზმის თითქმის ყველა ორგანოსა და უჯრედს. ედისონის დააავადების დროს თირკლემზედა ჯირკვალი გამოყოფს ძალიან მცირე რაოდენობის კროტიზოლსა და არასაკმარისი რაოდენობის ალდესტერონს.

ეზოფაგური დივერტიკული

ეზოფაგური დივერტიკული, არის მდგომარეობა, როდესაც საყლაპავი მილის კედელზე ჩნდება ჩანთისებრი წარმონაქმნები. დაავადება ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განვითარდეს, თუმცა შედარებით მაღალი რისკის ქვეშ არიან შუა ხნის და ხანში შესული ადამიანები. 

ელენთის დაზიანება

ორგანიზმის ცხოველმყოფელობის პროცესში ელენთა განსაზღვრულ როლს ასრულებს. ელენთა მოთავსებულია ნეკნების გალიის ქვეშ, კუჭის გვერდზე მუცლის მარცხენა მხარეს. ეს რბილი, დაჩვრეტილი აგებულეის ორგანოა, რომელსაც რმოდენიმე მნიშვნელოვანი ფუნქცია აქვს:

  • ფილტრავს და ანადგურებს სისხლის ძველ და დაზიანებულ უჯრედებს
  • მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ინფექციისგან თავის არიდებაში. 
  • იმარაგებს სისხლის წითელ უჯრედებსა და თრომბოციტებს.

ჩამოთვლილი ფუნქციებიდან თუნდაც ერთის უფრო ინტენსიური შესრულება ელენთის გადიდებას ანუ სპლენომეგალიას იწვევს.

ენა-ხახის ნერვის პარეზი (მე-9 კრანიალური ნერვი)

პარეზი ნერვის არასრული ანუ ნაწილობრივი დამბლაა. ენა-ხახის ნერვი შერეულია: შედგება როგორც მამოძრავებელი, ისე მგრძნობიარე და პარასიმპათიკურ-სეკრეტორული ტოტებისგან. მამოძრავებელი ბოჭკოები ხახის ზედა და ქვედა მომჭერ კუნთებს აინერვირებენ, სეკრეტორული - ყბაყურა ჯირკვალს, მგრძნობიარე ტოტებს კი ცენტრისკენ ენის, სასმენი მილისა და დაფის ღრუს მდგომარეობის ამსახველი იმპულსები მიაქვთ. აღნიშნული ნერვების პარეზი ნუშურა ჯირკვლების არეში იწვევს პაროქსიზმულ, ძლიერ ტკივილს, რომელიც ყლაპვის დროს ძლიერდება. ამ დროს გამოხატული მგრძნობელობითი ან მამოძრავებელი დაზიანება არ შეინიშნება. ძალზე ეფექტურია მკურნალობა კარბამაზეპინით ან ფენიტოინით, მაგრამ ზოგჯერ მაინც ხდება საჭირო ქირურგიული ჩარევა და IX ნერვის გადაკვეთა მოგრძო ტვინთან. ამ ნერვის დაზიანება შესაძლოა გამოიწვიოს ჰერპესმა,  კომპრესიულმა ნევროპათიამ, როცა ის შერწყმულია ცდომილი ნერვის დამბლასთან და გამოწვეულია სიმსივნური წარმონაქმნით ან ანევრიზმით.

ენა - ხახის ნერვის პერიოდული დამბლა

ენა-ხახის ნერვის დაზიანება ნუშურა ჯირკვლების არეში იწვევს პაროქსიზმულ, ძლიერ ტკივილს, რომელიც ყლაპვის დროს ძლიერდება. ამ დროს გამოხატული მგრძნობელობითი ან მამოძრავებელი დაზიანება არ შეინიშნება. ძალზე ეფექტურია მკურნალობა კარბამაზეპინით ან ფენიტოინით, მაგრამ ზოგჯერ მაინც ხდება საჭირო ქირურგიული ჩარევა და IX ნერვის გადაკვეთა მოგრძო ტვინთან. ამ ნერვის დაზიანება შესაძლოა გამოიწვიოს ჰერპესმა,  კომპრესიულმა ნევროპათიამ, როცა ის შერწყმულია ცდომილი ნერვის დამბლასთან და გამოწვეულია სიმსივნური წარმონაქმნით ან ანევრიზმით.

ენდომეტრიოზი

ენდომეტრიოზი საკმაოდ მტკივნეული დაავადებაა, რომლის დროსაც საშვილოსნოს ამომფენი გარსი - ენდომეტრიუმი - ყალიბდება საშვილოსნოს გარეთ. აღნიშნული მდგომარეობა ხშირად აზიანებს საკვერცხეებს, ნაწლავებს და მენჯის ამომფენ ქსოვილებს. ენდომეტრიოზი იშვიათად ვრცელდება მენჯის რეგიონის გარეთ. მიუხედავად იმისა, რომ ენდომეტრიუმს შეცვლილი აქვს მდგომარეობა იგი მაინც აგრძელებს ჩვეულებისამებრ მოქმედებას - სქელდება, იშლება და იწყებს სისხლდენას თითოეული მენსტრუალური ციკლის დროს. გადაადგილებულ ენდომეტრიულ ქსოვილს არ შეუძლია დატოვოს ორგანიზმი.

ენდომეტრიუმის სიმსივნე

ენდომეტრიუმის კიბოს ზუსტი გამომწვევი მიზეზები უცნობია. სავარაუდო მიზეზად სახელდება საშვილოსნოს ამომფენი ენდომეტრიუმის ეჯრედებში მომხდარი გენური მუტაცია, გამომდინარე იქედან, რომ სიმსივნე სწორედ საშვილოსნოს ამომფენი გარსის (ენდომეტრიუმის) უჯრედებში ყალიბდება, ენდომეტრიუმის სიმსივნეს ზოგჯერ საშვილოსნოს კიბოს უწოდებენ. დაავადების აღმოჩენა ადრეულ ეტაპზეა შესაძლებელი რადგან მას ხშირად ახასიათებს არანორმალური ვაგინალური სისხლდენა. კიბოს საწყის ეტაპზე აღმოჩენის შემთხვევაში საშვილოსნოს ქირურგიული ამოკვეთა ძირითადად კურნავს პაციენტებს.

ენტერობიაზი

ენტერობიოზი მსოფლიოში ყველაზე გავრცელებული პარაზიტი ჭიის  Enterobius vermucularis-ის მიერ გამოწვეული ინფეციაა. ძაფისებრი ჭიები თხელი და თეთრი ფერისაა და სიგრძეში დაახლოებით  5 - 13 მილიმეტრია. ჭიის გადაყლაპვა ან შემთხვევით ჩასუნთქვა ასოცირებულია ინფიცირებასთან. მიკროსკოპული კვერცხები პირის ღრუში ხვდება დაბინძურებული საკვებით, სასმლით ან თითებით, როცა კვერცხი გადაიყლაპება,  ჭია იჩეკება ნაწლავში და რამდენიმე კვირაში მწიფდება დიდი ზომის ჭიად. მდედრობითი სქესის ძაფისებრი ჭიები გადაადგილდებიან ანალურ ხვრელამდე, როცა ადამიანს ძინავს ისინი დებენ ათასობით კვერცხს ანალური ხვრელის გარშემო, კანის ფენებს შორის.

ეპილეფსია

ეპილეფსია ცენტრალური ნერვული სისტემის დაავადებაა, რომლის დროსაც ირღვევა თავის ტვინში ნერვული უჯრედების ფუნქცია, რის შედეგადაც ვითარდება შეტევები და უჩვეულო ქცევის ეპიზოდები, შეგრძნებები და ზოგჯერ ცნობიერების დაკარგვა. ეპილეფსიის მქონე ზოგიერთი ადამიანი შეტევის დროს უბრალოდ შეშდება რამდენიმე წუთის განმავლობაში, დანარჩენები კი შესაძლოა ზედა და ქვედა კიდურების განმეორებითი ტიპის მოძრაობებს ახორციელებდნენ, ეპილეფსიის დიაგნოზის დასამელად საჭიროა მინიმუმ ორი არაპროვოცირებული შეტევის დაფიქსირება.

ერიზიპელასი

ერიზიპელასი იგივე "წითელი ქარი" ანისა და ლორწოვანი გარსების ინფექციური დაავადებაა. კერძოდ, მწვავე სტრეპტოკოკული ინფექციის ერთ-ერთი ფორმა, რომელსაც კანისა და ლორწოვანი გარსების შემოფარგლული ანთება ახასიათებს. დაავადება უმთავრესად ქვედა კიდურებს ან სახეს აზიანებს. წითელი ქარი უფრო მეტად ქალებს ემართებათ, მაგრამ ახალგაზრდა მამაკაცებთან აგრესიულობით გამოირჩევა.

ერლიქიოზი

ერლიქიოზი ტკიპას მიერ გამოწვეული ბაქტერიული დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს გაციების მსგავსი სიმპტომები. მდგომარეობის ნიშნები მერყეობს სხეულის სხვადასხვა ნაწილების ტკივილიდან ცხელებამდე, გართულებული ფორმის შემთხვევაში და ძირითადად ვლინდება ტკიპას კბენიდან ორი კვირის განმავლობაში. 

ესენციური თრომბოციტოზი

თრომბოციტოზი არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ორგანიზმი წარმოქმნის ჭარბი რაოდენობით თრომბოციტებს, თრომბოციტები სისხლში შემავალი ის უჯრედებია რომლებიც  მონაწილეობენ სისხლის შედედებაში. სისხლდენის დროს ისინი ერთმანეთშ ეკვრიან და წარმოქმნიან თრომბს. მათი ნორმალური რაოდენობა არის სისხლის ერთ მიკროლიტრში 150 ათასიდან 450 ათასამდე ესენციური თრომბოციტოზი გამოწვეულია ძვლის ტვინის დაავადებებით, როცა ძვლის ტვინი პათოლოგიური მდგომარეობის გამო, წარმოიქმნება თრომბოციტების წინაბორბედი უჯრედების ჭარბი რაოდენობა, ესენციური თრომბოციტოზის დროს იზრდება თრომბის წარმოქმნისა და სისხლდენის გართულების რისკი. იმის გამო რომ თრომბოციტოზი ხშირად არ იწვევს რაიმე სიმპტომებს დაავადება შეიძლება გამოვლინდეს სისხლის საერთო ანალიზის საფუძველზე. ამის შემდეგ საჭიროა დროული მკურნალობის ჩატარება შემდგომი გართულებების თავიდან ასაცილებლად.

ექინოკოკოზი

ექინოკოკოზი წარმოადგენს ლენტისებრი ჭიით გამოწვეულ ინფექციას, რომლის მთავარი წყარო ექინოკოკით ინფიცირებული ძაღლია, იგი განავალთან ერთად გარემოში გამოყოფს კვერცხებს. კვერცხი დიდხანს ძლებს ძაღლის ბეწვზე, საოჯახო ნივთებზე, წყალში საკვებში, ხილზე, მწვანილზე, ბალახზე, ნიადაგში, გარდა ადამიანისა შუალედური მასპინძელი შეიძლება იყოს შინაური ცხოველი. საჭმლის მომნელებელ ორგანოში დაბინძურებულ საკვებთან ერთად თავდაპირველად კვერცხი ხვდება, რომელიც ლიმფური სადინარისა და სისხლძარღვების  გავლით ღვიძლში ან სხვა ორგანოში, მაგალითად ფილტვში, თავის ტვინში, ძვალში, გადადის. შემდეგ ეტაპზე ყალიბდება სითხით სავსე ექინოკოკური ბუშტი(კისტა) რომელიც თანდათან იზრდება და მრავალშვილეულ ბუშტს წარმოქმნის. ექინოკოკური ბუშტის ზრდა ორგანიზმზე მექანიკურ, ტოქსიკურ და ალერგიულ ზემოქმედებას ახდენს და მის საპასუხო რეაქციას იწვევს.

ექსტრასისტოლები

ექსტრასისტოლია გულის ქაოსურ შეკუმშვას ეწოდება. ამ მდგომარეობას ახასიათებს შეგრძნება თითქოს  გული გაჩერდა, ფეთქვა შეწყვიტა ან ძალიან ძლიერად შეიკუმშა. იმპულსი, რომელიც გულს ამოძრავებს, ჩვეულებრივ, მარჯვენა წინაგულში მდებარე სინუსურ კვანძში რეგულარულად და თანაბრად წარმოიშობა, მერე კი წინაგულ-პარკუჭოვან კვანძსა და პარკუჭებში ვრცელდება. ექსტრასისტოლიის დროს გულის მამოძრავებელი იმპულსი წარმოიშობა არა სინუსურ კვანძში, არამედ პარკუჭებში ან მათ ზემოთ. 

ექტოპური ორსულობა

საშვილოსნოსგარე (ანუ ექტოპიური) ორსულობა ისეთი ორსულობაა, რომლის დროსაც განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი ამა თუ იმ მიზეზით, ჩაინერგება და განვითარებას იწყებს საშვილოსნოს ღრუს გარეთ. 

ვაგინიტი

ვაგინიტი არის საშოს ანთება, რომელიც იწვევს გამონადენს, ქავილს და ტკივილს. მდგომარეობის გამომწვევი მიზეზი დამოკიდებულია დაავადების ფორმაზე. ბაქტერიულ ვაგინოზს იწვევს საშოში არსებული რომელიმე მიკროორგანიზმის ჭარბი ზრდა, ჯანმრთელი ადამიანის საშოში "კარგი" ბაქტერიები უფრო მეტია ვიდრე "ცუდი", ამ უკანასკნელთა გამრავლების შემთხვევაში ბალანსი ირღვევა და ვითარდება ბაქტერიული ვაგინოზი. ვაგინოზის ეს ფორმა უფრო ხშირად დაკავშირებულია სქესობრივ კონტაქტთან. სოკოვანი ინფექცია ვითარდება სოკოს ჭარბი ზრდის შედეგად, Calbicans იწვევს, როგორც საშოს ასევე სხეულის სხვა ნაწილების სოკოვან ინფექციას, სოკომ აგრეთვე შეიძლება გამოიწვიოს საფენისმიერი დერმატიტი. ტრიქტომონიაზი, ვაგინიტის კიდევ ერთი ფორმა, საკმაოდ გავრცელებული სქესობრივად გადამდები დაავადება, რომელსაც ერთ-უჯრედიანი პარაზიტი Trichomonas vaginalis იწვევს. ვაგინალურმა ოყნებმა, პირადი მოვლის საშუალებებმა და სპერმიციდულმა პროდუქტმა შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიული რეაქცია ან სააღიზიანოს საშოს ქსოვილები, გარდა ამისა, საშოს გარსის შეთხელება, რაც ძირითადად ესტროგენის დონის დაქვეითებით ან საკვერცხის ამოკვეთითაა გამოწვეული, ასევე იწვევს საშოს წვას და ქავილს, ყოველივე ზემოთ ჩამოთვლილ მდგომარეობას არაინფექციური ვაგინიტი ეწოდება.

ვაგუსის დამბლა

ვაგუსის დამბლა არის მდგომარეობა როდესაც დააზიანებულია ორგანიზმის ყველაზე დიდი, ვაგუსის ნერვი. მის გამართულ მოქმედებაზეა დამოკიდებული როგორც ფიზიკური ისე მენტალური ფუნქციების შესრულება. ვაგუსის ნერვი არის საჭმლის მომნელებელი სისტემისა და ტვინის ორმხრივი შემაერთებელი, რომელიც ფარისებრი და თირკმელზედა ჯირკვლების გარდა უკავშირდება თითქმის ყველა ორგანოს.  ვაგუსის ნერვის ფუნქციებია: გულისცემის რეგულაცია, ღვიძლში ინსულინის გამოყოფისა და გლუკოზის ჰომეოსტაზის გაკონტროლება, კუჭის მჟავიანობის გაზრდა, სისხლის წნევის დაწევა, ვაგუსის ნერვი მონაწილეობს საკვების გემოს შეგრძნების, ღეჭვის, ყლაპვისა და ხველების პროცესში. 

ვალდენშტრომის მაკროგლობულინემია

ვალდენშტრომის მაკროგლობულინემია არის არა-ჰოჯკინური ლიმფომის ფორმა, რომელიც არის იმუნური სისტემის იშვიათი, ნელა მზარდი სისმსივნე. ძვლის ტვინში არსებული პათოლოგიური ლიმფოციტები წარმოქმნიან პათოლოგიურ ცილას, რომელსაც მონოკლონური იმუნოგლობულინი M ეწოდება. ეს ცილა ასქელებს სისხლის პლაზმას და იწვევს ვალდენშტრომის მაკროგლობულინემიის სიმპტომებს.

ვარიკოზული ვენები

ვენების ვარიკოზული დაავადება ვითარდება ვენების გაფართოებისას. არტერიებს მიაქვთ სისხლი გულიდან სხეულის დანარჩენ ნაწილებში, ვენებს მოაქვთ სისხლი უკან გულში. ფეხის ვენებს მიზიდულობის საწინააღმდეგოდ უწევთ მუშაობა. სისხლის გულში დაბრუნებას ხელს უწყობს ქვედა კიდურების კუნთების შეკუმშვა და ელასტიური ვენების არსებობა. ასაკის მატებასთან ერთად ვენები კარგავენ ელასტიურობას, ვენის სარქველები შეიძლება დასუსტდნენ, რაც სისხლის უკუდინებას გამოიწვევს. სისხლი გროვდება ვენებში, რის გამოც ისინი ფართოვდებიან და ვარიკოზულები ხდებიან. ვენებს ლურჯი ფერი აქვთ, რადგან ისინი ჟანგბადით ღარიბ სისხლს შეიცავენ. ვარიკოზული ვენების განვითარება ასევე ხშირია ორსულებში, ორსულობა ზრდის სისხლის მოცულბას და ანელებს სისხლის ქვემო კიდურებიდან მენჯისკენ მოძრაობას, ეს სისხლის მიმოქცევის ცვლილება ხელს უწყობს ნაყოფის განვითარებას, თუმცა მისი გვერდითი ეფექტი შეიძლება იყოს  ქვემო კიდურების ვენების გაფართოება.

ვარიკოცელე

ვარიკოცელე არის სათესლე პარკში არსებული ვენების ვარიკოზული გაგანიერება. სათესლეებს, სისხლით სავსე ბაგირაკი ამარაგებს.

ვასკულარული ჰემორაგიული დიათეზი

ვასკულარული ჰემორაგიული დიათეზი არის დაავადება, რომელიც ხასიათდება სისხლდენებითა და გამეორებითი სისხლჩაქცევებით. ისინი შეიძლება განვითარდეს სპონტანურად ან მიღებული დაზიანების შედეგად. ჯანმრთელი პაციენტებისგან განსხვავებით დაზიანებიდან ვლინდება არანორმალურად დიდი რაოდენობის სისხლდენა. 

ვასკულიტი

ვასკულიტი სისხლძარღვთა ანთებაა. ის ცვლის თითქმის მთელი ორგანიზმის სისხლძარღვთა კედლებს, რაც მათი გასქელებით, დასუსტებით, სანათურის შევიწროებითა და დანაწიბურებით გამოიხატება. ეს ყოველივე ხელს უშლის სისხლის დინებას და იწვევს ორგანოებისა და ქსოვილების დაზიანებას.

ვეგენარის გრანულომატოზი

ვეგენერის გრანულომატოზი არის იშვიათი პათოლოგია, რომელიც იწვევს სისხლძარღვების ანთებას, რაც მრავალ ორგანოს უზღუდავს სისხლის მიწოდებას. ვეგენარის გრანულომატოზი ხშირად აზიანებს თირკმელებს ფილტვებს და ზემო სასუნთქ გზებს. ამ ორგანოებისთვის სისხლის მიწოდების შემცირება იწვევს მათ დაზიანებას. ვეგენარის გრანულომატოზი სისხლძარღვებში წარმოქმნის ანთებით ქსოვილს, რომელსაც გრანულომა ეწოდება.

ვერნერ-მორისონის სინდრომი (პანკრეატულ ნეიროენდოკრინული სიმსივნე)

ვერნერ-მორსონის სინდრომი  სიმპტომოკომპლექსია, რომელიც თან ახლავს კუჭუკანა ჯირკვლის ინსულარული აპარატის ადენომას. მისთვის დამახასიათებელია თავსა და მთელ სხეულში სიცხის შეგრძნება, რომელიც ცუდად ექვემდებარება მკურნალობას, კოლაპტოიდური მდგომარეობები, ექსიკოზი (გაუწყლოება), ზოგჯერ - ტეტანოიდური კრუნჩხვა, ჰიპოკალიემია. ადენომის ამოკვეთის შემდეგ ეს კლინიკური ნიშნები ქრება. ცოლინგერ-ელისონის სინდრომისგან განსხვავებით, ჰიპერქლორჰიდრია და პეპტიკური წყლულები ამ დროს არ აღინიშნება.

ვერნიკეს ენცეფალოპათია

ვერნიკეს ენცეფალოპათია არის თავის ტვინის დაზიანება, რომელიც თიამინის დეფიციტის შედეგად წარმოიქმნება ქრონიკული ალკოჰოლიზმის დროს, იშვიათად შეუწყვეტელი ღებინების, არაბალანსირებული კვებისას. დაავადება  მიმდინარეობს რუხი ნივთიერების ანთებითი და ჰემორაგიული ცვლილებებით და ხასიათდება  ცნობიერების დათრგუნვით, თვალის მომაძრავებელი ნერვის დამბლით, კუთებზე კონტროლის შესუსტებით, ვეგეტატიური დისფუქციით. ხშირად თან ერთვის პერიფერიული ნერვების დაზიანება. 

ვერტებრობაზილარული უკმარისობა

ადამიანის ორგანიზმის ვესტიბულური აპარატის ნორმალური, დაბალანსებული ფუნქციობა აუცილებელია, რათა სხეულმა ვერტიკალური მდგომარეობა შეინარჩუნოს და სივრცეში შეთანხმებული მოძრაობა განახორციელოს, თავის მდებარეობა სტაბილური იყოს, ხოლო მხედველობა - ფიქსირებული, სათანადოდ წარიმართოს სივრცობრივი ორიენტაციის ფორმირება. აქედან გამომდინარე, ვესტიბულური აპარატის ნებისმიერ დარღვევას აღნიშნული ფუნქციების დარღვევა მოსდევს. 

ვესტიბულარული ნეირონიტი

ვესტიბულარული ნეირონიტი, იგივე ვესტიბული ნევრიტი, წარმოადგენს ვესტუბულური აპარატის დარღვევის ერთ-ერთ მიზეზს. ადამიანის ორგანიზმის ვესტიბულური აპარატის ნორმალური, დაბალანსებული ფუნქციობა აუცილებელია, რათა სხეულმა ვერტიკალური მდგომარეობა შეინარჩუნოს და სივრცეში შეთანხმებული მოძრაობა განახორციელოს, თავის მდებარეობა სტაბილური იყოს, ხოლო მხედველობა - ფიქსირებული, სათანადოდ წარიმართოს სივრცობრივი ორიენტაციის ფორმირება.

ვესტიბულოკოქლეარული ნერვის დაზიანება (VIII ინტრაკრანიალური ნერვი)

ვესტიბულოკოქლეარული ნერვის დაზიანება გულისხმობს სმენის ნერვის ნევრიტის განვითარებას, ნევრიტი ანთებითი დაავადებაა, რომლის დროსაც ზიანდება ერთი (ლოკალური ნევრიტი) ან რამდენიმე პერიფერიული (პოლინევრიტი) ნერვი. ვესტიბულოკოქლეარული ნერვი იგივე VIII ინტრაკრანიალური ნერვი აკონტროლებს სმენითი ფუნქციის განხორციელებას. 

ვილსონის დაავადება-ჰეპატოლენტიკულარული დისტროფია

ვილსონის დაავადება იშვიათი თანდაყოლილი მდგომარეობაა, რომლის დროსაც სპილენძი ჭარბი რაოდენობით გროვდება ღვიძლში, ტვინში და სხვა ორგანოებში. სპილენძი დიდ როლს თამაშობს ნერვების, ძვლების კოლაგენის და კანის პიგმენტ მელანინის ჩამოყალიბებაში.

ვირუსული მენინგიტი

მენინგიტი თავისა და ზურგის ტვინის შემომსაზღვრელი მემბრანების ანთებაა. მენინგიტის შემთხვევათა უმრავლესობა ვირუსული ეტიოლოგიისა. მენინგიტი ზოგჯერ თავისით გაივლის რამდენიმე კვირაში, ან სიცოცხლისთვის საშიში, გადაუდებელი მდგომარეობაა და საჭიროებს დაუყოვნებლივ მკურნალობას ანტიბიოტიკებით. ყოველწლიურად, მენინგიტის ბევრ შემთხვევას ვირუსები იწვევენ. ვირუსული მენინგიტი ძირითადად მსუბუქია და მკურნალობის გარეშე გაივლის. შემთხვევათა უმეტესობაზე პასუხისმგებელნი ენტეროვირუსები არიან. ისინი ცირკულირებენ ზაფხულის ბოლო პერიოდსა და ადრეულ შემოდგომაზე. ვირუსები როგორიცაა ჰერპეს სიმპლექსი, აივ, ყბაყურა, დასავლეთ ნილოსის ვირუსი და ა.შ ასევე იწვევენ ვირუსულ მენინგიტს.

ვისცერალური ლეიშმანიოზი (კალა-აზარ, შავი ცხელება)

ლეიშმანიოზი ინფექციური დაავადებაა, რომელიც იწვევს ცხოველის შიდა უჯრედებში პარაზიტის Leishmania-ს გავრეცელებას და ის დაავადებული კოღოს ნაკბენით გადადის. ლეიშმანიოზის ორი ფორმა არსებობს - კანის (ამ დროს კანი ავადდება) და ვისცერალური - როცა ავადდება ღვიძლი, ელენთა, კანი, თირკმლები და თვალებიც კი. ხშირ შემთხვევაში, ეს დაავადება ენდემურია - პრობლემა სხვადასხვა შინაგან ორგანოზე ერთდროულად ჩნდება. ინფექციის წყაროდ ძაღლი, გადამტანად კი მცირე ზომის მწერი, მოსკიტი ფლებოტომუსი ითვლება.

ვულვაროვაგინალური კანდიდიაზი

ვულვაროვაგინალური კანდიდიაზი საფუარა სოკოვანი ვაგინალური ინფექციაა. რომელსაც ახასიათებს ქსოვილის გაღიზიანება, ინტენსიური ქავილი და გამონადენი. საფუარა სოკოვანი ვაგინალური ინფექცია აზიანებს ვაგინას და მის გარშემო ქსოვილებს, მათ შორის ვულვას. კანდიდიაზი, ძალიან ხშირია. 4-დან 3 ქალს მაინც აქვს ინფექცია ცხოვრების რომელიმე ეტაპზე. ხშირად, ქალს ეს მდგომარეობა 2 ჯერ ან მეტჯერ უვითარდება. 

ვულვარული კისტები

ვულვარული კისტები საშოს შესავალთან წარმოქმნილი მტკივნეული კვანძებია. მისი განვითარების ძირითადი ზეზეზი ბართოლინის ჯირკვლის ცისტაა. ბართოლინის ჯირკვლები ქალის საშოს შესავლის აქეთ-იქითაა განლაგებული და გამოიმუშავებს სითხეს, რომელიც საშოს სინოტივეს უზრუნველყოფს. ბართოლინის ჯირკვლის კისტები წარმოქიმნება ჯირკვლის სადინარის დახშობის შემდეგ, ჯირკვალში დაგროვებული სითხის გამო. გასივებული ჯირკვალი თავდაპირველად შედარებით უმტკივნეულოა. დროთა განმავლობაში, ჯირკვლის ზრდასთან ერთად, ტკივილიც იმატებს.

ვულვარული სიმსივნე

გარეთა სასქესო ორგანოების კიბო (ვულვის კიბო) ავთვისებიანი სიმსივნე ყველაზე ხშირად ჩნება მენოპაუზის შემდგომ პერიოდში მკვრივი კვანძების, ინფილტრატების ან დვრილოვანი ჩანაზარდების სახით, ასევე ხშირად წარმოიქმნება გამკვრივებული გვედების მქონე წყლულოვანი კვანძები. კიბოს წინა მდგომარეობას წარმოადგენს ვულვის კრაუროზი, ლეიკოპლაკია.

მკვრივ ავთვისებიან სიმსივნეს ახასიათაბს ზედაპირული და სიღრმისეული ზრდა, პროცესში სცრაფად ერთვება საზარდულის ლიმფური კვანძები. გავრცელების მიხედვით ვულვის კიბო იყოფა I, II, III, და IV სტადიებად.

ზედა კიდურის მოტეხილობა

ზედა კიდურის შემადგენლობაში შედის ლავიწის, ბეჭის, მხრის, იდაყვის, მაჯის, მტევნის ძვლები. თითოული მათგანის დაზიანება შეიძლება ჩაითვალოს ზედა კიდურის მოტეხილობად. ზოგადად, ტერმინი მოტეხილობა ძვლის მთლიანობის დარღვევას ნიშნავს, რაც შეიძლება გამოიწვიოს მასზე მოქმედმა ძალამ. ასეთ დროს ზიანდება არა მარტო ძვალი არამედ მის ირგვლივ მდებარე ქსოვილებიც. 

ზედაპირული ფლებიტი

ფლებიტი ვენების ანთებაა,  რომელიც გამოწვეულია ვენებში სისხლის შედედების შედეგად, მდგომარეობა ძირითადად ვიტარდება ქვედა კიდურებში არსებულ ვენებში მაგრამ საკმაოდ ხშირად მკლავების მიდამოებშიც. სისხლში არსებული თრომბები იწვევს ტკივილსა და გაღიზიანებას, სისხლის დინების შეფერხებას. ზედაპირული ფლებიტი გულისხმობს კანზის ზედაპირზე არსებული ვენების დაზიანებას. მდგომარეობა იშვიათადაა სერიოზული და შესამაბისი მკურნალობით გამსოწრდება დროის მოკლე პერიოდში. ზედაპირული ფლებიტი შეიძლება გადაიზარდოს ღრმა ვენების ფლებიტში რომელიც შედარებით რთული მდგომარეობაა და საჭიროებს დიდ ყურადღებას. 

ზემო ღრუ ვენის სინდრომი

ზემო ღრუ ვენის სინდრომი არის ზედაპირულ ვენებში განვითარებული ანთებითი პროცესი, რომელიც ძირითადად აზიანებს ზედა და ქვედა კიდურებში, კანის ზედაპირთან ახლოს არსებულ ვენებს. 

ზოგადი შფოთვითი არეულობა

ტერმინი შფოთვა იხმარება იმ მღელვარების აღსაწერად, რომელიც პოტენციური საფრთხის მოახლოვებას უძღვის წინ. გადაჭარბებული შფოთვა წარმოადგენს შიშის გაურკვეველ, შეუპოვარ განცდას, როდესაც არ არსებობს საშიში სტიმულის შემცველი სიტუაცია.ამ ტიპის გადაჭარბებული შფოთვითი რეაქცია შესაძლოა გამოიწვიოს სპეციფიკური ობიექტებისადმი შიშმა, რასაც ეწოდება "შფოთვითი წინათგრძნობა" შფოთვითი აშლილობა მოიცავს გადაჭარბებულ შფოთვას და მუდმივ მცდელობას თავიდან აიცილოს შიშისა და მღელვარების გამომწვევი სიტუაცია.ეს ყველაფერი ხელს უშლის ადამიანის ნორმალურ ფუნქციონირებას გარემოში.

შფოთვითი აშლილობის სხვადასხვაგვარად შეიძელაბა გამოიხატოს, მაგალითად.გენერალიზებული შფოთვითი აშლილობა ხასითდება გაუკონტროლებელი მღელვარებითა და შფოთვით გარკვეული მოვლენებისა და აქტივობების მიმართ. პანიკური აშლილობისთვის დამახასიათებელია ხშირი, მოულოდნელი პანიკური შეტევები, რომელსაც თან ახლავს შიში, რომ ეს შეტევა კვლავ განმეორდება. სოციალური ფობია, რომელსაც ასევე უწოდებენ სოციალურ შფოთვით აშლილობას, არის ინტენსიური შიში საჯარო გამოსვლების და ისეთი სიტუაციების, რომელსაც შესაძლოა მოყვეს დაცინვა ან დამცირება.გარდა ამისა, ობსესიურ კომპულსიური აშლილობის დროს პიროვნებას აწუხებს აკვიატებული, მისდაუნებურად აღმოცენებული აზრი, რომელთა თავიდან ასაცილებლადაც მიმართავს რიტუალურ ქმედებებს. სტრესული აშლილობის დიაგნოზი ისმევა მაშინ, როდესაც ადამიანები, რომლებმაც წარსულში განიცადეს ტრავმა, ხელახლა განიცდიან მას, ცდილობენ თავიდან აიცილონ ამ მოვლენასთან დაკავშირებული სტიმულები, და აგრეთვე აქვთ შფოთვითი სიმპტომები.ამ სიმპტომებმა შესაძლოა თავი იჩინონ მოვლენიდან რამდენიმე კვირის ან თვეების შემდეგ.

ზოლინგერ - ელისონის სინდრომი

ზოლინგერ - ელისონის სინდრომი არის საკმაოდ რთული დაავადება, რომლის დროსაც პანკრეასში და თორმეტგოჯა ნაწლავში წარმოიქმნება ერთი ან მეტი სიმსივნე.  ამ სიმსივნეებს ეწოდებათ გასტრინომები, ისინი დიდი რაოდენობით გამოიმუშავბენ ჰორმონ გასტრინს, რომელიც იწვევს კუჭში მჟავის გაძლიერებულ წარმოქმნას, ჭარბი მჟავა კი თავის მხრივ, იწვევს კუჭის წყლულებს.

თავის ტვინის სისხლჩაქცევა

თავის ტვინის სისხლჩაქცევა იგივე ჰემატომა, სისხლის შედედებული კოლტია, რომელიც თავის ტვინში ტრავმის შემდეგ ჩნდება. მდებარეობის მიხედვით განასხვავებენ ტვინის მაგარ გარსსა და ქალას შიგნითა ზედაპირს შორის არსებულ ეპიდურულ, ტვინის შუა შრეში არსებულ სუბდურულ და ტვინის შიგნითა შრეში არსებულ ტვინშიდა ჰემატომებს. თავის ტვინის მაგარ გარსსა და ქალას ძვლებს შორის ეპიდურული სისხლჩაქცევის დროს ადამიანი გონებას კარგავს და თავადვე მოდის გონს. სუბდურული ჰემატომა ტვინის მაგარ და ქსელისებრ გარსებს შორის სისხლჩაქცევის შედეგია, რომელიც ტვინის ვენების დაზიანების გამო ტრავმიდან რამდენიმე საათის შემდეგ ყალიბდება, ზოგჯერ - ერთი დღე-ღამის შემდეგაც კი. ამ დროს დაზიანების ნიშნები მალე ქრება, პაციენტი თითქოს გამოჯანმრთელდება, უბრუნდება სამსახურს, მოგვიანებით კი ეწყება ძლიერი თავის ტკივილი, ღებინება, გულისცემის შენელება, მოთენთილობა.  

თვალის მამოძრავებელი ნერვის პარეზი

თვალის კაკლების მოძრაობა ხორციელდება თვალის მამოძრავებელი კუნთებით, რასაც აკონტროლებენ  III, IV და VI თავის ტვინის (კრანიალური) წყვილი ნერვები. თვალის მამოძრავებელი ნერვის მოტონეირონები განლაგებულია ტვინის როსტალურ ნაწილში. ეს თვალის მამოძრავებელი ნერვის ბირთვები განაგებენ თვალის კაკლის ხუთ გარე კუნთს, მათ შორის ზედა ქუთუთოს ამწევ კუნთს. თვალის მამოძრავებელი ნერვის ბირთვები ასევე შეიცავენ ნეირონებს, რომლებიც ჩართულია გუგის შევიწროვებისა და აკომოდაციის პროცესში.

თიმომა

თიმომა არის თიმუსის სიმსივნე, რომელიც შედგება ლიმფოიდური და ეპითელური უჯრედებისაგან. თიმუსი წარმოადგენს გულმკერდის ღრუში არსებულ პატარა ორგანოს, რომელიც დაბადებამდე და ბავშვობის პერიოდში უზრუნველყოფს სისხლის თეთრი უჯრედების წარმოქმნას, აღნიშნული უჯრედები ადამიანს იცავენ ინფექციების განვითარებისგან. 

თიმუსის სიმსივნე საკმაოდ იშვიათი მდგომარეობაა, მისი განვითარების რისკი იზრდება რევმატოიდული არტრიტის ან მიასთენიის არსებობის შემთხვევაში. 

თირკმელზედა ჯირკვლის კიბო

კიბო წარმოიქმნება მცირე ზომის, სამკუთხედის ფორმის ჯირკვლებში თირკმელების ზემოთ. თირკმელზედა ჯიკვლები წარმოქმნიან ჰორმონებს, რომლებიც ორგანიზმის თითქმის ყველა ორგანოსა თუ ქსოვილზე ახდენენ ზეგავლენას. კიბო ხშირად აგრესიულია.


თირკმლის მწვავე ინტერსტინალური უკმარისობა

თირკმლის მწვავე ინტერსტინალური უკმარისობა ვითარდება თირკმლის ტუბულების დაზიანების შედეგად. თირკმლის ძირითადი ფუნქცია სისხლის ზედმეტი ნივთიერებებისგან გაწმენდააა. ნარჩენებისგან სისხლის გაწმენდა თირკმლის ნეფრონებში ხდება სისხლის გამწმენდი ელემენტები ნეფრონში ჩახვეული სისხლძარღვებია. ამათგან ყველაზე აქტიურია გლომერულა სისხლძარღვი, რომელიც უსარგებლო და მავნე მინარევებს სხვა სისხლძარღვში ტუბულაში გადადევნის და ორგანიზმს გასუფთავებულ სისხლს უბრუნებს. ტუბულები პირველ ჯერზე ისეთ ნარჩენებს იღებენ, რომელთა გადამუშავება ჯერ კიდევ შესაძლებელია, ამიტომ ასეთი ნარჩენები თირკმელებში კიდევ ერთხელ, საბოლოოდ გადამუშავდება. ამ ტუბულების დაზიანება იწვევს სხვადასხვა სახის დარღვევებს, მათ შორის თირკმლის მწვავე ინტერსტინალურ უკმარისობას. 

თირკმლის მწვავე პრერენალური უკმარისობა

თირკმლის მწვავე  პრერენალური უკმარისობა ვითარდება, როცა თირკმელი ვეღარ ასრულებს სისხლის გაფილტვრის ფუნქციას, რაც აუცილებელია სისხლის შემადგენლობიდან ჭარბი რაოდენობის სითხის, ზედმეტი ცხოველმოქმედების პროდუქტებისა და ტოქსინებისგან განსათავისუფლებლად.

თირკმლის სიმსივნე

თირკმლის სიმსივნე ეწოდება ნებისმიერ სიმსივნურ წარმოანქმნს, რომელიც თირკმლის ქსოვილში იწყება, თირკმელი წყვილი ლობიოს მარცვლის ფორმის ორგანოა, დაახლოებით ადამიანის მუშტის ზომის, თირკმელები მუცლის ორგანების უკან მდებარეობს, თითო თირკმელი ხერხემლის ცალ მხარეს.

თირკმლის ქრონიკული დაავადება

თირკმლის ქრონიკული უკმარისობა ნიშნავს თირკმლის ფუნქციის დანთათანობით დაქვეითებას. თირკმელები ფილრტავენ ცხოველქმედების პროდუქტებსა და ზედმეტ სითხეს ორგანზმში. ფილტრატს კი გამოყოფენ შარდის სახით, როცა თირკმლის ქრონუკული უკმარისობა მძიმდება, სითხის, ლექტროლიტებისა და ნარჩენი ნივთიერებების საშიში დონე გროვდება სისხლში.

თიროტროპინომა

თიროტროპინომა ჰიპოფიზის საკმაოდ იშვიათი სიმსივნეა, რომელიც წარმოიქმნება ჰიპოფიზის თიტროპულ უჯრედებში და იწვევს ფარისებრი ჯირკვლის აქტივობის მომატებასა და ჰორმონ თიროიდის ჭარბ გამოყოფას. 

თრომბოტული თრომბოციტოპენიური პურპურა

თრომბოტული თრომბოციტოპენიური პურპურა არის დარღვევა, რომლის დროსაც ადვილად ვითარდება სისხლდენა და შესაბამისად ჩნდება საგანგაშო რაოდენობის სისხლჩაქცევები. სისხლდენის განვითარება დაკავშირებულია თრომბოციტების დაბალ რაოდენობასთან. შედეგად ვერ ხერხდება სისხლის დროული შედება რაც იწვევს მისი დიდი ოდენობით დაკარგვას. თრომბოტული თრომბოციტოპენიური პურპურა აგრეთვე იმუნური თრომბოციტოპენია ძირითადად ბავშვებსა და ზრდასრულებში ვითარდება. 

თრომბოციტოპათია

თრომბოციტოპათია სისხლის შედედების დარღვევების საერთო სახელწოდებაა, რომელსაც იწვევს ორგანიზმისთვის არასაკმარისი თრომბოციტების რაოდენობა ან მათი ფუნქციის დარღვევა.

თრომბოციტების არასრულფასოვნება შესაძლებელია იყოს თანდაყოლილი (მაგ. ვილებრანდის დაავადება) ან შეძენილი (მაგ. ურემიის, ღვიძლის დაავადების, ლეიკოზების, პარაპროტეინემიის, ვიტამინ C - ს დეფიციტის დროს და სხვ.)

თრომბოციტოპათიას ახასიათებს მომატებული სისხლდენები. მკურნალობა მიმართულია მის გამომწვევის მიზეზის აღსაკვეთად; მასიური სისხლის დანაკარგის დროს ახდენენ თრომბოციტული მასის გადასხმას.

იდაყვის მყესების დაჭიმვა

მყესი ქსოვილის ძლიერი ზონარია, რომელიც კუნთს ძვალთან ამაგრებს. მყესები კუნთების შეკუმშვისას ძვლებსა და სახსრებს მოძრაობაში ეხმარება. მყესის დაზიანება შეიძლება მოხდეს სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში. იდაყვის მყესის დაჭიმვა მოძრაობის დროს იწვევს ტკივილს, განსაკუთრებით როდესაც ძალისმიერი მოძრაობის შესრულებისას, ჩვეულებრივ ტკივილი იდაყვის სახსრის გარშემოა, მაგრამ შესაძლოა მაჯისკენაც გავრცელდეს. ტკივილისა და იდაყვის შებოჭილობის გამო შესაძლოა მოჭიდება ჩვეულებრივი ძალით გართულდეს და იგრძნობოდეს სისუსტე და დაჭიმულობა.

იდიოპათიური პნევმოსკლეროზი

იდიოპათიური პნევმოსკლეროზი, იგივე ფილტვების სკლეროზიანთებითი დააავადებაა, რომლის დროსაც ფილტვში ანთებითი ან დისტროფიული პროცესის შედეგად იზრდება შემაერთებელი ქსოვილი, რაც არღვევს დაზიანებული უბნის ელასტიკურობას და
აირთა ცვლას. დაავადება ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განვითარდეს, უფრო ხშირად მამაკაცებშია გავცელებული. 

იმპეტიგო

იმპეტიგო არის ძლიერ გადამდები კანის ინფექცია, რომელიც ძირითადად ვლინდება ჩვილებში და ბავშვებში. იმპეტიგოს დროს ჩნდება წითელი წყლულები სახეზე, განსაკუთრებით ცხვირის და პირის გარშემო. წყლულები სკდება და წარმოიქმნება თაფლისფერი ქერქები.

ინსულინომა

ინსულინომა კუჭქვეშა ჯირკვლის ბეტა უჯრედების კეთილთვისებიანი სიმსივნეა, რომელიც ინსულინის ჭარბ გამომუშავებას იწვევს. ეს დაავადება ძირითადად გავრცელებულია 30 - დან 60 წლამდე ასაკის ადამიანებში და საკმაოდ რთულად აღოსაჩენია, რადგან სიმსივნური წარმოანქმნი შესაძლებელია მეტისმეტად პატარა იყოს. დაავადებუს საწყის სტადიაში ძლიერდება მადა, პაციენტი სუქდება შემდეგ ვითარდება სისხლში შაქრის დინის მკვეთრად დაცემა, ავადმყოფი გრძნობს ძლიერ სისუსტეს, უხვ ოფლიანობას, სიფითრეს, კანკალს, გულისცემის შეგრძნებას, ძლიერი შეტევის დროს მოსალოდნელია დამბლა, გონების დაკარგვა, გამოსახულების გაორება, კომა. ხშირი შეტევების შედეგად ადამიანს ეცვლება პიროვნული თვისებები, მშვიდი ადამიანი შეიძლება იოლად გაღიზიანდეს, ეუფლება აგრესია, ამჟღავნებს არამოტივირებულ მრისხანებას, ინსულინომის მკურნალობა ძირითადად ქირურგიული გზით ხდება, მწვავე შეტევის მოხსნა შესაძლებელია ცხელი ჩაის მიღებით.

ინფექციური ართრიტი

სახსრის ინფექციური ართრიტი მასში მიკრობების შეჭრის შედეგად ვითარდება. მიკრობები სახსარში სხვადასხვა გზით ხვდება: პირდაპირი გზით (ტრავმებისა და ჭრილობების დროს), ლიმფოგენური გზით გვერდით მდებარე ჩირქოვანი კერებიდან (ლიმფადენიტი, ოსტეომიელიტი და სხვა). გამომწვევი შეიძლება იყოს სტრეპტოკოკი, სტაფილოკოკი, პნევმოკოკი და სხვა. შერეული ფლორის შემთხვევაში დაავადება განსაკუთრებით მძიმედ მიმდინარეობს. ინფექციური ართრიტის დროს. პათოლოგიური პროცესის არეში აღმოცენდება ტკივილი, რომელიც მცირე მოძრაობაზეც კი ძლიერდება. კიდური დამახასიათებელ მდგომარეობას იღებს. მაგალითად, სხივ-მაჯის სახსრის დაზიანებისას ხელი ოდნავ მოხრილია და გარეთ არის გაწეული. დაზიანებული სახსრის არეში ტემპერატურა მომატებულია და მასზე ზეწოლისას ტკივილი ჩნდება. საწყის სტადიაზე საერთო სისუსტე და ტემპერატურის მკვეთრი მატება არ შეიმჩნევა. აღინიშნება კანის სიწითლე და ოფლიანობა. თუ ჩირქოვანი პროცესი აზიანებს სახსრის და კუნთების შემომფენ ფასციას, მაშინ ვითარდება რბილი ქსოვილების შეშუპება. ამ დროს არცთუ იშვიათად საერთო მდგომარეობა მძიმეა, შეიმჩნევა კანის საფარველის სიყვითლე, შემცივნება, ცხელება და ბოდვა. ავადმყოფებს უყალიბდებათ სეპტიკოპიემია. დაავადების მკრნალობა შეიძლება წარმიართოს როგორც კონსერვატული, ისე ქირურგიული მეთოდით.


ინფექციური ენდოკარდიტი

ინფექციური ენდოკარდიტი არის ინფეციურ - ანთებითი დაავადება, რომელიც აზიანებს ენდოკარიუმს (შემაერთებელქსოვილოვანი ფურცელი, რომლითაც გული და მისი სარქვლებია ამოფენილი) გულის სარქველებს და მიმდებარე სისხლძარღვების შიგნითა გარსს. ენდოკარდიტთან ერთად ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს თირკმელების, ღვიძლისა და ელენთის დაავადებაც.

ინფექციური მონონუკლეოზი

ინფექციურ მონონუკლეოზს ხშირად კოცნის დაავადებასაც უწოდებენ. მას ეპშტეინ-ბარის ვირუსი იწვევს, რომელიც გადაეცემა ნერწყვით კოცნის, ხველის, ცემინების, დაინფიცირებული ჭიქისა და დანა-ჩანგლის გამოყენებისას. ზრდასრულ ადამიანებში დაავადება საკმაოდ მარტივად მიმდინარეობს და ვლინდება შემდეგი სიმპტომებით: დაღლილობა და საერთო სისუსტე, ყელის ტკვილი, რომელიც არ უმჯობესდება ანტიბიოტიკების მიღების მიუხედავად, ცხელება, გადიდებული ლიმპური კვანძები კისრისა და იღლიის მიდამოებში, შეშუპებული ტონზილიტები, თავის ტკივილი, გამონაყარი კანზე, რბილი გადიდებული ელენთა. დიაგნოზის დასმა ხდება სისხლში ეპშტეინ-ბარის საწინააღმდეგო ანტისხეულების აღმოჩენის შედეგად. დაავადება, ვირუსული წარმომავლობიდან გამომდინარე, არ საჭიროებს სპეციფიურ მკურნალობას, ანტიბიოტიკებს. დაავადების მართვა გულისხმობს დიდი რაოდენობით სითხის მიღებას, სიმპტომების შემამსუბუქებელ საშუალებებს და წოლით რეჟმს.

იშიასი

იშიასი საჯდომი ნერვის ანთებაა. საჯდომი ნერვი ჩვენი ორგანიზმის ერთ-ერთი უდიდესი ნერვია, რომელიც ხერხემლის გავა-წელის მიდამოში ზურგის ტვინის ხუთი სხვადასხვა დონიდან იღებს სათავეს, მიუყვება დიდ დუნდულა კუნთს, ჩადის ფეხში, იტოტება და მუხლის, წვივის, წვივ-ტერფის სახსრებს, ტერფსა და ფეხის თითებს სწვდება.

კავერნოზული სინუსის თრომბოზი

კავერნოზული სინუსის თრომბოზი არის მდგომარეობა, როცა ტვინის ფუძეში ვითარდება თრომბები. კავერნოზული სინუსი სისხლს  სახისა და ტვინის ვენებიდან იღებს, შემდგომში სისხლის მიედინება სხეულის სხვადასხვა ნაწილის სისხლძარღვების მიმართულებით და საბოლოოდ უბრუნდება გულს. კავერნოზული სინუსი შეიცავს იმ ნერვულ დაბოლოებებს რომლებიც აკონტროლებენ მხედველობისა და თვალის მოძრაობის უნარს.

კანაბინოიდის ქრონიკული მოხმარება

კანაბინოიდი ნარკოტიკული ნივთიერების ერთ-ერთი სახეობაა. იგი ცხიმში ხნადი ნივთიერებაა, რომელიც ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ გროვდება ლიპიდებით მდიდარ ქსოვილებში: ტვინში, ფილტვებში, სასქესო ორგანოებში, აგრეთვე უჯრედის მემბრანებში, რომელთა გავლითაც აღწევს უჯრედის ბირთვს, ცვლის ბიოქიმიურ პროცესებსა და უჯრედთა მეტაბოლიზმს, არღვევს დნმ-ს, რნმ-სა და უჯრედოვანი ცილების სინთეზს. ამის შედეგად უჯრედოვანი აქტივობა ქვეითდება ან წყდება, რასაც ორგანიზმის შესაბამისი ფუნქციის დარღვევა მოჰყვება. 

კანდიდოზური სტომატიტი

კანდიდოზური სტომატიტი, არის მდგომარეობა, როცა პირის ღრუში ვითარდება, მტკივნეული, წყლულოვანი წარმონაქმნები. წყლულები პირის ღრუში შესაძლოა გაჩნდეს დაავადებების ან პირის ღრუს რბილი ქსოვილების ან ენის დაზიანების დროს. 

კარდიოგენული შოკი

კარდიოგენული შოკი საკმაოდ სერიოზული მდგომარეობაა, რომელიც ვითარდება გულის კუნთების მიერ სისხლის გადატუმბვის ფუნქციის დარღვევისას. შედეგად ორგანოებს აღარ მიეწოდებათ საკმარისი რაოდენობის სიხლი. მდგომარეობის მიზეზი უმეტეს შემთხვევაში გულის კუნთების დაზიანებაა. 

კაროტიდული არტერიის დაავადება

კაროტიდული არტერიები კისერთან არსებული დიდი ზომის სისხლძარღვებია, რომლებიც თავის ტვინსა და თავს ჟანგბადით მდიდარი სისხლით ამარაგებს. კაროტიდული არტერიის დაავადების განვითარებისას აღნიშნული არტერიები ვიწროვდება ან/და იბლოკება, ყველაზე ხშირი მიზეზი ათეროსკლეროზი - სისხლძარღვებში არსებული, ცხიმის, ქოლესტეროლის, კალციუმისა და სხვა ნივთიერებებისგან  შემდგარი ფოლაქების დაგროვებაა. 

კაროტიდული არტერიის დაავადება საკმაოდ სერიოზული მდგომარეობაა, რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს სისხლძარღვების დაბლოკვა და შესაბამისად თავის ტვინის სისხლით მომარაგების შეზღუდვა. 

კაროტიდული არტერიის დისსექცია

კაროტიდული არტერიები კისერთან არსებული დიდი ზომის სისხლძარღვებია, რომლებიც თავის ტვინსა და თავს ჟანგბადით მდიდარი სისხლით ამარაგებს. კაროტიდული არტერიის დისსექცია იწყება კისრის არეში არსებული არტერიის დაზიანებით, არტერიული წნევის ქვეშ მოძრავი სისხლის დინება აზიანებს არტერიის კელდებს. ამ პროცესის შედეგად შესაძლოა განვითარდეს თავის ტვინის ჰემატომა, ანევრიზმული გაფართოება, მიკროემბოლია, რამაც შესაძლოა დააზიანოს ახლომდებარე სისხლძარღვების დიდი ნაწილი. 

კარცინოიდული სინდრომი

კარცინოიდული სინდრომის დროს იშვიათი სიმსივნე (კარცინოიდული სიმსივნე) გამოყოფს გარკვეულ ქიმიურ ნივთიერებებს  სისხლში, მაგალითად, სეროტონინს, რის შედეგადაც ვლინდება სიმპტომთა და ნიშანთა ერთობლიობა. კარცინოიდული სიმსივნეები ყველაზე ხშირად საჭმლის მომნელებელ სისტემასა და ფილტვში გვხვდება, აღნიშნული სიმსივნეების მხოლოდ მცირე რაოდენობას ახასიათებს კარცინოიდული სინდრომი. ღვიძლი ანეიტრალებს ქიმიურ ნივთიერებებს, სანამ ისინი მოხვდებიან მთელს ორგანიზმში და გამოვლინდებიან სიმპტომურად. თუმცა, როცა სიმსივნე იზრდება და ვრცელდება თავად ღვიძლში, გამოყოფილი ნივთიერებები ვეღარ ნეიტრალდება და გადადის სისხლში. სინდრომის მქონე პაციენტების უმრავლესობას ღვიძლში მეტასტაზირებული შორს წასული კიბო აქვს. ზოგიერთი სიმსივნე რომელიც არ ვრცელდება ღვიძლში, მაინც იწვევს სინდრომს, მაგალითად, ფილტვის კარცინოიდული სიმსივნე ნივთიერებას პირდაპირ სისხლში გამოყოფს, ღვიძლის ავლით, ამიტომ იწვევს სინდრომს. კარცინოიდული სიმსივნე ნაწლავებში კი ნივთიერებას ღვიძლისკენ მიმავალ სისხლში გამოყოფს. ღვიძლი განეიტრალების საშუალებით ხელს უშლის ნივთიერებების დანარჩენ ორგანოებამდე მირწევას. კარცინოიდული სიმსივნეების განვითარების მიზეზი, ჯერ-ჯერობით, უცნობია.

კატარაქტა

კატარაქტა იწვევს გამჭვირვალე თვალის ბროლის დაბურვას, შედეგად ვითარდება მხედველობის პრობლემები, პაციენტი ხედავს, როგორც მოყინულ ფანჯარაში ან ნისლიან ამინდში.

კატის ნაკაწრის დაავადება

კატის ნაკაწრის დაავადება, კატის ნაკაწრის ცხელება ეწოდება ინფექციურ დაავადებას, რომელსაც იწვევს ბაქტერია Bartonella Henselae. მისი მატერებელია თითქმის ყოველი მეორე კატა. ეს ცხოველი ინფექციას რწყილებისგან იღებს და ნაკაწრით ან ნაკბენით გადასდებს ადამიანს. კატის ნაკაწრის ცხელებას სეზონურობა ახასიათებს, ის განსაკუთრებით ხშირდება გვიან შემოდგომაზე და ზამთრის დასაწყისში.დაავადება ძირითადად გავრცელებულია ცხელ ქვეყნებში და ვითარდება ბავშვებსა და მოზარდებში. ხშირ შემთხვევაში დაავადება გავრცობილი ფორმით მიმდინარეობს და აზიანებს შინაგან ორგანოებს, ნერვულ სისტემას, თვალებს.

კბილის კარიესი

კარიესი მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული პრობლემაა, იგი ყალიბდება თითქმის ყველა ასაკის ადამიანში. კარიესი, კბილების მაგარი ზედაპირის შეუქცევადად დაზიანებული კერაა, რომელიც ვითარდება და ქმნის მცირე ზომის ღრმულებსა და ხვრელებს.

კბილის პულპის განგრენა

ცხოველმოქმედების პროცესში კბილიზე განვითარებული ნეაგტიური ზემოქმედება იწვევს მისი ნაწილების სერიოზულ დაზიანებას. პულპა კბილის რბილი ნაწილია, რომელიც ვსებს გვირგვინის ღრუს და ფესვების არხებს.

ყველაზე ხშირად პულპის დაზიანება იწვევს პულპიტს, რაც  კბილის რბილი ქსოვილის ანთებაა. პულპიტის დროს ადამიანი უჩივის ძლიერ ტკივილს. ტკივილი აღმოცენდება ტემპერატურული გამღიზიანებლის ზემოქმედებისას, მწვავდება ღამით. უნდა ითქვას, რომ თუკი ზერელე კარიესისთვის მიზეზობრივი ტკივილია დამახასიათებელი, პულპიტის დროს ტკივილი გამღიზიანებელი ფაქტორის მოცილების შემდეგაც აღინიშნება. ზოგჯერ ტკივილი მუდმივი ხდება. პულპიტის შემთხვევაში ხდება პულპის მოცილება და არხების დაბჟენა. თუ მკურნალობა დროულად არ ჩატარდა, შესაძლოა მოხდეს პულპის განგრენა და პროცესი კბილის მწვერვალის ირგვლის ქსოვილებზე გავრცელდეს.

კეთილთვისებიანი პაროქსიზმული პოზიციური თავბრუსხვევა

კეთილთვისებიანი პაროქსიზმული პოზიციური თავბრუსხვევა ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი ფორმაა თავბრუსხვევისა, რომლის დროსაც ადამიანს აქვს ბრუნვის შეგრძნება. მდგომარეობისთვის დამახასიათებელია მსუბუქი ან ძლიერი თავბრუსხვევის მოკლე ეპიზოდები. 

კერატიტი

კერატიტი არის რქოვანას ანთება. რქოვანა თვალის გარეთა გამჭვირვალე, თაღის ფორმის ქსოვილია, რომელიც ფარავს გუგასა და ფერად გარსს.

კვანძური პოლიარტერიტი

კვანძური პოლიარტერიტი საკმაოდ სერიოზული სისხლძარღვოვანი დაავადებაა, რომელიც იწვევს მცირე და საშუალო ზომის არტერიების დაზიანებასა და შეშუპებას.  დაავადება ძირითადად ზრდასრულ ადამიანებში აგვრცელებული. 

კისტოზური ფიბროზი

კისტოზური ფიბროზი მემკვიდრეობითი სისტემური დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს  შინაგანი სეკრეციის ჯირკვლების დაზიანება, სასუნთქი სისტემისა და საჭმლის მომნელებელი სისტემის ორგანოთა ფუნქციის მძიმე დარღვევები.

კლასტერული თავის ტკივილი

კლასტერული (ჯგუფური) თავის ტკივილი სხვადასხვა ტიპის თავის ტკივილებს შორის გამოირჩევა ინტენსიური ტკივილის შეგრძნებით, რომელიც ვლინდება ციკლური, ჯგუფური ტენდენციებით. ტკივილის შეგრძნებები ვითარდება საათობრივი სიზუსტით და ხშირად ემთხვევა წელიწადის დროების ცვლას. კლასტერული პერიოდის დაწყებისას ალკოჰოლის მიღება ამძაფრებს ტკივილს, ამის გამო, პაციენტები თავს არიდებენ ალკოჰოლის მიღებას შეტევების დროს. ეს პერიოდი შეიძლება გაგარძელდეს რამდენიმე კვირას ან თვეს და დასრულდეს რემიისიით - ტკივილის გაქრობით. ტკივილი პაციენტს რამდენიმე თვის ან ზოგჯერ წლის განმავლობაში აღარ აწუხებს.

კლდოვანი მთების ციებ-ცხელებ

კლდოვანი მთების ციებ-ცხელება წარმოადგენს ბაქტერიულ ინფექციას, რომელიც გადადის ტკიპას ნაკბენით. უფრო კონკრეტულად დაავადება გამოწვეულია ბაქტერია - რიკეტსია რიკეტსით, რომელის მატარებელი ტკიპაც  ინფექციის გავრცელების ყველაზე ხშირი მიზეზია. ინფექციის განვითარების შანსი იზრდება მაშინ თუ ტკიპა ადამიანის სისხლით იკვებება 6 10 საათის განმავლობაში. 

კლიუვერ-ბუსის ბიტემპორალური სინდრომი

კლიუვერ-ბუსის ბიტემპორალური სინდრომი იშვიათი დააავადებაა, რომელიც ვლინდება ქცევის გაუარეესებით. მდგომარეობა დაკავშირებულია თავის ტვინის დაზიანებასთან. 

კონის სინდრომი

კონის სინდრომი (სინონიმი: ლოუის-კონის სინდრომი) წარმოადგენს პირველად ალდოსტერონიზმს, განვითარებულს თირკმელზედა ჯირკვლების ქერქოვანი შრის სიმსივნის ან ჰიპერპლაზიის ნიადაგზე. პათოგენეზური მნიშვნელობა აქვს ნატრიუმისა და წყლის შეკავებას, ჰიპოკალიემიას ალდოსტერონის ჭარბი სეკრეციის გამო. წამყვანი კლინიკური სიმპტომებია არტერიული ჰიპერტენზია, კუნთების სისუსტე, ზოგჯერ - ტეტანია. დიაგნოსტიკური მნიშვნელობა ენიჭება სუპრარენორენტგენოგრაფიას, სისხლსა და შარდში ალდოსტერონის განსაზღვრას. სადიფერენციაციო მნიშვნელობა აქვს სისხლში რენინის კონცენტრაციის განსაზღვრას, რომელიც ამ დროს მომატებული არ არის. მკურნალობა პათოგენეზური და სიმპტომურია.

კონიუქტივიტი

კონიუქტივიტი კონიუქტივის ( თვალის გამჭვირვალე გარსი, რომელიც მის თეთრ ნაწილს ფარავს) ანთებაა რომლის განმაპირობებელი მიზეზებია: სხვადასხვა ვირუსი, ბაქტერია, ალერგენები, ქიმიური ნივთიერებებისა თუ უცხო სხეულების თვალში მოხვედრა. მდგომარეობას ახასიათებს შემდეგი სიმპტომები: სიწითლე, ქავილი, უცხო სხეული შეგრძნება თვალში, გამონადენი თვალიდან,ცრემლდენა. მკურნალობის მიმართულების განსაზღვრა დაავადების გამომწვევი მიზეზიდან გამომდინარე ხდება და შესაბამისად ინიშნება ანტიბაქტერიული, ანტივირუსული, ალერგიის საწინააღმდეგო და ა.შ. საშუალებები.

კონტაქტური დერმატიტი

დერმატიტი წარმოადგენს ზოგად ტერმინს და ნიშნავს კანის ანთებას, დაავადებას მრავალი მიზეზი შეიძლება ჰქონდეს და გამოიხატოს სხვადასხვა ფორმით. უმეტესად ვლინდება შესიებული, მოწითალო გამონაყარით, რომელსაც ახლავს ქავილის შეგრძნება. დაზიანებულ კანზე შესაძლოა გაჩნდეს სითხიანი, ჩირქიანი გამონაყარი. დერმატიტის სხვადასხვა ტიპი არსებობს  თითოეული მათგანი სხვადასხვაგვარად გამოიყურება და სხეულის განსხვავებულ ნაწილში ჩნდება.

კორსაკოვის სინდრომი

კორსაკოვის სინდრომი იგივე ამნეზია, მახსოვრობასთან დაკავშირებული გართულებული მდგომარეობაა. მისი მთავარი მახასიათბელია ფაქტების, ინფორმაციის, გამოცდილების შესახებ მახსოვრობის დაკარგვა. ამნეზია ძირითადად ვითარდება ტვინის იმ მნიშვნელოვანი უბნების დაზიანების შედეგად რომელის პასუხისმგებელია მახსოვრობითი ფუნქციის განხორციელებაზე. ამნეზიის შედეგად მახსოვრობის დაკარგვა შესაძლებელია იყოს როგორს პერიოდილი, ისე მუდმივი. 

კოსტოჰონდრიტი (კოსტო-ჰონდრალური მყესების ანთება)

კოსტოჰონდრიტი ნეკნების კულმკერდის ძვალთან შემაერთებელი ხრტილების  ანტებითი მდგომარეობაა, რომელმაც შესაძლოა გამოიწვიოს წელის მცირე ან ძლიერი ტკვილი. 

კრონის დაავადება

კრონის დაავადება ნაწლავის ანთებითი დაავადებაა, იგი იწვევს მომნელებელი სისტემის ამომფენი შრეების ანთებას, რომელიც შეიძლება დაზიანებული ნაწლავის კედლის შიდა შრეებშიც გავრცელდეს.

კუშინგის სინდრომი

კუშინგის სინდრომს, ახასიათებს თირკმელზედა ჯირკვლის მიერ ჭარბი კორტიზოლის გამოყოფა, რაც იწვევს სიმსუქნეს, არტერიული წნევის მატებას, კუთების გალევას, ოსტეოპოროზს, ჰიპერგლიკემიას.

კუჭის წყლული

კუჭის წყლული, იგივე გასტრიტული წყლული არის საკმაოდ მტკივნეული მდგომარეობა, რომელიც გულისხმობს კუჭის ამომფენ გარსზე წყლულოვანი წარმოანქამნების განვითარებას. დაავადება ძრითადად აზიანებს კუჭსა და წვრილი ნაწლავის ზედა ნაწილს. 

ლაბირინტიტი

ლაბირინტიტი შიგნითა ყურის ანთებითი დაავადებაა. ლაბირინტი მდებარეობს შიგნითა ყურის სიღრმეში და შედგება სამი ნახევარწრიული არხისგან, რომლებსაც წონასწორობის კონტროლირება აკისრია. შიგნითა ყურის ამ სტრუქტურების ანთება უმეტესად ვირუსული ბუნებისაა, გაცილებით იშვიათად - ბაქტერიული.

ლაბირინტიტი ხშირად იწვევს თავბრუხვევას, რომელიც ზოგჯერ იმდენად მძიმეა, რომ გულისრევასა და ღებინებასაც კი განაპირობებს. ლაბირინტიტის მიზეზები ბოლომდე შესწავლილი არ არის.


ლაიმის დაავადება

ლაიმის დაავადება ბაქტერია ბორელია ბურდგროფერის ორგანიზმში მოხვედრით გამოწვეული მდგომარეობაა. ბაქტერიის მატარებლად ირმის ტკიპა ითვლება, იგი ცხოველების სიხლით იკვებება და კბენს ადამიანსაც.

ლამბლიოზი

ლამბლიოზი ბავშვებსა და მოზრდილებში საკმაოდ გავრცელებული ინფექციური დაავადება. ინფიცირება უმეტესად ლამბლიების ცისტებით დაბინძურებული წყლისა და საკვების მეშვეობით ხდება. ლამბლიები შესაძლოა გადაედოს ადამიანისგან ადამიანს გარემომცველი საგნების ფეკალიებით დაბინძურების შემთხვევაში. ინფიცირება ხდება ფეკალურ-ორალური გზით. საინკუბაციო პერიოდი შეადგენს 1-2 კვირას. ლამბლიოზის დროს ყველაზე ხშირად აღინიშნება: მყარი ნადები ენაზე, მუცლის შებერვა და ყურყური, შხეფის ხმა წვრილი ნაწლავის განისჯვის დროს, მტკივნეულობა თორმეტგოჯა ნაწლავის არეში. ღვიძლის გადიდება. ლამბლიოზის დიაგნოზი დაისმის განავლისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის ზონდაჟით მიღებული მასალის მიკროსკოპიული გამოკვლევის საფუძველზე. მკურნალობა მინდინარეობს დაავადების სიმპტომების სრულ შეწყვეტამდე გარკვეული საფეხურების გავლით. საბოლოოდ პაციენტის მდგომარეობა უმჯობესდება.

ლარინგიტი

ლარინგიტი ყელის სახმო იოგების შემცველი ნაწილის ანთებაა, რომელმაც შეიძლება გამოიწვიოს ხმის სრული ჩახლეჩა. 

ლასას ციებ-ცხელება

ლასას ციებ-ცხელება მიეკუთვნება ინფექციათა იმ ჯგუფს, რომლებიც იწვევენ სისხლის შედედების უნარის დაქვეითებას, ასევე  წვრილი სისხლძარღვების კედლების დაზიანებას, შედეგად კი სისხლის სისხლზარღვებიდან გაჟონვას. შინაგანი სისხლდენები თავისი შედეგებით შეიძლება იყოს შედარებით მსუბუქი, მაგრამ ასევე სიცოცხლისთვის სახიფათო.

ლაქტოზის გადაუტანლობა

ლაქტოზის გადაუტანლობა მემკვიდრეობითი დაავადება, რომელიც ხასიათდება დედის ან ძროხის რძიდან ლაქტოზის შეწოვის დარღვევით და ბავშვის დაბადების პირველი კვირეებიდან ახასიათებს ღებინება, ფაღარათი, მეტეორიზმი, გაუწყლოვნებისა და ჰიპოტროფიის გამოვლინებები. გადაეცემა ავტოსომურ - დომინანტური ტიპით.

ლეგიონერების დაავადება

ლეგიონერების დაავადება არის პნევმონიის (ფილტვების ანთება) გართულებული ფორმა. მდგომარეობის გამომწვევი მიზეზი ბაქტერია ლეგიონელაა. ლეგიონელერების დაავადება არ ვრცელდება ადამიანთან კონტაქტის საშუალებით, დაინფიცირება ხდება ჰაერში არსებული ბაქტერიებით.

ლეიკოპლაკია

ლეიკოპლაკია ეწოდება ღრძილებზე, ლოყის შიდა ზედაპირზე, პირის ღრუში და ზოგჯერ ენაზე, გასქელებული, თეთრი ლაქების გაჩენას. ეს ლაქები შესაძლებელია ფიზიკური ზეწოლით აიქრცლოს და მოძვრეს.

ლეპტოსპიროზი

ლეპტოსპიროზი მწვავე დაავადება, რომელსაც ახასიათებს ცხელება, ინტოქსიკაცია, ღვიძლისა და თირკმელების დაზიანება და ჰემორაგიული სინდრომი. ლეპტოსპიროზის გამომწვევი მიკროორგანიზმები მსოფლიოს ყველა ქვეყანაშია გავრცელებული. ადამიანისთვის დაავადების წყაროს წარმოადგენს ლეპტოსპიროზით დაავადებული ან დაავადება გადატანილი გარეული ან შინაური ცხოველები, რომლებიც შარდთან ერთად გამოყოფენ ლეპტოსპირებს და აინფიცირებენ წყალს, საკვებს, ნიადაგს, ირგვლივ არსებულ საგნებს.

ლერიშის სინდრომი

ლერიშის სინდრომი, ცნობილი, როგორც აორტის ოკლუზიური დააავადება გამოწვეულია არტერიებში სისხლის ფოლაქების დაგროვებით. არტერია არის სისხლძარღვი, რომელსაც ჟანგბადით მდიდარი სისხლი გულიდან, გადააქვს ორგანიზმის ყველა ქსოვილამდე. სისხლის ფოლაქები კი შედგება ცხიმის, კალციუმის, ქოლესტერინისა და ანთებითი უჯრედებისგან. დროთა განმავლობაში ფოლაქების რაოდენიბის ზრდა იწვევს არტერიების შევიწროვებას, რაც ართულების მათში სისხლის თავისუფლად მოძრაობას. ლერიშის სინდრომის განვითარებისას სისხლის ფოლაქები გროვდება თეძოსთან არებულ არტერიებში. აორტა, ორგანიზმის ყველაზე დიდი სისხლძარღვი იყოფა ორ მენჯის არტერიად, რომელთა საშუალებით სისხლის მოძრაობს ქვედა კიდურების მიმართულებით. ლეშერის სინდომი ძირითადად 65 წელს გადაცილებულ ადამიანებშია გვრცელებული. 

ლიმბური ენცეფალიტი

ლიმბური ენცეფალიტი ნერვული სისტემის პარანეოპლაზიურ სინდრომთა ჯგუფს მიეკუთვნება. აღნიშნული სინდრომების განვითარება დაკავშირებულია სიმსივნესთან და აზიანებს ენდოკრინულ, დერმატოლოგიურ, ჰემატოლოგიურ და რევმატოლოგიურ ორგანოებს. ლიმბური ენცეფალიტი არის ანთება რომელიც ზემოქმედებას ახდენს ტვინის ერთ-ერთ რეგიონზე, კერძოდ ლიმბურ სისტემაზე, ტვინის ეს ნაწილი აკონტროლებს ადამიანის ქცევებს, ემოცებს და მეხსირებასთან დაკავშირებულ ფუნქციებს. 

ლიმფოგრანულემატოზი

ლიმფოგრანულემატოზი ლიმფური სისტემის სიმსივნური დაავადებაა, რომელიც ხასიათდება ლიმფური ქსოვილების ზრდით, მასში შემავალი უჯრედების რაოდენობის მომატების საფუძველზე. ლიმფური სისტემა სისხლძარღვთა სისტემის ნაწილია. მონაწილეობს ორგანიზმის ნივთიერებათა ცვლაში, გამოაქვს უჯრედებიდან და ქსოვილებიდან ნივთიერებათა ცვლის სხვადასხვა პროდუქტები, ასევე უცხო სხეულები (ბაქტერიები), რომლებიც აღწევენ სისხლძარღვთა სისტემაში.

მალარია

მალარია პარაზიტით გამოწვეული დაავადებაა, ავადმყოფობა გადადის დაინფიცირებული კოღოს კბენის შედეგად.

მანიაკალური სინდრომი

მანიაკალური სინდრომი ხასიათდება ავადმყოფურად ამაღლებული ხასიათით, რომელიც შერწყმულია დაუსაბუთებელ ოპტიმიზმთან, აჩქარებულ აზროვნებასთან და მეტისმეტ აქტიურობასთან. მანიები ყველაზე უფრო ხშირად წარმოიქმნება ცენტრალური ნერვული სისტემის ორგანული დაზიანებების დროს, ასევე ზოგიერთი ინტოქსიკაციების დროს. ავადმყოფთათვის დამახასიათებელია სიხარულის, ბედნიერების, საკუთარი შესაძლებლობების გადაფასების განცდა. ძილი, როგორც წესი დარღვეულია, მადა მომატებულია, არაიშვიათად მატულობს სექსუალობა; ირღვევა მენსტრუალური ციკლი. მცირედ გამოხატული მანია (ჰიპოპმანია) ხშირად შერწყმულია მრავალფეროვან სომატურ სიმპტომებთან, ალერგიებთან, ნევროზულ გამოვლინებებთან.

მანიაკალური ფსიქოზი

 მანიაკალურ ფსიქოზი, იგივე ბიპოლარული აშლილობა,  ფსიქიკური დარღვევაა, რომელიც იწვევს გუნება-განწყობილების, ენერგიის და პიროვნული ფუნქციონირების უკიდურეს ცვლილებებს. მანიაკალური ფსიქოზი ქრონიკული მდგომარებაა, სადაც ერთმანეთს ენაცვლება მანიისა და დეპრესიის პერიოდულად განმეორებადი ეპიზოდები.

მასტიტი, არაპუერპერალური

მასტიტი სარძევე ჯირკვლის არასპეციფიკური ანთებითი დაავადებაა, რომელიც სარძევე ჯირკვლის ქსოვილში ბაქტერიის მოხვედის შემდეგ ვითარდება. დაავადება ძირითადად - პირველ მშობიარეებს, ემართებათ ბავშვის ძუძუთი კვების პერიოდში, თუმცა არც ის არის გამორიცხული, დაავადება მშობიარობამდე ან ორსულობისა და მშობიარობისგან დამოუკიდებლად განვითარდეს.

მაჯის (კარპალური) არხის სინდრომი

მაჯის გვირაბის, იმავე კარპული არხის სინდრომის პირველი გამოვლინებაა თითებში დაბუჟების შეგრძნება. პაციენტები უჩივიან პირველი, მეორე, მესამე თითების და მეოთხე თითის იმ ნაწილის დაბუჟებას, რომელიც მესამე თითისკენ იხურება. კარპულ არხში გადის თითების მომხრელი კუნთების მყესები და ამ მყესებს ზემოდან ადევს შუათანა ნერვი. აღნიშნული ნერვი კი აინერვირებს სწორედ პირველ, მეორე, მესამე თითებს და მეოთხე თითის იმ ნაწილს, რომელიც მესამე თითისკენ იხურება. ზემოდან კარპული არხის კედელს წარმოადგენს თითების მომხრელი კუნთების მყესების დამჭერი იოგი. ეს იოგი ანატომიურად იცავს იმ მყესებს, რომლებიც თითების მოხრაში მონაწილეობს. იოგი, პრაქტიკულად, ზემოდან არის გადაჭერილი და მდგრადობას ანიჭებს მყესებს. ამის გამო მოხრის დროს ეს მყესები ზემოთ არ ვარდება. ფაქტობრივად, ხდება ფიქსაცია, ანატომიურად კი ერთგვარი გვირაბი იქმნება. დროთა განმავლობაში ეს გვირაბი ვიწროვდება, ზეწოლას ახდენს შუათანა ნერვზე და დასაბამს აძლევს კარპული არხის სინდრომს. ეს უკანასკნელი შესაძლოა გამოიწვიოს გენეტიკურმა ფაქტორებმა, ტრავმამ, მტევნის ინტენსიური დატვირთვის გამო ასაკთან ერთად განვითარდეს ან ამა თუ იმ პროფესიული დაავადების შედეგი იყოს. 

მაჯის მყესების დაჭიმვა

მყესი ქსოვილის ძლიერი ზონარია, რომელიც კუნთს ძვალთან ამაგრებს. მყესები კუნთების შეკუმშვისას ძვლებსა და სახსრებს მოძრაობაში ეხმარება. მყესის დაზიანება შეიძლება მოხდეს სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში. მაჯის მყესების დაჭიმვა გულისხმობს მაჯასა და ცერა თითს შორის მდებარე შემომსაზღვრელი გარსის ტკივილს. ამ დროს ამ გარსის შეშუპება და გასქელება აღინიშნება, რის გამოც ცერის მოძრაობა ძალიან მტკივნეულია.

მე-2 ტიპის აუტომინურ პოლიენდოკრინული სინდრომი

მე-2 ტიპის აუტომინურ პოლიენდოკრინული სინდრომი, იშვიათი აუტოიმუნური დარღვევაა, რომელიც დაკავშირებულია ჯირკვლების მიერ ჰორმონების არასაკმარისი რაოდენობით გამოყოფასთან. თავდაპირველად ითვლებოდა რომ მდგომარეობის გამომწვევი მიზეზი ფარისებრი და თირკმელზედა ჯირკვლისების მიერ ჰორმონების გამოყოფის ფუნქციის დაქვეითება იყო, პაციენტებზე დაკვირვებამ აჩვენა რომ დაავადების გამოწვევა დაკავშირებულია სხვა ჯირკვლებთანაც, მაგალითად, პანკრეასთან ან სასქესო ჯირკვლებთან. 

მე-3 ტიპის აუტოიმუნურ პოლიენდოკრინული სინდრომი

მე-3 ტიპის აუტოიმუნურ პოლიენდოკრინული სინდრომი აუტოიმუნური დაავადება რომელიც ენდოკრინული ჯირკვლების ფუნქციის დაქვეითებით ვლინდება. მდგომარეობა ძირითადად შუახნის ქალებში ვითარდება, ჯირკვლების მიერ ჰორმონების გამოყოფის შემცირების გამო. 

მედიაასტინიტი

მედიაასტინიტი შუასაყრის ქსოვილის (გულმკერდის ღრუს ნაწილი) სერიოზული ან ჩირქოვანი ანთებაა. მედიასტინიტი რიგი დაავადებების გართულებას წარმოადგენს, ამიტომ ძირითადად ვლინდება ავადმყოფის მდგომარეობის გაუარესებით, არსებული მძიმე მდგომარეობის ფონზე. ანთება ვითარდება შუასაყარში პირდაპირი ან არაპირდაპირი გზით მოხვედრილი ინფექციით. შუასაყარში ინფექცია პირდაპირი გზით შეიძლება მოხვდეს შუასაყრის რომელიმე ორგანოს ანთების ან პერფორაციის(გახვრეტა), აბსცესირებული(დაჩირქებული) ლიმფადენიტის, პლევრის ემპიემის, შუასაყარში პერფორირებული ფილტვის აბსცესის შედეგად. უკანასკნელ ხანს გახშირდა საყლაპავის, ტრაქეის, ბრონქების ინსტრუმენტული პერფორაციით განპირობებული მედიასტინიტები. შუასაყარში ინფექციის არაპირდაპირი გზით (ლიმფოგენურად) მოხვედრა კი შესაძლებელია მეზობელი ორგანოების (ფილტვების, ნეკნების, კისრის) ანთებითი ცვილებების დროს.

მედულობლასტომა

მედულობლასტომა არის სიმსივნური ტვინის კიბო რომელიც იწყება, ნათხემიდან და ცერებროსპინალური სითხის გავლით ვრცელდება თავისა და ზურგის ტვინის გარშემო. სიმსივნური უჯრედები იშვიათად მეტასტაზირდება სხვა ორგანიების მიმართულებით. ნათხემი თავის ტვინის ნაწილია, რომელიც მდებარეობს მოგრძო ტვინსა და შუა ტვინს შორის. იგი მონაწილეობს მოძრაობათა კოორდინაციაში, სხეულის წონასწორობის პოზისა და ტონუსის დაცვაში. ცერებროსპინალური სითხე კი გარს აკრავს და დაზიანებისგან იცავს თავისა და ზურგის ტვინს. მედულობლასტომა ემბრიონული კიბოს სახეობაა, ეს არის კიბო რომელის იწყება ტვინის ემბრიონულ უჯრედებში გენური მუტაციის სახეობის მიხედვით არსებობს მედულობლასტომის ოთხი ქვეტიპი. დაავადება არ გადაეცემა მემკვიდრეობით, თუმცა მისი განვითარების რისკი შეიძლება გაიზარდოს სხვადასხვა გენეტიკურმა სინდრომებმა. დაავადება შეიძლება ნებისმიერ ასაკში განვითარდეს,მაგრამ ყველაზე ხშირად ბავშვებში ფიქსირდება. 

მეთილის ალკოჰოლით (მეთანოლით) მოწამვლა

ალკოჰოლური მოწამვლა მძიმე და ზოგჯერ სასიკვდილო მდგომარეობაა, რომელსაც დროის მოკლე პერიოდში ჭარბი რაოდენობით ალკოჰოლის მიღება იწვევს. ალკოჰოლური ინტოქსიკაცია შესაძლოა ბავშვებში ან მოზრდილებში ნებით თუ უნებლიედ ისეთი საყოფაცხოვრებო სითხის მიღებას მოჰყვეს, რომელიც ალკოჰოლს შეიცავს. 

მელანომა

მელანომა კანის ყველაზე აგრესიული კიბოა, რომელიც მელანინის წარმომქმნელ უჯრედებში - მელანოციტებში იწყება. მელანინი პიგმენტია, რომელიც კანს შეფერილობას ანიჭებს. მელანომა შეიძლება განვითარდეს თვალებში და იშვიათად შინაგან ორგანოებში, მაგალითად ნაწლავებში. 

მენეტრიეს დაავადება (გიგანტური ჰიპერტროპული გასტრიტი)

მენეტრიეს დაავადება, იგივე გიგანტური ჰიპერტროპული გასტრიტი ხასიათდება კუჭის ლორწოვანი გარსის მკვეთრი ჰიპერტროფიით, მასში მრავლობითი ადენომებისა და ცისტების წარმოქმნით, ასევე ცილის მომატებული შემცველობით კუჭის წვენში, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს ჰიპოალბუმინემია, გამოვლენილი მუდმივი ან ხანგამოშვებითი შეშუპებებით. 

მენიერის დაავადება

მენიერის დაავადება, შიგნითა ყურის იმ ნაწილის არაანთებითი დაავადებაა, რომელიც უზრუნველყოფს მოძრაობის, სხეულის მდებარეობის და სმენით აღქმასა და წინასწორობის რეგულირებას.

მენოპაუზა

მენოპაუზა მდგომარეობაა, რომელიც დგება ბოლო მენსტრუალური ციკლიდან 12 თვის შემდეგ და აღნიშნავს მენსტრუალური ციკლების დასასრულს. მენოპაუზის დაწყების საშუალო ასაკი 51 წელია. აღნიშნული მდგომარეობა ბუნებრივი, ბიოლოგიური პროცესია, რომლის დროსაც წყდება შვილოსნობის უნარიც, მაგრამ ადამიანი ჯანმრთელია და შეუძლია ნორმალური სქესობრივი ცხოვრების გაგრძელებაც. ზოგიერთ ქალს ეხსნება დაფეხმძიმების შიშიც.

მენჯ-ბარძაყის ოსტეოართრიტი

მენჯ-ბარძაყის სახსრის ოსტეოართრიტის საფუძველია სასახსრე ხრტილის დეგენერაცია, ძვლის სასახსრე ზედაპირების შემდგომი ცვლილებებით,  ამ ცვლილებების შედეგად იცვლება ბიოქიმიური რეაქციები, რომლებიც ხდება მენჯ-ბარძაყის სახსრის ქსოვილებში. საბოლოოდ ხრტილოვანი ქსოვილი დეგენირდება, მასში გროვდება სხვადასხვაგვარი მარილები. ყველაფერი ეს ცვლის მენჯ-ბარძაყის სახსრის ზედაპირის ფორმას და მისი ხრტილის სტრუქტურას. 

მეორადი ათაშანგი

ათაშანგი იგივე სიფილისი, ინფექციური დაავადებაა. ის აზიანებს კანს, ლორწოვანს, შინაგან ორგანოებს, იმუნურ სისტემას, ძვლებსა და ნერვულ სისტემას. დაავადების გამომწვევია მკრთალი ტრეპონემა. ათაშანგით ინფიცირების ყველაზე გავრცელებული გზა სქესობრივი კონტაქტია. ნერწყვში ათაშანგის გამომწვევი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ხვდება, როდესაც გამონაყარი ჩნდება პირის ღრუს ლორწოვან გარსზე. ძალიან იშვიათად, სიფილისით დასნებოვნება ხდება საყოფაცხოვრებო ნივთების (ჭურჭლის, პირსახოცის და სხვათა) საშუალებითაც. ჩვილს დაავადება შესაძლოა გადაედოს სიფილისით დაავადებული დედის რძის მეშვეობით. ინფიცირება არც მუცლად ყოფნის პერიოდშია გამორიცხული.

მესამეული ათაშანგი

ათაშანგი იგივე სიფილისი, ინფექციური დაავადებაა. ის აზიანებს კანს, ლორწოვანს, შინაგან ორგანოებს, იმუნურ სისტემას, ძვლებსა და ნერვულ სისტემას. დაავადების გამომწვევია მკრთალი ტრეპონემა. ათაშანგით ინფიცირების ყველაზე გავრცელებული გზა სქესობრივი კონტაქტია. ნერწყვში ათაშანგის გამომწვევი მხოლოდ იმ შემთხვევაში ხვდება, როდესაც გამონაყარი ჩნდება პირის ღრუს ლორწოვან გარსზე. ძალიან იშვიათად, სიფილისით დასნებოვნება ხდება საყოფაცხოვრებო ნივთების (ჭურჭლის, პირსახოცის და სხვათა) საშუალებითაც. ჩვილს დაავადება შესაძლოა გადაედოს სიფილისით დაავადებული დედის რძის მეშვეობით. ინფიცირება არც მუცლად ყოფნის პერიოდშია გამორიცხული.

მესამე ხარისხის ანტრიოვენტიკულარული ბლოკი

მესამე ხარისხის ანტრიოვენტიკულარული ბლოკი გულის გამტარი სისტემის დარღვევაა, რომელიც იწვევს პარკუჭებისა და წინაგულების ფუნქციონირების მოშლას. ირღვევა გულის რითმი და ვითარდება ბრადიკარდია - გულისცემის შენელება. მდგომარეობის გამომწვევ მიზეზად ითვლება მიოკარდიუმის ინფარქტი, ასევე გულის გამტარი სისტემის იდიოპათიური გადაგვარება, დეგენერაცია. მესამე ხარისხის ანტრიოვენტიკულარული ბლოკი სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობაა, რომელიც მოითხოვს გადაუდებელ მონიტორინგს. 

მეჭეჭები

მეჭეჭი მცირე ზომის წანაზარდია კანზე, რომელიც ყველაზე ხშირად თითებსა და მტევანზე ჩნდება.

მზის ალერგია

მზის ალერგია არის ტერმინი, გამოყენებული სხვადასხვა მდგომარეობების აღწერის მიზნით, ყოველ მათგანს აერთიანებს მზის სინათლესათან კონტაქტის შემდეგ წითელი გამონაყარი. მზის ალერგიის ყველაზე ხშირი ფორმაა პოლიმორფული გამონაყარი ანუ "მზით მოწამვლა"

მიელოფიბროზი

მიელოფიბროზი ძვლის ტვინის მძიმე დაავადებაა, რომელიც ორგანიზმში სისხლის უჯრედების წარმოქმნის პროცესს უშლის ხელს. შედეგად ვითარდება ისეთი რთული მდგომარეობები, როგორიცაა ძვლის ტვინის დანაწიბურება, მძიმე ანემია, ელენთისა და ღვიძლის გადიდება.

მიკროსკოპული პოლიანგიტი

მიკროსკოპული პოლიანგიტი არის დაავადება, რომელიც დაკავშირებულია თირკმელების, ნერვული სისტემის, კანისა და ფილტვების დაზიანებასთან.

თირკმლის ანთება, რომელიც ცნობილია, როგორც გრანულონეფრიტი იწვევს შარდის გამოყოფასთან ერთად ორგანიზმიდან ცილებისა და სისხლის გამოდევნას. პაციენტებს აღენიშნებათ დაღლილობა, სუნთქვის უმარისობა, ქვედა კიდურების შეშუპება.

მიკროსკოპული პოლიანგილიტის შედეგად ვითარდება ვასკულიტი, დაავადება, რომელიც იწვევს კანის ზედაპირზე მოასამნისფრო ლაქების გაჩენას, განსაკუთრებით დუნდულების და ფეხების მიდამოებში.

პერიფერიული ნერვული სისტემა თავის ტვინიდან გამომავალი 12 და ზურგის ტვინიდან გამომავალი 31 წყვილი ნერვისგან შედგება. თითოეულს თავისი სამოქმედო არეალი აქვს და ნებისმიერი პათოლოგია, ტრავმა იქნება ეს თუ სხვა სახის დაზიანება, შესაბამის არეში მოძრაობისა და მგრძნობელობის სრულ ან ნაწილობრივ მოშლას იწვევს. მიკროსკოპული პოლიანგიტის შედეგად აღნიშნული ნერვები ვეღარ იღებენ მათვის საჭირო საკვებ ნივთიერებებს, რაც საბოლოოდ იწვევს ნერვების კვდომას. 

რაც შეეხება ფილტვების დაზიანებას, სამწუხაროდ ხშირად მდგომარეობა სიცოცხლისთვის საშიშია. მიკროსკოპული პოლიანგიტით დაავადებულთა 12% - ში აღინიშნება სისხლიანი ნახველი და გართულებული სუნთქვა, ფილტვებში არსებული სისხლძარღვებიდან განვითარებული სისხლდენის გამო. 

მიოკარდიტი

მიოკარდიტი გულის შუა, კუნთოვანი შრის ანთებაა. რომელიც ყველაზე ხშირად ვირუსულ ინფექციებს უკავშირდება. 

მიოკარდიუმის ინფარქტი

მიოკარდიუმის ინფარქტი გულის ყველაზე გავრცელებული, მძიმე და სახიფათო დაავადებაა, რომელიც ასიდან 10-12 შემთხვევაში ლეტალურად სრულდება. ეს მაჩვენებელი აღემატება კიბოთი, ტუბერკულოზით, ინფექციური დაავადებებითა და შიდსით გამოწვეულ სიკვდილიანობას, ერთად აღებულს. დაავადება უმთავრესად 45-50 წელს გადაცილებულთა ხვედრია, თუმცა საგრძნობლად იმატა ინფარქტის შემთხვევებმა გაცილებით ახალგაზრდებში - 35-დან 40 წლამდე, რაც დაავადებისადმი გენეტიკურ მიდრეკილებას უკავშირდება. მიოკარდიუმის ინფარქტით გაცილებით ხშირად ავადდებიან მამაკაცები. ძლიერი სქესის წარმომადგენლებს ინფარქტი ათიდან 7 შემთხვევაში მოსვენებისას ემართებათ, ქალებს კი ყველაზე ხშირად შრომისას. 

მკერდის სიმსივნე

მკერდის სიმსივნის პირველი ნიშანი მკერდში კვანძის/ წარმონაქმნის აღმოჩენა ან მამოგრამაზე ცვლილებებია. მკერდის სიმსივნე გავრცელებულია ქალებში, ძალზედ იშვიათად მამაკაცებშიც. მკერდის სიმსივნის განვითარების რისკ-ფაქტორებს მიეკუთვნება: მდედრობითი სქესი, ასაკის მატება, გენეტიკური წინასწარგანწყობა, ჭარბი წონა, ალკოჰოლიზმი,  მენსტრუაციის დაწყება 12 წლამდე ასაკში, მენოპაუზის დაწყება დაგვიანებით, პირველი ბავშვის გაჩენა 35 წლის ასაკის ზემოთ, ფეხმძიმობის ისტორიის არ ქონა, პოსტმენოპაუზური ჰორმონოთერაპია.

მკერდის ფიბროადენომა

მკერდის ფიფროადენომა არის მყარი, კეთლთვისებიანი სიმსივნე სარძევე ჯირკვალში, რომელიც ყველაზე ხშირად მოზარდ გოგონებსა და 30 წლამდე ქალებში ვითარდება. ფიბროადენომა მყარი, გლუვი, რეზინისებრი მასაა, განსაზღვრული კიდეებით. ფიბროადენომა ძირითადად, არ იწვევს ტკივილს და ადვილად მოძრაობს შეხებისას. ფიბროადენომები განსხვავდება ზომით, სამედიცინო ჩარევის გარეშე შესაძლოა გაიზარდოს ან შემცირდეს კიდეც.

მოგრძო ტვინის ლატერალური სინდრომი

მოგრძო ტვინის ლატერალური სინდრომი გულისხმობს მოგრძო ტვინთან დაკავშირებული არტერიების დაბლოკვას რის შედეგადაც ვეღარ ხერხდება ჟანგბადით მდიდარო სისხლის ტვინის ამ უბნამდე მირწევა. დაავადების განვითარების რიკის ქვეშ არიან ადამიანები რომელთაც აწუხებთ სისხლძარღვოვანი დაავადებები, ასევე განუვითარდათ კისრის ტრამვა. 

მომატებული შიდა ქალის წნევა

შიდა ქალის წნევა ეს არის ქალის ღრუში არსებული წნევა. ორგანიზმს გააჩნია კონკრეტული მექანიზმები, რომელთა საშუალებითაც რეგულირდება და ნორმის ფარგლებში ნარჩუნდება შიდა ქალის წნევა. მისი მომატება სხვადასხვა მიზეზით შეიძლება მოხდეს, მაგალითად. ქალა-ტვინის ტრამვის, ქალასშიდა ჰემატომის, სიმსივნის, თავ-ზურგტვინის სითხის გამოყოფისა და რეზორბციის დარღვევის დროს, ასევე მენინგოენცეფალიტის, ვენოზური სინუსების თრომბოზის, თირკმლის უკმარისობის, ჰიპერთირეოიდიზმის, წითელი მგლურას და სხვა სომატური პათოლოგიების დროს. გარდა ამისა ზოგიერთი მედიკამენტის მიღების შემდეგ.

მრავლობითი მიელომა

მრავლობითი მიელომა არის სისხლის თეთრი უჯრედების (ლეიკოციტების), კონკრეტულად კი პლაზმური უჯრედების ავთვისებიანი სიმსივნე. მრავლობითი მიელომის დროს ძვლის ტვინში დაგროვებული სიმსივნური უჯრედები გამოდევნიან ჯანსაღ უჯრედებს. დაავადებული უჯრედები, ნაცვლად ორგანიზმის დამცავი ანტისხეულების გამომუშავებისა, გამოიმუშავებენ პათოლოგიურ ცილებს, რომლებიც იწვევენ თირკმლის პრობლემებს. დაავადების გამომწვევი ზუსტი მიზეზი დღემდე უცნობია. საწყის ეტაპზე დაავადება შესაძლოა სიმპტომების გარეშე მიმდინარეობდეს, შემდეგ კი გამოვლინდეს მისთვის დამახასიათებელი შემდეგი ნიშნები: ძვლების ტკივილი, განსაკუთრებით ხერხემლისა და მკერდის ძვლის გულისრევის შეგრძნება, შეკრულობა, მადის დაქვეითება, გონების დაბინდვა და დაბნეულობა, დაღლილობა, ხშირი ინფექციები, წონის კლება, სისუსტე და დაბუჟება ფეხებში, გაძლიერებული წყურვილი მიელომის უსიმპტომო ეტაპი მკურნალობას არ საჭიროებს. სიმპტომების გამოვლენისას კი მკურნალობა მიმართულია მათი, მაგ. ტკივილის შემსუბუქებისაკენ და დაავადების პროგრესირების შენელებისკენ, რომელიც გულისხმობს მიზნობრივ, ბიოლოგიურ, ქიმიო, რადიაციულ და სტეროიდულ თერაპიასა და ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაციას.


მრავლობითი მონონევრიტი

მრავლობითი მონონევრიტი ნერვული სისტემის ისეთი დაღვევაა, როცა დაზიანებულია 2 ან მეტი ნერვული არე. 

მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე

მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე საჭმლის მომნელებელი სისტემის ქვედა ნაწილებში ვითარდება.

მუნი

მუნი არის ქავილის გამომწვევი კანის დაავადება. რომელიც განპირობებულია მცირე ზომის მთხრელი ტკიპებით - სარკოპეს სკაბიეით. მიუხედავად იმისა რომ, დაავადებამ სხეულის ნებისმიერი ნაწილი შეიძლება მოიცვას, უფროსი ასაკის ბავშვებში და ზრდასრულებში მუნი აღინიშნება: თითებს შორის, იღლიებში, მაჯის გარშემო, იდაყვის შიდა ნაწილში, ფეხის გულებზე, სარძევე ჯირკვლების გარშემო, დუნდულებზე და ა.შ.

მუცლის აორტის ანევრიზმა

მუცლის აორტის ანევრიზმა სხეულის მაგისტრალური სისხლძარღვის - აორტის ქვედა ნაწილის გაფართოებაა. აორტა გულიდან გამოდის და გულმკერდის ღრუს გავლით მუცლის ღრუს გადაკვეთს. რადგანაც აორტით სისხლი მთელ სხეულს მიეწოდება, ანევრიზმის გასკდომა სიცოცხლისთვის საშიში, სისხლდენით მიმდინარე მდგომარეობაა. აორტის ანევრიზმების უმრავლესობა სწორედ მუცლის აორტაში გვხვდება. 

მუცლის აორტის განშრევება

აორტა არის მაგისტრალური სისხლძარღვი, რომელიც გულიდან გამოდის და სისხლთან ერთად ჟანგბადითა და საკვები ნივთიერებებით ამარაგებს ორგანიზმს. იგი 2-3 სმ დიამეტრის მქონე სქელკედლიანი მილია. ანატომიურად აორტა რამდენიმე ნაწილად იყოფა: აღმავალ აორტად, აორტის რკალად, დაღმავალი გულმკერდის ნაწილად და მუცლის აორტად, რომელიც ორად იტოტება. აორტიდან გამომავალი სისხლძარღვები სისხლის მიმოქცევის დიდ წრეს ქმნიან. მუცლის აორტის განშრევების დროს აორტის კედლის შიდა შრიდან სისხლი შუა შრის გასწვრივ იჟონება და ვითარდება აორტის კედლის განშრევება.

მუხლის ბურსიტი

მუხლის ბურსიტი არის სახსრის გარშემო არსებული ბურსას (აბგა) ანთება. ბურსა მცირე ზომის სითხით სავსე ჯიბეა, რომელიც ამცირებს ხახუნს და წნევას ძვლებს შორის, რითაც იცავს ძვლებს, მყესებსა და სახსრებს. მუხლის თითოეულ სახსარს 11 ბურსა (აბგა) აქვს. ნებისმიერ მათგანში შესაძლოა განვითარდეს ანთებითი მდგომარეობა, მაგრამ ბურსიტი ყველაზე ხშირად კვირისტავის მიდამოში ან სახსრის შიდა ზედაპირზე ვითარდება. 


მუხლის მყესების დაჭიმვა

მყესი ქსოვილის ძლიერი ზონარია, რომელიც კუნთს ძვალთან ამაგრებს. მყესები კუნთების შეკუმშვისას ძვლებსა და სახსრებს მოძრაობაში ეხმარება. მყესის დაზიანება შეიძლება მოხდეს სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში.  მუხლის მყესის დაჭიმვა იწვევს ტკივილს, შეშუპებას, სიწითლეს და სითბოს შეგრძნებას დაზიანების ადგილას. 

მუხლის ოსტეოართრიტი

ოსტეოართრიტი, ართრიტის საკმაოდ გავრცელებული ფორმაა. ის ნელა ვითარდება და, ჩვეულებრივ, არ იწვევს შრომისუნარიანობის სერიოზულ დარღვევას, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სპეციალისტი მას სწორად მართავს. 60 წელს გადაცილებული ადამიანების თითქმის ნახევარი და თითქმის ყველა, ვინც 80 წელს გადააბიჯა. ყველაზე ხშირად მუხლის ოსტეორთრიტით ავადდებიან ფეხბურთელები ან მეშახტეები. 

მცირე ნაწლავის ბაქტერიული ჭარბი ზრდა

მცირე ნაწლავის ბაქტერიული ჭარბი ზრდა, იგივე ბაქტერიების ჭარბი ზრდის სინდრომი ვითარდება წვრილი ნაწლავების ანატომური ცვლილებისას საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის მოტორიკის ცვლილების ან კუჭის მჟავას სეკრეციის დაქვეითების გამო. ბაქტერიები ზრდისთვის იყენებენ როგორც საკვებ პროდუქტებს, ისე ვიტამინ B12-სა და ნახშირწყლებსაც, ხოლო თავად ფოლიუმის მჟავას გამოიმუშავებენ, ამიტომ მისი დეფიციტი იშვიათია. მძიმედ მიმდინარე ბაქტერიების ჭარბი ზრდის სინდრომის დროს ზიანდება ნაწლავების ლორწოვანი, რაც იწვევს მუცელში დისკომფორტს, ცხიმების შეწოვის დარღვევას, შებერილობას, ყურყურს, დიარეას. ვითარდება ვიტამინ-B12- დეფიციტური ანემია.

მწვავე ბრონქიტი

ბრონქიტი, ბრონქის სასუნთქი გზების კედლების ანთებაა. ბრონქების გავლით ჰაერი ფილტვებში მიდის ან ფილტვებიდან გარემოში გამოდის. ბრონქიტის დროს ხშრია ნახველი, გასქელებული ლორწო, შესაძლოა ფერშეცვლილი.

მწვავე ვირუსული ტონზილო-ფარინგიტი

მწვავე ფარინგიტი ხახის ლორწოვანი გარსის ანთებაა, სხვა დაავადებებთან ერთად იგი ხშირად მწვავე ტონზილიტთან ერთად ვლინდება. ეს უკანასკნელი, ნუშურა ჯირკვლების ანთებაა. 

მწვავე თიროიდიტი

თირეოიდიტი ფარისებრი ჯირკვლის ანთებაა. მწვავე თირეოიდიტს ახასიათებს ფარისებრი ჯირკვლის ზომიერი გადიდება და ანთებითი რეაქცია. პროცესში ჩართულია ფარისებრი ჯირკვლის კაფსულაც, რაც დაზიანებული მიდამოს მტკივნეულობას განაპირობებს.

მწვავე ინტერსტინალური ნეფრიტი

მწვავე ინტერსტინალური ნეფრიტი არის თირკმლის გორგლებში განვითარებული ანთება,  დაავადების განვითარება დაკავშირებულია იმუნური სისტემის დარღვევასთან. დაავადება ნებისმიერ ასაკში შეიძლება გამოვლინდეს, მაგრამ უფრო ხშირად ახალგაზრდა მამაკაცებსა და ბავშვებშია გავრცელებული. 

მწვავე ინტესტინული იშემია (ნაწლავის მწვავე იშემია)

მწვავე ინტესტინული იშემია ვითარდება ნაწლავების სისხლძარღვების შევიწროვების ან დახშობის შედეგად სისხლის მიწოდების შემცირების გამო. ნაწლავების იშემია შეიძლება განვითარდეს წვრილ ნაწლავში, მსხვილ ნაწლავში ან ორივეში. სისხლის მიმოქცევის შემცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს ტკივილი და სამუდამოდ დააზიანოს ნაწლავი. 

მწვავე მასტოიდიტი (საფეთქლის ძვლის დვრილისებრი მორჩის ანთება)

საფეთქლის ძვლის დვრილისებრი მორჩის მწვავე ანთება, ხშირად წარმოადგენს შუა ყურის მწვავე ჩირქოვანი ანტების გართულებას. დაავადება შეიძლება განვითარდეს რამდენიმე დღეში, ზოგჯერ რამდენიმე კვირაში და თვეში. 

მწვავე მიელოიდური ლეიკემია

მწვავე მიელოიდური ლეიკემია იშვიათი დააავადება, რომლის განვითარების რისკიც იზრდება ასაკის მატებასთან ერთად. დაავადების ჩამოყალიბება დაკავშირებულია ქრომოსომულ ცვლილებასთან. 

მწვავე ოპიოიდური (მორფინი, ჰეროინი) საშუალებით ინტოქსიკაცია

ოპიოიდები საქართველოში ნარკოტიკების ერთ-ერთი წამყვანი ჯგუფია. ამ ჯგუფს მიეკუთვნება ბუნებრივი და სინთეტიკური წარმოშობის მორფინისმაგვარი ნაერთები (ჰეროინი, ოპიუმი, სუბოტექსი, კოდეინი და სხვა). ეს ნარკოტიკები იწვევს ეიფორიულ მდგომარეობას, სიმშვიდეს, სწრაფად ერთვება ნივთიერებათა ცვლის პროცესში, შედეგად (ზოგჯერ - ერთი-ორი მიღების შემდეგაც კი) ვითარდება ძლიერი ფსიქიკური და ფიზიკური დამოკიდებულება. ოპიოიდები დამანგრეველად მოქმედებს ორგანიზმზე და ამ საშუალებებზე დამოკიდებულება ძალიან ძნელი სამკურნალოა. მწვავე ოპიოიდური საშუალებების ზედოზირება საკმაოდ ხშირად ადამიანის სიკვდილის მიზეზი ხდება. 

მწვავე პანკრეატიტი

პანკრატიტი პანკრეასის ანთებაა. პაკრეასი არის გრძელი, ბრტყელი, ჯირკვლოვანი ორგანი, რომელიც მდებარეობს მუცლის ზედა ნაწილში, კუჭის უკან, პანკრეასი წარმოქმნის ფერმენტებს, რომლებიც მონაწილეობს საკვების მონელებაში და ჰორმონებს, რომლებიც აკონტროლებენ ორგანიზმში შაქრის მეტაბოლიზმს.

მწვავე პორფირია

პორფირია წარმოადგენს დაავადებების ჯგუფს, რომელებიც გამოწვეულია ორგანიზმში პორფირინის წარმომქმნელი ბუნებრივი ქიმიური ნივთიერებების დაგროვებით. პორფირინი აუცილებელი კომპონენტია ჰემოგლობინის ნორმალური ფუნქციონირებისთვის. ჰემოგლობინი სისხლის წითელ უჯრედებში არსებული ცილაა, რომელიც უკავშირდება პორფირინს, იკრობს რკინას და ატარებს ჟანგბადს ორგანოებსა და ქსოვილების მიმართულებით.

მწვავე რევმატოიდული ცხელება

მწვავე რევმატოიდული ცხელება წარმოადგენს ზედა სასუნთქი გზების დაავადებას, რომელიც იწვევს ორგანოთა, ძირითადად სახსრებისა და გულის, დაზიანებას. 

მწვავე რინოსინუსიტი

მწვავე რინოსინუსიტი ცხვირის გარშემო მდებარე ღრუების (სინუსების) ანთება და შესეიბაა. ეს პროცესი ხელს უშლის ნორმალურ განვლადობას, რის შედეგადაც გროვდება ლორწო. მწვავე რინოსუნუსიტის დროს ძნელდება ცხვირით სუნთქვა, თვალების გარშემო ვლინდება შესიება, სახისა და თავის გამჭოლი ტკივილი. 

მწვავე სისხლდენა კუჭ-ნაწლავის სისტემის ზედა ნაწილებიდან

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილიდან სისხლდენად მიიჩნევენ სისხლდენას საყლაპავი მილიდან, კუჭიდან და თორმეტგოჯა ნაწლავიდან. 

მწვავე სისხლდენა კუჭნაწლავის სიტემის ქვედა ნაწილებიდან

კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ქვედა ნაწილებიდან სისხლდენა თორმეტგოჯა ნაწლავსა და სწორ ნაწლავს შორის არსებულ უბანში ლოკალიზდება. დივერტიკულიტი, ანგიოდისპლაზია, ნაწლავის პოლიპები, ბუასილი, ანალური ნაპრალი ამ ლოკალიზაციის სისხლდენის ყველაზე ხშირი მიზეზებია. განავალში არსებული სისხლი შესაძლოა კიბოს, ნაწლავის ანთებითი დაავადების, დიარეით მიმდინარე ინფექციური დაავადების ნიშანი იყოს.

მწვავე ტონზილიტი

ტონზილიტი ზედა სასუნთქი გზების ფართოდ გავრცელებული ინფექციაა, რომელსაც ხახის რკალის ერთი ან რამდენიმე სასის ნუშურის ანთება ახასიათებს. მწვავე ტონზილიტს სხვაგვარად ანგინას უწოდებენ. 

მწვავე ფარინგიტი

მწვავე ფარიგიტი ხახის ლორწოვანი გარსის მწვავე ანთებაა. დაავადება გამოწვეულია გამღიზიანებელი ფაქტორის ხახის ლორწოვან გარსზე უშუალო ზემოქმედებით, მაგალითად, ხანგრძლივად პირით სუნთქვით, თამბაქოს მოხმარებით, ალკოჰოლის მიღებით, სიცივის დროს საუბრით, ძალიან ცხელი ან ცივი საკვების მიღებით.

მხარის მყესების დაჭიმვა

მყესი ქსოვილის ძლიერი ზონარია, რომელიც კუნთს ძვალთან ამაგრებს. მყესები კუნთების შეკუმშვისას ძვლებსა და სახსრებს მოძრაობაში ეხმარება. მყესის დაზიანება შეიძლება მოხდეს სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში. მხრის მყესის დაჭიმვა მხრის მოძრაობის დროს მის ტკივილს იწვევს, განსაკუთრებით მაღალა აწევისას. ტკივილი შეიძლება იგრძნობოდეს ღამით მხარზე წოლისას. 

ნაბახუსევი

ნაბახუსევი არის უსიამოვნო ნიშნებისა და სიმპტომების ერთობლიობა, რომელიც ვითარდება ჭარბი ალკოჰოლის მიღების შემდეგ. ნაბახუსევის განვითარებისთვის ბევრ ადამიანში ერთი ჭიქა სასმელიც საკმარისია, სხვებში კი ბევრი სასმლის მიღების შემთხვევაშიც კი შეიძლება არ განვითარდეს ნაბახუსევი.

ნათხემის ალკოჰოლური დეგენერაცია

ნათხემის ალკოჰოლური დეგენერაცია ოლკოჰოლის ჭარბი მოხმარებით გამოწვეულ ნევროლოგიურ დაავადებებს მიეკუთვნება. ალკოჰოლი საკმაოდ გავრცელებული ნივთიერებაა, რომელის გადაჭარბებული რაოდენობით მიღება სიცოცხლისთვის საშიშ მდგომარეობას ქმნის, გამომდინარე იქედან, რომ საკმაოდ ნეგატიურ ზემოქმედებას ახდენს ნერვულ სისტემასა და კუნთოვან ქსოვილებზე. 

ნათხემის ინსულტი

ნათხემი ადამიანის თავის ტვინის ნაწილია, რომელიც მდებარეობს მოგრძო ტვინსა და შუა ტვინს შორის. დიდ როლს თამაშობს უმთავრესად მოძრაობათა კოორდინაციაში, სხეულის წონასწორობის, პოზისა და ტონუსის დაცვაში. 

უმრავლეს შემთხვევებში ინსულტი წარმოადგენს ჰიპერტონული დაავადებისა და ათეროსკლეროზის გართულებას. ტვინის რომელიმე ნაწილში განვითარებული ინსულტის, ამ შემთხვევაში ნათხემის ინსულტის მთავარი მიზეზი მის ირგვლივ არსებული სისხლძარღვების დაზიანებაა. 

ნამგლისებრ უჯრედოვანი ანემია

ნამგლისებულ უჯრედოვანი ანემია მემკვიდრეობითი დაავადებაა, რომლის დროსაც ორგანიზმში არ არის საკმარისი რაოდენობის ჯანსაღი წითელი უჯრედი,  ჟანგბადის მთელს სხეულში გადასატანად.

ნაღველკენჭოვანი დაავადება

ნაღველკენჭოვანი დაავადების დროს ნაღვლის ბუშტსა და სანაღვლე გზებში ჩნდება კენჭები. დაავადება მიზეზთა სიმრავლით გამოირჩევა, მათ შორისაა ნივთიერებათა ცვლის დარღვევა, ნაღვლის ბუშტისა და სანაღვლე გზების ანთებითი ცვლილებები, ქოლესტაზი - ნაღვლის ბუშტში ნაღველის შეგუბება, ხელშემწყობ ფაქტორებს კი მიუეკუთვნება ზოგადი თანმხლები დაავადებები, მაგალითად, ანთება, სიმსუქნე, შაქრიანი დიაბეტი, ათეროსკლეროზი და სხვა. მემკვიდრეობითი განწყობა, ხანგრძლივი შიმშილი,  მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ადამიანის სქესიც, ქალებს ნაღველკენჭოვანი დაავადება მამაკაცებზე 5-6-ჯერ ხშირად ემართებათ. ასევე რასა, რადგან  ნაღველკენჭოვანი დაავადება თეთრკანიანების დაავადებად მიიჩნევა.

ნაწლავების ობსტრუქცია და პარალიზური გაუვალობა

ნაწლავების ობსტრუქცია და პარალიზური გაუვალობა ხასიათდება ნაწლავის შიგთავსის გადაადგილების სრული შეუძლებლობით, ნაწლავის ამა თუ იმ უბანზე განვითარებული წინააღმდეგობის გამო. 

ნაწლავის ქრონიკული იშემია

ნაწლავების იშემია ვითარდება ნაწლავების სისხლძარღვების შევიწროვების ან დახშობის შედეგად სისხლის მიწოდების შემცირების გამო. ნაწლავების იშემია შეიძლება განვითარდეს წვრილ ნაწლავში, მსხვილ ნაწლავში ან ორივეში. 

ნახშირბადის მონოქსიდით მოწამვლა

ნახშირბადის მონოქსიდით (მხუთავი აირი) მოწამლვის დროს მონოქსიდი სისხლში გროვდება. როცა ჰაერში ამ აირის კონცენტრაცია მაღალია, იგი ჩაანაცვლებს ჟანგბადს სისხლის წითელ უჯრედებში. ჟანგბადის ჩანაცვლება ქსოვილების დაზიანებასა და სიკვდილსაც კი იწვევს. 

ნახშირბადის მონოქსიდი უფერო, უსუნო, უგემო აირია, რომელიც წარმოიქმნება ბუნებრივი აირის, ხის, პროპანის, ნახშირის ან სხვა საწვავის წვის დროს. გაუმართავი ძრავები და სათბობი საშუალებები, განსაკუთრებით დახურულ სივრცეში, იწვევენ ნახშირბადის მონოქსიდის კონცენტრაციის საშიშ დონემდე გაზრდას. 

ნევრასთენია

ნევრასთენია ნევროზის ერთ-ერთი ფორმაა, რომელიც ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციური ხასიათის დარღვევით ვლინდება. 

ნეირობლასტომა

ნეირობლასტომა კიბოა, რომელიც  ნერვის უმწიფარი უჯრედებიდან ვითარდება, რომლებიც მდებარეობს სხეულის რამდენიმე ნაწილში, ნეირობლასტომა ყველაზე ხშირად ვითარდება თირკმელზედა ჯირკვალში, რომელსაც ნერვული უჯრედების მსგავსი აგებულება აქვს, ნეირობლასტომა მუცლის ღრუში, გულმკერდში, კისერში, ხერხემლის გარშემო შესაძლოა განვითარდეს, სადაც ეს ნერვული უჯრედები არსებობს.

ნეკნებშუა ნევრალგია

ნევრალგია არის ტკივილის შეტევა, რომელიც რომელიმე ნერვის გასწვრივ არის ლოკალიზებული. ნევრალგია ვითარდება ტრავმის, გადატანილი ინფექციის, გაციების, ამა თუ იმ ქრონიკული პათოლოგიის შედეგად. არის ისეთი შემთხვევებიც, როდესაც ნევრალგიის მიზეზი დაუდგენელი რჩება. იმის მიხედვით, ნერვული სისტემის რომელ ნაწილში აღმოცენდება ტკივილი, განასხვავებენ ნევრალგიის სხვადასხვა სახეს. გულმკერდის არეში ტკივილის აღმოცენების ყველაზე ხშირი მიზეზია ნეკნთაშუა სივრცეში ნეკნთაშუა ნერვის მიჭყლეტა. ადამიანს აქვს 12 წყვილი ნეკნი. ყოველ ნეკნთაშუა სივრცეში გადის ნერვი. მასზე ზეწოლა ან მისი გაღიზიანება იწვევს ძლიერ ტკივილს, რომელმაც შესაძლოა სუნთქვითი მოძრაობის შეზღუდვაც კი გამოიწვიოს. ნეკნთაშუა ნერვის მიჭყლეტის ან გაღიზიანების მიზეზი ნეკნთაშუა სივრცის დეფორმაციაა. ის შესაძლოა გამოიწვიოს გულმკერდის არეში მიყენებულმა ტრავმამ, კუნთების გადაჭარბებულმა დაჭიმვამ, ხერხემლის გამრუდებამ, ხერხემლის გულმკერდის ნაწილის თიაქარმა. ამ ტკივილის კარდიულისგან გარჩევა ადვილია: ნევრალგია ძლიერდება ღრმა ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის დროს, იცვლება სხეულის მდებარეობის შეცვლის, გულმკერდის მოძრაობის შემთხვევაში. გულის ტკივილი არ იცვლება ღრმა ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის, გულმკერდის მოძრაობისა და მდებარეობის შეცვლის დროს. გარდა ამისა, შესაძლოა თან ახლდეს გულის რიტმის დარღვევა, არტერიული წნევის მატება ან დაცემა. წესისამებრ, ხსნის ნიტროგლიცერინი.

ნეკნის მოტეხილობა

ნეკნის მოტეხილობა ხშირი დაზიანებაა, რომელიც ვითარდება გულმკერდში რომელიმე ნეკნის გაბზარვის ან მოტეხვის დროს. მოტეხილი ნეკნი ადვილად იბზარება. მიუხედავად იმისა რომ მაინც მტკივნეულია, გაბზარეული ნეკნი არ არის ისეთი საშიში როგორც ნაწილებად დატეხილი ნეკნი. ძვლის დაკბილულმა კიდებ შესაძლოა დააზიანოს დიდი ზომის სისხლძარღვები და შინაგანი ორგანოები, მაგალითად ფილტვები. 

ნეფრიტი

ნეფრიტი არის თირკმლის გორგლებში განვითარებული ანთება,  დაავადების განვითარება დაკავშირებულია იმუნური სისტემის დარღვევასთან. დაავადება ნებისმიერ ასაკში შეიძლება გამოვლინდეს, მაგრამ უფრო ხშირად ახალგაზრდა მამაკაცებსა და ბავშვებშია გავრცელებული. 

ნეფროლითიაზი

ნეფროლითიაზი თირკმელკენჭოვანი დაავადებაა.

ნეფროტული სინდრომი

ნეფროტული სინდრომი თირკმელების დაზიანებაა, რომელიც ვლინდება შეშუპებითა და ლაბორატორიული მაჩვენებლების ცვლილებებით. სისხლის შრატში მცირდება ცილების რაოდენობა ძირითადად ალუმინების ხარჯზე, იზრდება ქოლესტერინის შემცველობა. ნეფროტული სინდრომი შეიძლება იყოს ნეფრიტის, ამილოიდოზის, თირკმლების სიმსივნეების, სისტემური წითელი მგლურას, დიაბეტური გლომერულოსკლეროზის, თირკმლის ვენების თრომბოზის შედეგი.

ნიკოტინზე დამოკიდებულება

ნიკოტინზე დამოკიდებულება წარმოადგენს თამბაქოს პროდუქტებზე მიჩვევას ნიკოტინის შემცველობის გამო. ნიკოტინზე დამოკიდებულების დროს ადამიანი ვერ ეშვება ნიკოტინს მიუხედავად იმისა, რომ ნივთიერება საზიანოა. როდესაც ბოლი ფილტვებამდე აღწევს. ნიკოტინი აძლიერებს თავის ტვინში არსებული ნივთიერებების, ნეიროტრანსმისტერების გამოთავისუფლებას. ნეიროტრანსმისტერები ქცევისა და განწყობის დარეგულირებაში იღებენ მონაწილეობას. ერთი ასეთი ნეიროტრანსმისტერია დოპამინი აუმჯობესებს განწყობას და ააქტიურებს სიამოვნების შეგრძნებას, ნიკოტინით განპირობებული ასეთი შეგრძნებები იწვევენ მიჩვევას თამბაქოზე.

ობსესიურ-კომპულსიური აშილილობა

ობსესიურ-კომპულსიური აშილილობა უმიზეზო დეპრესიული შიშისა და ფიქრების გამომწვევი დარრვევაა, რომელიც პაციენტებს ხელს უშლის ყოველდღიური ცხოვრებისეული აქტივებების განხორციელებაში. ამ დარღვევის ერთ-ერთი გამოვლინებაა მიკრობებისგან დაბინძურების პანიკური შიში რის გამოც ადამიანი გამუდმებით იბანს ხელებს იქამდე, სანამ არ იგრძნობს, რომ საფრთხე აღარ ემუქრება. მიუხედავად იმისა რომ პაციენტები ცდილობენ აქვიატებული, დეპრესიული დამოკიდებულების თავად დათრგუნვას, ეს უფრო აძლიერებს დარღვევის სიმძიმეს და სტრესულ მდგომარეობას. 

ობსტრუქციული სიყვითლე

ობსტრუქციული სიყვითლე, ვითარდება ნაღვლის სადინარის დაბლოკვის შედეგად. აღნიშნული შეიძლება გამოიწვიოს ნაღველში არსებულმა კენჭებმა ან სიმსივნურმა წარმონაქმნებმა. ნაღველთან არსებული ლიმფური კვანძების გადიდებამ, პანკრეასში არსებულმა კისტებმა ან ქირურგიული ოპერაციის შემდგომ დარჩენლიმა ნაიარევმა.

ოვარიალური სიმსივნე

ოვარიალური სიმსივნეს სხვაგვარად საკვერცხის სიმსივნესაც უწოდებენ. ქალებს აქვთ ორი საკვერცხე, საშვილოსნოს თითოეულ მხარეს. ნუშის ზომის საკვერცხეები წარმოქმნიან კვერცხუჯრედებსა და ჰორმონებს:ესტროგენსა და პროგესტერონს. როგორც წესი, კიბო ვითარდება, როდესაც გენეტიკური მუტაცია გადააგვარებს ნორმალურ უჯრედებს. კიბოს უჯრედები სწრაფად მრავლდებიან და აყალიბებენ სიმსივნეს. მათ შეუძლიათ დაიპყრონ მიმდებარე ქსოვილები. გვიანდელ ეტაპებზე სიმსივნეს შეუძლია მოწყდეს თავდაპირველ ადგილს დაგავრცელდეს სხეულის ნებისმიერ ნაწილში(მეტასტაზირება). 

ონიქომიკოზი

ონიქომიკოზი ინფექციით მიერ გამოწვეული ფრჩხილების სოკოვანი დაავადებაა. გამომწვევები შესაძლებელია იყოს: არადერმატოფიტები, დერმატოფიტები, და საფუარა სოკოები (ცანდიდა სპეციეს). სოკოვანმა ინფექციამ შეიძლება დააზიანოს ფრჩხილის ნებისმიერი ადგილი - ფრჩხილის ფირფიტა, საწოლი, ფუძე. ინფექცია ვითარდება ნელა. პროგრესირებასთან ერთად ფრჩხილი იცვლის ფერს, ფრჩხილის ფირფიტა განიცდის დეფორმაციას, ფრჩხილი და მიმდებარე ქსოვილი სქელდება.

ორსულობა

ორსულობა ფიზიოლოგიური პროცესია, რომელიც გრძელდება მომავალი დედის სხეულში განაყოფიერებული კვერცხურედის მომწიფებისა და ბავშვად ჩამოყალიბებამდე, ეს პროცესი ბავშვის დაბადებით სრულდება.

ორსულობა კვერცხუჯრედის განაყოფიერებიდან ბავშვის დაბადებამდე საშუალოდ 267 დღე მიმდინარეობს. მუცლადმყოფ ბავშვს მეცხრე კვირამდე ემბრიონი, ხოლო დაახლოებით მერვე-მეცხრე კვირიდან, ანუ ძირითადი შინაგანი ორგანოების ჩამოყალიბების შემდეგ კი ფიტუსი ეწოდება.

ორქიტი და ეპიდიდიმიტი

ორქიტი და ეპიდიდიმი საკმაოდ ხშირად ერთდროულად განვიტარებული სამედიცინო მდგომარეობებია. ტიეპიდიდიმიტი სათესლის უკანა ნაწილში არსებული დავეული მილის(ეპიდიდიმისის) ანთებას ნიშნავს. ეპიდიდიმისი ინახავს და ატარებს სპერმას. ნებისმიერი ასაკის მამაკაცს შესაძლოა განუვითარდეს ეპიდიდიმიტი. ეპიდიდიმიტის ყველაზე ხშირი მიზეზია ბაქტერიული ინფექცია, მათ შორის სქესობრივად გადამდები ინფექციები, როგორიცაა გონორეა და ქლამიდია. ზოგჯერ, შესაძლოა თანდართული იყოს სათესლის ანთება. ამ მდგომარეობას ეპიდიდიმო-ორქიტს უწოდებენ. ორქიტი, როგორც დამოუკიდებელი დაავადება როგორც წესი, გამოწვეულია ბაქტერიული ინფექციით ან ყბაყურის ვირუსით. 

ოსტეომალაცია

ოსტეომალაცია იგივე ოსტეოპოროზი, ნიშნავს ძვლების დარბილებას, რაც გამოწვეულია D ვიტამინის დეფიციტით. რბილი ძვლები ფორმის შეცვლის ან მოტეხილობისკენ არიან მიდრეკილი. 

ოსტეოპოროზი

ოსტეოპოროზი იწვევს ძვლების დასუსტებას და მსხვრევადობას. ასეთ დრო ძვალი იმდენად სუსტია, რომ მარტივი მოძრაობის შემთხვევაშიც, როგორიცაა გადახრა ან დახველება, შესაძლებელია განვითარდეს მოტეხილობა.

პანარიციუმი

პანარიციუმი (საწერელა) ეწოდება ხელის, იშვიათად ფეხის თითების ქსოვილთა მწვავე ჩირქოვან ანთებას. არსებობს პანარიციუმის კანის, კანქვეშა, ფრჩხილის, მყესის, ძვლის, სახსრის ფორმები.

პანკოსტის კიბო

პანკოსტის კიბო არის ფილტვის მწვერვალის ავთვისებიანი სიმსივნე ნერვულ კვანძებსა და მაგისტრალურ სისხლძარღვებზე ზეწოლის სინდრომით. დამახასიათებელია  უმადობა, ძლიერი სისუსტე, ხველება, მოხრჩობის შეგრძნება, კლოდ-ბერნარ-ჰორნერის სიმპტომი, მხარის ტკივილი, ზედა კიდურის კუნთების ატროფია, პარესთეზია, ნეკნებისა და ხერხემლის მალების დესტრუქცია, ჰიპოქრომული ანემია, ლეიკოციტოზი მარცხნივ გადახრით.  დაავადება ძირითადად გავრცელებულია 40-60 წლის მამაკაცებში. 

პანკრეასის სიმსივნე

პანკრეასი არის ორგანო მუცლის ღრუში, რომელიც მდებარეობს ჰორიზონტალურად, კუჭის ქვედა ნაწილის უკან, პანკრეასი წარმოქმნის ფერმენტებს, რომლებიც მონაწილეობენ საჭმლის მონელების პროცესში, ასევე ჰორმონებს, რომლებიც განაგებენ შაქრის მეტაბოლიზმს.

პარანოიდული შიზოფრენია

პარანოიდული შიზოფრენია ხასიათდება სმენითი ჰალუცინაციებით ან ბოდვებით შეთქმულებისა და დევნის შესახებ. ჰალუცინაციები და ბოდვები ძირითადად კონკრეტულ თემას უკავშირდება

პარკინსონის დაავადება

პარკინსონის დაავადება ნერვულის სისტემის პროგრესული აშლილობაა, რომელიც არღვევს მოძრაობით ფუნქციებს. დაავადება თანდათანობით ვითარდება და ხშირად კუნთების უნებლიე მოძრაობით ვლინდება, ძირითადად ცალ ხელში. დაავადება გულისხმობს გარკვეული ნერვული უჯრედების (ნეირონები) კვდომას.

პარონქია

პარონქია ფეხისა და ხელის ფრჩხილების იგვლივ განვითარებული ინფექციური დააავადებაა. დაზიანებული ადგილი შესაძლოა შესივდეს, გაწითლდეს და გახდეს მტკივნეული. 

პერიკარდიტი

პერიკარდიტი პერიკარდიუმის ანთება და შესიებაა, რომელიც  თხელი, ღრუს წარმომქმნელი, გულის შემომფარგლავი ქსოვილია. ჯანმრთელ ორგანიზმში პერიკარდიუმის ორშრიანი მემბრანა და მისი ღრუ შეიცავს მცირე ოდენობით ლუბრიკანტ სითხეს, პერიკარდიტის დროს, ღრუ ანთებით მდგომარეობაშია და შედეგად განვითარებული ხახუნი იწვევს ტკივილს.

პერიოდონტიტი

პერიოდონტიტი ღრძილების მძიმე ინფექციას წარმოადგენს, რომელიც აზიანებს რბილ ქსოვილებსა და კბილიბის დამჭერ, გამმაგრებელ ძვლებს. პერიოდონტიტმა შესაძლოა გამოიწვიოს კბილის დაკარგვა ან უარეს შეთხვევაში გულის შეტევა, ინსულტი და ჯანმრთლობის სხვა სერიოზული პრობლემები.

პერიტონზილური აბსცესი

პერიტონზილური აბსცესი ანუ ფლეგმონური ანგინა ქრონიკული ან მწვავე ტონზილიტის გართულებაა. პერიტონზილურ ჩირქოვან პროცესს ნუშურა ჯირკვლების ლაკუნებიდან შეჭრილი ბაქტერია იწვევს.

პერიტონიტი

პერიტონიტი პერიტონიუმის მემბრანის ანთებაა. პერიტონიუმი წარმოადგენს ქსოვილისებრ მემბრანას, რომელიც ამოფენს მუცლის ღრუს შიდა ზედაპირსა და ორგანოებს.

პერიფერიული ნეიროპათია

პერიფერიული ნეიროპათია წარმოადგენს პერიფერიული ნერვების დზიანებას, რომლებიც თავისა და ზურგის ტვინიდან (ცენტრალური ნერვული სისტემა) ინფორმაციას დანარჩენი ორგანოების მიმართულებით აგზავნის.

პერიფერიულ სისხლძარღვთა დაავადება

პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადებები ძირითადად მოიცავს პერიფერიული არტერიების მონონუკლეოზურ დაავადებებს. არტერიების ოკლუზიას თავის მხრივ განაპირობებს მოაბილიტირებელი ათეროსკლეროზი, სისხლძარღვების ანთებითი ცვლილებები. პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადებები ხშირად აღინიშნება ჭარბწონიან პირებში, რისკფაქტორებს ასევე მიეკუთვნება მიეკუთვნება მაღალი არტერიული წნევა, ქოლესტერინის მაღალი დონე,  შაქრიანი დიაბეტი, გულის იშემიური დაავადება. 

პესტიციდებით მოწამვლა

პესტიციდები ქიმიური ნაერთებია, რომელსაც იყენებენ მცენარეთა  მავნებლების, მარცვლეულის, მერქნის, ბამბის, შინაური ცხოველების ექტოპარაზიტების, აგრეთვე ადამიანისა და ცხოველის საშიშ დაავადებათა გადამტანების წინააღმდეგ საბრძოლველად. 

პესტიციდებით მოწამვლა განვითარებად ქვეყნებში, საკმაოდ სერიოზული პრობლემაა. ერთი წლის განმავლობაში პესტიციდებით მოწამვლის შედეგად მტელი მსოფლიოს მასშტაბით 250,000-370,000 ადამიანი იღუპება

პეჯეტის დაავადება

დაავადებაა, რომელსაც ძვლების ნორმალური რემოდელირების პროცესის დარღვევა ახასიათებს. ჯანსაღი ძვლები განუწყვეტლივ განახლდება, განსაზღვრული ბიოლოგიური მექანიზმები კი უზრუნველყოფს, რომ ძვლის ქსოვილის განახლების პროცესი არ იყოს მეტისმეტად ინტენსიური და პირიქით, ძველი ძვლები მეტისმეტად ჭარბად არ დაიშალოს. ძვლოვანი სისტემის მუდმივი განახლება, რასაც მედიცინაში რემოდელირებას უწოდებენ, აუცილებელია ორგანიზმისთვის.

პიელონეფრიტი

პიელონეფრიტი თირკმელების ინფექციური დაავადებაა, რომლის დროსაც ზიანდება თირკმლის ქსოვილი, თირკმლის მენჯი და ფიალები. დაავადებამ შეიძლება დააზიანოს როგოც ცალი, ისე ორივე თირკმელი ერთად.

პირველადი ათაშანგი

ათაშანგი იგივე სიფილისი, ინფექციური დაავადებაა. ის აზიანებს კანს, ლორწოვანს, შინაგან ორგანოებს, იმუნურ სისტემას, ძვლებსა და ნერვულ სისტემას.

პირველადი მასკლეროზირებელი ქოლანგიტი

პირველადი მასკლეროზირებელი ქოლანგიტი არის ნაღვლის სადინარების დაავადება. ნაღვლის სადინარები მომნელებელ სითხეს - ნაღველს ატარებენ ღვიძლიდან წვრილი ნაწლავის მიმართულებით. პირველადი მასკლეროზირებელი ქოლანგიტის დროს, ანთება იწვევს ნაწიბურების გაჩენას ნაღვლის არხებში. ნაწიბურები ავიწროვებენ და ამაგრებენ სადინარებს, რისი შედეგადაც დროთა განმავლობაში ღვიძლი სერიოზულად ზიანდება.

პიროვნების დარღვევა

ტერმინი პიროვნება  აღნიშნავს ადამიანის მყარ თვისებებსა და ქცევის  პატერნებს,  რომლებსაც ინდივიდი განსხვავებულ ვითარებაში ავლენს.ზოგჯერ, ზრდასრული  ცხოვრების მანძილზე,  თავს იჩენს ღრმა და  ხანგრძლივი პიროვნული  ცვლილებები, რომლე ბიც განსხვავდება სტრესის ან ავადმყოფობის თანმდევი დროებითი  ქცევითი ცვლილებებისგან. ასეთი  ხანგრძლივი ცვლილებები შეიძლება  მომდინარეობდეს:

• თავის  ტვინის დაზიანებისგან ან ორგანული დაავადებისგან
• მძიმე  ფსიქიკური აშლილობისგან (განსაკუთრებით, ში ზოფრენია)
• განსაკუთრებით   მძიმე    სტრესული  გამოცდილებიდან (გვხვდება წამების მსხვერპლ პატიმრებში ან ტყვეობაში მყოფ  პირებში).

პლაცენტის ტროფობლასტური სიმსივნე

პლაცენტის ტროფობლასტური სიმსივნე ტროფობლასტური დაავადებების საკმაოდ იშვიათი ფორმაა და გულისხმობს ნეოპლაზმაში ტროფობლატური უჯრედების ტრანსფორმაციას, ეს უჯრედები უმნიშვნელოვანეს როლს თამაშობს ჩანასახის საშვილოსნოს ლორწოვან გარსში ჩანერგვის პროცესში - იმპლანტაცია. სიმსივნე შესაძლებელია წარმოიშვას ნორმალური ან რთულად წარმართული ორსულობის, აბორტის შემდეგ. 

პნევმოთორაქსი

პნევმოთორაქსი ვლინდება ფილტვის კოლაფსით, როცა ჰაერი შეაღწევს ფილტვებსა და გულმკერდის კედელს შორის მდებარე სივრცეში. ჰაერი აწვება ფილტვის გარეთა ზედაპირს და იწვევს მის კოლაფსს. უმეტესად ფილტვის მხოლოდ ერთი ნაწილი კოლაბირდება. პნევმოთორაქსი გამოწვეულია ბლაგვი ან გამწოლი ჭრილობით გულმკერდის არეში. მდგომარეობა ზოგჯერ ვითარდება სამედიცინო პროცედურების შემდეგ. ხშირად დაავადებას ხილული მიზეზი არც აქვს.

პნევმონია

პნევმონია ანთებაა, რომელიც სასუნთქ გზებს ცალ ან ორივე ფილტვში ეხება. სასუნთქი გზები ამ დროს შესაძლოა სითხით ან ჩირქით ამოივსოს, რაც იწვევს ნახველის გაჩენას, ხველას ცხელებას, შეციებას, სუნთქვის გაძნელებას. მრავალი მიკროორგანიზმი როგორიცაა ბაქტერია, სოკო ან ვირუსი შესაძლოა იყოს პასუხისმგებელი პნევმონიის განვითარებაზე. სიმძიმის მიხედვით დაავადება მსუბუქი ან სიცოხლისთვის საშიში შეიძლება იყოს. პნევმონია ყველაზე საშიში ახალშობილებსა და ბავშვებში, ასევე 65 წელს გადაცილებულ ადამიანებსა და სუსტი იმუნური სისტემბის მქონე პაციენტებშია.


პნევმოცისტური პნევმონია

პნევმოცისტური პნევმონია სერიოზული ინფექციაა, რომელიც იწვევს ფილტვებში სითხის დაგროვებასა და ანთებითი პროცესის განვითარებას. მდგომარეობას გამოწვეულია სოკოს ერთ ერთი სახეობის Pneumocystis jiroveci-ის ორგანიზმში მოხვედრით. ჯანმრთელი ადამიანის იმუნური სისტება ადვილად უმკლავდება მასში შეჭრილ უცხო სხეულს თუმცა იმ პაციენტებს რომელთაც აქვთ დასუსტებული იმუნური სისტემა, მაგალითად დაინფიცირებულნი არიან შიდსით, აივ-ით, ჩატარებული აქვთ რომელიმე ორგანოს ტრანსპლანტაცია, დაავადებულნი არიან სისხლის კიბოთი ან იღებენ მედიკამენტებს ისეთი აუტოიმუნური დაავადებების სამკურნალოდ, როგორიცაა რევმატოიდული ართრიტი, ანთებითი ნაწლავური დაავადება ან მრავლობითი ათეროსკლეროზი, დაავადების განკურნებისთვის უწევთ საკმაოდ მძიმე და სერიოზული მკურნალობის კურსის ჩატარება. პნევმოცისტურმა პნევმონიამ შესაძლებელია დააზიანოს ლიმფური ჯირკლები, ღვიძლი და ძვლის ტვინი. 

პოდაგრა

პოდაგრა ხასიათდება უეცარი, მწვავე ტკივილის შემოტევებით, სიწითლითა და შემსივნებით ფეხის დიდი თითის არეში. პოდაგრა წარმოადგენს ართრიტის ერთ-ერთ სახეობას, რომელიც ყველა ადამიანს შეიძლება დაემართოს, იგი ვითარდება შარდოვანას კრისტალების ფეხის თითის სახსარში დაგროვების შედეგად. შარდოვანას კრისტალები კი ყალიბდება სისხლში შარდმჟავას რაოდენობის მომატების დროს. შარდმჟავას გამომუშავება ყველა ნორმალურ ორგანიზმში ხდება გარკვეული რაოდენობით, შემდეგ თირკმელები ფილტრავს მას სისხლიდან შარდში, მაგრამ თუკი მჟავის რაოდენობა ძალიან დიდია ან თირკმლის ფუნქცია დაქვეითებულია ყალიბდება კრისტალები, რომლებიც სახსრებში ლაგდება და შემდეგში იწვევს ანთებასა და ტკივილს. პოდაგრისთვის დამახასიათებელია: სახსრის ძლიერი ტკივილი, დისკმფორტი ტკვილის გავლის შემდეგაც, ანთება და სიწითლე, მოძრაობის უნარის შეზღუდვა. მკურნალობისას გამოიყენება ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები, სხვდასხვა კოლხიცინი და სტეროიდები. სისტემური ზემოქმედებისათვის კი გამოიყენება ისეთი საშუალებები, რომლებიც ან ხელს უშლის შარდმჟავას წარმოქმნას ან ხელს უწყობს მის დაშლას

პოლიმიოზიტი

პოლიმიოტიზი იშვიათი ანთებითი დაავადებაა, რომელიც იწვევს კუნთის სისუსტეს სხეულის ორივე მხარეს. დაავადება ართულებს კიბეზე ასვლას, მჯდომარე პოზიიციიდან წამოდგომას, სიმძიმეების აწვას დ ა.შ

პოლიცისტური საკვერცხის სინდრომი

საკვერცხის პოლიცისტოზი რეპროდუქციული ასაკის მანდილოსნებში ერთ-ერთ უხშირეს ენდოკრინულ პათოლოგიას წარმოადგენს. პოლიცისტოზის დროს საკვერცხეებში ჩნდება მრავლობითი სითხის შემცველი გროვები - ფოლიკულები და საკვერცხე გადიდებულია. დაავადება უშვილობის მიზეზი შეიძლება გახდეს. ის ასევე შეილძება იყოს სხვადასხვა დაავადებების, მაგალითად, შაქრიანი დიაბეტის, მომატებული არტერიული წნევის, ცხიმების ცვლის დარღვევის და მეტაბოლური სინდრომის წინაპირობა.

პოლიციტემია (ვაკეზის დაავადება, ერითრემია)

პოლიციტემია ქრონიკული ლეიკემიაა და სისხლის სისტემის კეთილთვისებიან სიმსივნეთა რიცხვს მიეკუთვნება. დაავადების დამახასიათებელი ნიშანია სიმსივნის ჩაზრდა სისხლწარმოქმნის ყველა შტოში, განსაკუტრებით ერითროიდულში, რასაც თან სდევს ერითროციტების, ჰემოგლობინის, მოცურკულარე სისხლის მასისა და სიბრალნტის, სისხლის შედედების უნარის მომატება. განასხვავებენ დაავადების 3 სტადიას: საწყისს, განვითარებულს (ერითრემიულს) და ტერმინალურს. საწყის სტადიაში ავადმყოფი უჩივის თავის დამძიმებას, ყურებში ხმაურს, თავბრუხვევას, ადვილად დაღლას, შრომის უნარის დაქვეითებას, კიდურების გაცივებას, ძილის დარღვევას. განვითარებულ ანუ გაშლილ სტადიაში კლინიკური სიმპტომატიკა უფრო მკვეთრია. ყველაზე გავრცელებული ნიშანია თავის ტკივილი, რომელიც ზოჯერ შაკიკის შეტევას ჰგავს და თან სდევს მხედველობის დარღვევა. ბევრი უჩივის გულის ტკივილს, რომელიც ზოგჯერ სტენოკარდიის მსგავსია. ასევე დამახასიათებელია ძვლების ტკივილი, ტკივილი ნაღვლის ბუშტის საპროექციო არეში, გახდომა, მხედველობისა და სმენის დარღვევები, განწყობის ცვალებადობა. კიდევ ერთი გავრცელებული სიმპტომია კანის ქავილი. შესაძლოა, თითის წვერებში წარმოიშვას შეტევის მსგავსი ტკივილი, რომელსაც თან სდევს კანის შეწითლება.

პორტალური ჰიპერტენზია

პორტალური ჰიპერტენზია, არის პორტალურ ვენებში მიმდინარე პროცესი, რომელიც გულისხმობს სისხლის წნევის მატებას. ვენები იწყება კუჭნაწლავის, ელენთის, პანკრეასის არედან  და უერთდება პორტალურ ვენებს, რომლებიც შემდეგომ იტოტება პატარა სისხლძარღვებად და მიემართება ღვიძლისკენ. იმ შემთხვევაში თუ ღვიძლის არსებული სისხლძარღვები ღვიძლის დაზიანების ან სხვა მიზეზის გამო დაბლოკილია, სისხლის მოძრაობეაფერხდება და ვითარდება პორტალური სისტემის მაღალი წნევა. 

პოსტნატალური დეპრესია

პოსტნატალური დეპრესია მშობიარობის შემდგომი დეპრესიაა, რაც გულისხმობს შფოთვას, ფორიაქს, გაღიზიანებადობას, უმწეობის, დათრგუნულობის შეგრძნებას, ტირილის სურვილს, ენერგიისა და მოტივაციის დაქვეითებას, ცხოვრებისადმი ინტერესის დაკარგვას, უმადობას ან მადის უზომო მომატებას, ძილად მივარდნას ან უძილობას, მეხსიერებისა და ყურადღების კონცენტრაციის შესუსტებას, ჩაკეტილობას, შიშს, რომ ავნებს ბავშვს ან საკუთარ თავს, ბავშვისადმი გულგრილობას. 

პოსტ-ტრამვული სტრესული დარღვევა

პოსტ-ტრამვული სტრესული დარღვევა მენტალური მდგომარეობაა, რომელიც გამოწვეულია ადამიანისთვის მძიმე, სტრესული მოვლენით. ძირითადად მდგომარეობა ვითარდება ტრამვული მოვლენის განცდის, თვითმხილველობის ან ფაქტის გაგების შემდეგ, მოვლენები ხშირად სიკვდილს, დაზიანებას ან სქესობრივ ძალადობას უკავშირდება.

პოსტჰემორაგიული ანემია

მწვავე პოსტჰემორაგიული ანემია დიდი რაოდენობის სისხლის დაკარგვისას ვითარდება, უმეტესად, საშვილოსნოსგარე ორსულობის, პლაცენტის წინამდებარეობის, კუჭ-ნაწლავიდან სისხლდენის, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულის, ტრავმის დროს. ეს ყოველივე იწვევს სისხლის საერთო მოცულობის შემცირებას და შესაბამისად ერითროციტების რაოდენობის კლებას. 

პრე-ეკლამფსია

პრე-ეკლაპმსია ორსულობის გართულებაა, რომელიც ხასიათდება მაღალი არტერიული წნევითა და ორგანოთა სხვა სისტემების დაზიანებით, რომელიც ხშირად თირკმელებს მოიცავს. პრე-ეკლამფსია ძირითადად ორსულობის მე 20 კვირის შემდეგ იწყება, მანამდე წნევა ნორმალურია. არტერიული წნევის მცირედ მატებაც კი შეიძლება გახდეს პრე-ეკლამფსიის განვითარების ნიშანი.

პრესბიაკუზი

პრესბიაკუზი სმენის ორგანოთა დაზიანების ყველაზე ხშირი ფორმაა, რომელიც გამოწვეულია ბუნებრივი დაბერების შედეგად. მდგომარეობა თანდათანობით ვითარდება, პირველ ეტაპზე ქვეითდება მაღალი სიხშირის ხმების აღქმის უნარი, დროთა განმავლობაში პროცესი ვრცელდება დაბალი სიხშირის ხმებზეც. 

პრინცმეტალის ანგინა

პრინცმეტალის ანგინა საკმაოდ იშვიათი დაავადებაა, რომელსაც იწვევს კორონარულ არტერიებში განვითარებული სპაზმები. ეს არტერიები უზრუნველყოფენ გულის კუნთების ჟანგბადით სავსე სისსხლით მომარაგებას. დაავადება ძირითადად იმ ახალგაზრდა პაციენტებში ვითარდება, რომელთაც აქვთ ანგინის სხვადასხვა ფორმა. სპაზმური შეტევები უმეტესად მოსვენების პერიოდში ვითარდება, შუაღამით ან გათენებისას. ეს შეტევები შესაძლებელია იყოს მტკივნეული. 

პროგრესული ბირთვისზედა პარეზი

პროგრესული ბირთვისზედა პარეზი არის ტვინის იშვიათი დაზიანება რომელიც ზემოქმედებას ახდენს მოძრაობის, ბალანსის დაცვის, საუბრის, ყლაპვის, მხედველობის უნარზე, გარდა ასმისა ხასიათზე, ქცევასა და აზროვნებაზე. დაავადება ვითარდება ტვინში არსებული უჯრედების დაზიანების შედეგად. 

პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია

პროსტატის კეთილთვისებიანი ჰიპერპლაზია მოწიფული ასაკის მამაკაცებში გავრცელებული ერთ-ერთი ყველაზე ხშირი პრობლემაა. გამოიყოფა ორი ძირითადი ფაქტორი რომელიც განაპირობებს აღნიშნული მდგომარეობის განვითარებას პირველია ჰორმონალური ეფექტები, ხოლო მეორე სიბერე, 

პროსტატის სიმსივნე

პროსტატის სიმსივნე მამაკაცებში ყველაზე ფართოდ გავრცელებული კიბოს ფორმაა. 

პროსტატიტი

პროსტატიტი მამაკაცის წინამდებარე ჯირკვლის ანთებაა, აღნიშნული ჯირკვალი უზრუნველყოფს სპერმის გათხევადებას, ხელს უწყობს განაყოფიერების პროცესს, მონაწილეობს შარდვის აქტსა და ეაკულაციის პროცესში. პროსტატიტის გამომწვევ მიზეზებს მიეკუთვნება: სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები, მაგალითად  ქლამიდია, ურეაპლაზმა, მიკოპლაზმა, ჰერპესის ვირუსი და ა.შ. მცირე მენჯის ორგანოებში სისხლის მიმოქცევის დარღვევა, ხშირი გადაცივება, სხვადასხვა ორგანოს ანთებითი და ჩირქოვანი დაავადებები, შორისის ქრონიკული ტრავმა დაბოლოს, იმუნური სისტემის დათრგუნულობა, სტრესი, ფსიქიკური და ფიზიკური გადატვირთვა, უხარისხო (არაბალანსირებული) კვება.

პროქტიტი

პროქტიტი ნიშნავს სწორი ნაწლავის კედლის ანთებას. სწორი ნაწლავი კუნთოვანი მილია, რომელიც უკავშირდება კოლინჯის ბოლო ნაწილს. განავალი სწორი ნაწლავის გავლით გამოდის ორგანიზმიდან.

ჟილბერის სინდრომი

ჟილბერის სინდრომი არის ხშირი, მსუბუქი ღვიძლის პათოლოგია, რომლის განვითარებას იწვევს მშობლებისგან მიღებული პათოლოგიური გენი, ეს გენი აკონტროლებს ფერმენტს, რომელიც მონაწილეობს ღვიძლში ბილირუბინის დაშლაში. იგი არის მოყვითალო პიგმენტი, რომელიც წარმოიქმნება ორგანიზმში ძველი სისხლის წითელი უჯრედების დაშლის შედეგად, ბილირუბინი სისხლის გავლით მიდის ღვიძლში. ჯანმრთელ ორგანზმში ღვიძლის უჯრედებში არსებული ფერმენტი შლის ბილირუბინს და გამოაქვს იგი სისხლის მიმოქცევიდან, ამის შემდეგ ფერმენტი ღვიძლიდან  ნაღვლის შემადგენლობაში გადადის ნაწლავებში და გამოიყოფა განავალთან ერთად. ბილირუბინის მცირე რაოდენობა რჩება სისხლში. უფუნქციო გენის შემთხვევაში კი სისხლში ბილირუბინის ჭარბი რაოდენობა გროვდება. სინდრომის გამომწვევი გენი საკმაოდ ხშირია, ბევრი ადამიანი ატარაებს ამ პათოლოგიური გენის მხოლოდ ასლს. ჩვეულებრივ აუცილებელია ორი ასეთი ასლი რათა გამოვლინდეს ჟილბერის სინდრომი. დაავადება ხშირს შემთხვევაში უვნებელია და არ მოითხოვს მკურნალობას, მას აგრეთვე უწოდებენ ღვიძლის კონსტიტუციურ დისფუნქციას და ოჯახურ არაჰემოლიზურ სიყვითლეს.

რამსეი ჰანტის სინდრომი ტიპი II

რამსეი-ჰანტის სინდრომის მეორე ტიპი ვითარდება ვითარდება, როცა ჰერპეს ზოსტერის ინფექცია ეხება სახის ნერვს, ყურთან ახლოს. მტკივნეული გამონაყარის გარდა, რამსეი-ჰანტის სინდრომის დროს ვლინდება სახის დამბლა და სმენის დაკარგვა დაზიანებულ ყურში. 

რევმატოიდული ართრიტი

რევმატოიდული ართრიტი არის ქრონიკული ანთებითი დაავადება, რომელიც, როგორც წესი, მოქმედებს ხელის მტევნებსა და ტერფების მცირე ზომის სახსრებზე, ოსტეოართრიტისგან განსხვავებით, რევმატოიდული ართრიტი აზიანებს სახსრების ამყოლ ზედაპირს და იწვევს მტკივნეულ შესიებას, რომელმაც საბოლოო ჯამში შესაძლოა განაპირობოს ძვლის ეროზია და სახსრის დეფორმაცია.

რეინოს ფენომენი

რეინოს ფენომენი ეწოდება დაავადებას, რომელიც იწვევს სხეულის გარკვეული ნაწილების, როგორიცაა ხელის თითები ან ფეხის თითები, დაბუჟებას, მგრძნობელობის დაქვეითებას, სიცივის ან სტრესის პირობებეში. რეინოს დაავადების დროს, მცირე ზომის არტერიები, რომლებიც თითებს ამარაგებენ, ვიწროვდება და ვითარდება ვაზოსპაზმი. დროთა განმავლობაში ეს არტერიები შეიძლება გასქელდეს, რაც კიდევ უფრო ამძიმებს სისხლის მიწოდებას თითებში.

რესპირატორული დიფტერია

რესპირატორული დიფტერია  ბაქტერია Corynebacterium diphtheriae-ის მიერ გამოწვეული დაავადებაა. სასუნთქ გზებში ბაქტერიის მოხვედრის შემდეგ გამოიმუშავებს ტოქსინს და იწვევს მწვავე დაავადებას. 2-3  დღის განმავლობაში  ცხვირში და ყელში ჩნდება სქელი ნადები (ე.წ. ფსევდომემბრანა), რომელიც ართულებს სუნთქვის და ყლაპვის პროცესს.  ტოქსინი შესაძლებელია  მოხვდეს სისხლში და გამოიწვიოს  გულის, ფილტვების, თირკმლების და ნერვული სისტემის დაზიანება. ბაქტერია ადამიანიდან ადამიანზე გადადის წვეთოვანი გზით, ხველის ან ცემინების დროს რესპირატორული წვეთების საშუალებით,  დაბინძურებული ნივთებიდან, იშვიათად შესაძლებელია გადაეცეს  დაზიანებული  კანის საფარველიდან. 

რესპირატორული უკმარისობა

სუნთქვის უკმარისობა, არის მდგომარეობა როდესაც ადამიანი გულმკერდის არეში განიცდის დაწიმვის შეგრძნებას, სულის შეხუთვას. გამომწვევი მიზეზის მიხედვით ადამიანს სუნთქვის უკმარისობა შეიძლება განუვითარდეს ან ერთხელ, ან პერიოდულად, მომავალში მუდმივად განვითარების რისკით.

რეტინოპათია

რეტინოპათია ხშირად დიაბეტის გართულებაა, რომელიც აზიანებს თვალებს. დროთა განმავლობაში სისხლში შაქრის მაღალმა შემცველობამ შესაძლოა გამოიწვიოს ბადურის მკვებავი მცირე ზომის სისხლძარღვების დახშობა, რის შედეგაც ბადურას არასაკმარისი სისხლი მიეწოდება. ამ პროცესის დასარეგულირებლად თვალი ცდილობს ახალი სისხლძარღვის წარმოქმნას, თუმცა ახალი სისხლძარღვები არასწორად ყალიბდება და ახასიათებთ გაჟონვა. ხშირ შემთხვევაში დაავადება უსიმპტომოდ  ან მსუბუქი გამოვლინებებით მიმდინარეობს, თუმცა საბოლოო შედეგი შესაძლოა სიბრმავე იყოს. 

რექატიული ართრიტი

რექატიული ართრიტი ვლინდება სახსრების ტკივილითა და შეშუპებით. დაავადება ვითარდება სხეულის სხვა ნაწილში არსებული ინფექციის გამო, ხშირად ნაწლავური, გენიტალიური ან საშარდე გზების ინფექციეის დროს.

რიფტის ველის ციებ-ცხელება

რიფტის ველის ციებ-ცხელება ინფექციური დაავადებაა, რომელსაც იწვევს RVF ვირუსი. ძირითადადი გადამტანები შიანური ცხოველები არიან, მაგალითად, საქონელი, კამეჩი, ცხვარი, თხა, აქლემი. ვირუსი  გავრცელებულია აღმოსავლეთ და სამხრეთ აფრიკაში, თუმცა ინფიცირების შემთხვევები აღმოჩენილია დასავლეთ აფრიკაში, მადაგასკარში, საუდის არაბეთში, და იემენში. 

რკინის უკმარისობის ანემია (IDA)

რკინა არის ძალიან მნიშვნელოვანი ელემენტი ადამიანის ორგანიზმში, მაგალითად, ჰემოგლობინი და მიოგლობინი არის რკინის შემცველი პროტეინები, რომლებიც ჩართულნი არიან ჟანგბადის ტრანსპორტირებასა და შენახვაში. რკინა დეფიციტური ანემია ორგანიზმში რკინის დეფიციტის ძირითადი გამოვლინებაა, რის შედეგადაც ირღვევა ჰემოგლობინის სინთეზი და მცირდება მისი კონცენტრაცია თითოეულ ერითროციტში. დაავადება ვითარდება იმ შემთხვევაში, როდესაც ირღვევა ბალანსი მიღებულსა და დახარჯულ რკინას შორის. იგი ყველაზე გავრცელებული კვებითი დეფიციტია და ანემიის უპირველეს მიზეზს წარმოადგენს მთელ მსოფლიოში.

როზაცეა

როზაცეა კანის ხშირი დაავადებაა, რომელიც იწვევს სიწითლეს და მცირე ზომის, წითელ, ჩირქით სავსე ამობურცულობებს კანზე.

როტავირუსი

როტავირუსი ახალშობილებსა და ბავშვებში ფაღარათის გამომწვევი ყველაზე გავრცელებული ვირუსია როტავირუსი დაინფიცირებული ადამიანის განავალში დაავადების განვითარებამდე რამდენმე დღით ადრე გამოიყოფა. ვირუსი სიმპტომების გავლიდან 10 დღის განმავლობაში კვლავ გადამდებია. ყველაზე მარტივად იგი ხელიდან პირზე კონტაქტით ვრცელდება, განურჩევლად იმისა აქვს თუ არა ადამიანს სიმპტომები. ინფექცია ქმნის დისკომფორტს, მაგრამ საშიში არ არის და მკურნალობა ძირითადად სითხეების მიღებით შემოიფარგლება. იშვიათად ვითარდება მძიმე გაუწყლოება და საჭიროა სითხეების ინტრავენულად გადასხვა კლინიკაში, გაუწყლოება ყველაზე მძიმე გართულებაა და განვითარებად ქვეყნებში სიკვდილიანობასაც იწვევს.

როტორის სინდრომი

როტორის სინდრომი მემკვიდრეობითი ჰიპერბილირუბინემია, რომელიც ხასიათდება სისხლში შებოჭილი ბილირუბინის შემცველობის ზომიერი მომატებით და  შარდთან კორპოპორფინების მომატებული გამოყოფით, ღვიძლის სხვა ცვლილებების არარსებობით.

რქოვანას აბრაზია

რქოვანას აბრაზია ქვიშის ან ჭუჭყის პატარა ნაწილაკის თვალში მოხვედრით გამოწვეული მდგომარეობაა, რაც ზიანებს თვალის წინა უფერულ ზედაპირს - რქოვანას. რქოვანა არის თვალის გამჭვირვალე ნაწილი, რომელიც ფარავს ფერად გარსს, გუგას და გარე საკანს. ის აძლევს თვალის უმეტეს ნაწილს ოპტიკურ სიმძლავრეს. 

რქოვანას წყლული

რქოვანა  წყლული წარმოადგენს კრატერისებრ დეფექტს, რომელიც განპირობებულია ამ გარსის ინფექციური დაზიანების გამო განვითარებული ნეკროზით. 

რძე-ალკალის სინდრომი

რძე-ალკალის სინდრომი გულისხმობს ორგანიზმში კალციუმის რაოდენობის მატებას, რაც საბოლოოდ იწვევს თირკმელების ფუნქციის დარღვეას. მდგომარეობა ძირითადად ყალიბდება კალციუმის შემცველი პრეპარატების დიდი რაოდენობით მიღებით, ასევე ორგანიზმში D ვიტამინის ჭარბი რაოდენობით არსებობისას. 

საზარდულის თიაქარი

საზარდულის თიაქარი ვითარდება როდესაც რბილი ქსოვილი - უმეტესად მუცლის ღრუს ამომფენი გარისის ნაწილი ან ნაწლავის ნაწილი - გამოდის მუცლის კუნთებს შორის არსებულ სუსტ წერტილში. ეს ტომრის მაგვარი გამობურცულობა შეიძლება მტკივნეული იყოს განსაკუთრებით ხველებისას, მოხრისას და მძიმე საგნის აწევისას.

სათესლე ჯირკვლების ტორსია (შემოგრეხვა)

სათესლის შემოგრეხა ვითარდება როდესაც სათესლის მოძრაობის გამო, სათესლე ბაგირაკი იხლართება, ეს იწვევს უეცარ, მწვავე ტკივილს და შეშუპებას, აღნუშნული მდგომარეობა ყველაზე ხშრია 12-16 წლის ასაკში, თუმცა  ნებისმიერ ასაკში შეიძლება განვითარდეს, დაბადებამდეც კი.

სათესლე ჯირკვლის წყალმანკი

სათესლე ჯირკვლის წყალმანკი, ჰიდროცელე, ეწოდება სეროზული სითხის დაგროვებას სათესლე ჯირკვლის გარსებს შორის. ის შეიძლება განვითარდეს გადატანილი ანთების ან ტრავმის შემდეგ, თუმცა შეიძლება იყოს თანდაყოლილი და იდიოპათიურიც. იშვიათად წყალმანკი სათესლე ჯირკვლების ოპერაციული მკურნალობის შემდეგაც ვითარდება.

სალიციტებით მოწამვლა

სალიციტები საკმაოდ ფართოდ გავრცელებული ნივთიერებებია. სალიციტების შემცველი მედიკამენტები მრავალი დაავადების სამკურნალოდ გამოიყენება. ამ მედიკამენტების ჭარბი დოზით მიღება იწვევს სალიციტებით მოწამვლას. აღნიშნული მდგომარეობის აღმოჩენა ადვილად არის შესაძლებელი პაციენტის სამკურნალო ისტორიის გადახედვისას. 

სამწვერა ნერვის დაზიანება

სამწვერა ნერვი შერეული ტიპის ნერვია - შეიცავს როგორც მგრძნობელობით ისე მამოძრავებელ ნეირონებს და შესაბამისად, ორივე ფუნქციის მატარებელია. მგრძნობელობითი ნეირონები სახის მთელი ნახევრის მგრძნობელობას განაგებენ,  მოტორული ნეირონებით კი საღეჭი კუნთების ინერვაცია ხდება. გარდა ამისა, სამწვერა ნერვის მგრძნობელობითი ტოტების მეშვეობით გადაეცემა საცრემლე და სანერწყვე ჯირკვლებს პარასიმპათიკური ნერვული იმპულსები.

სამწვერა ნერვის ნევრალგია

სამწვერა ნერვის ნევრალგია არის მტკივნეული ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც იწვევს სამწვერა ნერვის დაზიანებას, რომლის ფუნქცია მგრძნობელობითი იმპულების სახიდან ტვინში გადატანაა. სამწვერა ნევრალგიის მქონე ადამიანებში სახის მსუბუქმა გაღიზიანებამ, მაგალითად მაკიაჟის გაკეთებამ, შესაძლოა გამოიწვიოს აუტანელი ტკივილი.

სარკოიდოზი

სარკოიდოზი წარმოადგენს მცირე ზომის ანთებითი უჯრედების გროვას სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში, განსაკუთრებით ფილტვებში, ლიმფურ კვანძებში თვალებსა და კანში.

სარძევე ჯირკვლის სადინარის გაფართოება

სარძევე ჯირკვლის სადინარის გაფართოება იგივე სარძევე სადინარის ექტაზია ხდება, როცა ძუძუსთან არსებული სადინარი ფართოვდება, მისი კელდები სქელდება და ივსება სითხით. სარძევე სადინარი შესაძლოა დაიხშოს და განვითარდეს წებოვანი, სქელი საცობი. ეს მდგომარეობა ხშირად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს, თუმცა ზოგიერთ ქალს აქვს გამონადენი ძუძუსთავიდან, მტკივნეულობა მკერდში ან დახშული სადინარის ანთება. სარძევე სადინარის ექტაზია ყველაზე ხშირად პერიმონეპაუზუსის ასაკის ქალებში გვხვდება, დაახლოებით 45 - 55 წლის ასაკში, თუმცა არ არის გამორიცხული დაავადება მენოპაუზის შემდეგაც განვითარდეს.

საფეთქელ-ქვედა ყბის მყესების დეგენერაცია

საფეთქელ-ქვედა ყბის სახსრის შემადგენლობაში შედის ძვლოვანი და ხრტილოვანი სტრუქტურები, მყესები და კუნთები. საფეთქელ-ქვედა ყბის სახსარი ადამიანის ერთ-ერთი ყველაზე მომუშავე სახსარია. ქვედა ყბა თითქმის განუწყვეტლივ მოძრაობს. ღეჭვის, ლაპარაკის, მთქნარების და სხვა მოქმედებების დროს ის დღეში დაახლოებით ორიათას მოძრაობას ასრულებს. 

საფეთქლის გიგანტურუჯრედიანი არტერიიტი

საფეთქლის არტერია წარმოადგენს გარეთა საძილე არტერიის საბოლოო ტოტების ჯგუფს. არტერიტი, როგორც დაავადება გულისხმობს თავის ტვინის არტერიების ანთებით მდგომარეობას, როდესაც ხდება არტერიის დაცობა, მისი კედლების ინფექციური ანთებითი დაზიანება. სამწუხაროდ, საფეთქლის გიგანტურუჯრედიანი არტერიიტი გაურკვეველი წარმოშობის არტერიტების რიცხვს მიეკუთვნება. 

საყლაპავის სიმსივნე

საყლაპავის სიმსივნე ვითარდება, გრძელ ღრუ მილში, რომელიც გრძელდება ყელიდან კუჭამდე და ატარებს საკვებს კუჭის მიმართულებით.  დაავადება გავრცელებულია აზიასა და აფრიკის ნაწილებში და უფრო ხშირად კაცებში ვითარდება.

საშვილოსნოს ფიბრომა

საშვილოსნოს ფიბრომა კეთილთვისებიანი სიმსივნეა, რომელიც თითქმის არასდროს განიცდის ავთვისებიან გადაგვარებას. მას სხვადასხვა აქვს ზომა, ფორმა, რაოდენობა, ადგილმდებარეობა და ა.შ მძიმე შემთხვევაში ფიბროზული ქსოვილი მხოლოდ საშვილოსნოს ღრუში კი არა, მის გარეთა ზედაპირზეც იზრდება. 

საშვილოსნოს ყელის სიმსივნე

საშვილოსნოს ყელის სიმსივნე ვითარდება საშვილოსნოს ქვედა ნაწილში - საშვილოსნოს ყელის უჯრედებში. სიმსივნე ძრითადად ყალიბდება  ჯანრმთელ უჯრედებში, რომლებიც შეიძენენ გენეტიკურ ცვლილებას, რის შედეგადაც გადაიქცევიან არანორმალურ უჯრედებად. ჯანმრთელი უჯრედები იზრდებიან, მრავლდებიან და კვდებიან განსაზღვრულ დროში, სიმსივნური უჯრედები კი იზრდებიან და მრავლდებიან უკონტროლოდ, ისინი აღარ კვდებიან, შედეგად ყალიბდება არანორმალურ უჯრედთა გროვები, რომლებიც  იპყრობენ მიმდებარე ქსოვილებს და ასევე აქვთ შესაძლებლობა გავრცელდნენ სხეულის სხვა ნაწილებშიც.

საძილე არტერიის სინდრომი

საძილე არტერიის სინდრომი ვითარდება მაშინ, როდესაც ცხიმოვანი ნადები(ფოლაქი) ავიწროებს სისხლძარღვებს, რომლის საშუალებითაც სისხლი თავის ტვინს მიეწოდება. არტერიის დახშობა ზრდის ინსულტის რისკს. ინსულტი გადაუდებელი მდგომარეობაა, რომლის დროსაც სიხლის მიწოდება თავის ტვინის მიმართულებით მნიშვნელოვნად შემცირებული ან შეწყვეტილია.

ინსულტი იწვევს თავის ტვინში ჟანგბადის ნაკლებობას. რამოდენიმე წუთის შემდეგ ტვინის უჯრედები იწყებენ კვდომას. ინსულტი სიკვდილიანობის სიხშირით მეოთხეა, ხოლო მუდმივად უუნაროდ დარჩენის მხრივ კი პირველი.

საძილე საშუალებებით მოწამვლა

საძილე საშუალებები წარმოადგენს სამკურნალო პრეპარატებს, რომლებიც გამოიყენება ჩაძინების გაადვილების და ძილის სათანადო ხანგრძლივობის უზრუნველყოფის მიზნით. პაციენტებს რომლებიც ხშირად იყენებს საძილე საშუალებებს აღენიშნებათ სიზმრების სიუხვე, კოშმარები, წყვეტილი ძილი. გახანგრძლივებული ძილიანობა, დამტვრეულობა, მოძრაობის კოორდინაციის დარღვევბი და ა.შ გადაჭარბებული დოზირების შემთხვევაში საძილე საშუალებები იწვევენ მწვავე მოწამვლებს. კომატოზური მდგომარეობის განვითარება, სუნთქვის დათრგუნვა, გულ-სისხლძარღვთა სისტემის და თირკმლების ფუნქციების დარღვევა, ტროფიკული მოშლილობები საძილე საშუალებების მოწამვლის სიმპტომებია, რაც საჭიროებს გადაუდებელ სამედიცინო დახმარებას, რომელიც ძირითადად მოიცავს კუჭის ამორეცხვას, მასში მაადსორბირებელი საშუალებების შეყვანას, ტრაქეის ინტუბაციას ან ტრაქეოსტომიას კომატოზური მდგომარეობის დროს, ფილტვების ხელოვნურ ვენტილაციას და სისხლში შხამების კონცეტრაციის შემცირებისკენ მიმართულ ღონისძიებებს. 

საძილე საშუალებებისა და სედატივების არასწორი გამოყენება

საძილე საშუალებები წარმოადგენს სამკურნალო პრეპარატებს, რომლებიც გამოიყენება ჩაძინების გაადვილების და ძილის სათანადო ხანგრძლივობის უზრუნველყოფის მიზნით.  რაც შეეხება სედატივებს,  ნერვული დაავადებების მკურნალობის პროცესში საკმაოდ ხშირად გამოყენებული საშუალებებია, რომლებიც არ იწვევენ  კუნთების რელაქსაციას, ატაქსიას, ძილიანობას, ფსიქიკურ და ფიზიკურ დამოკიდებულებას. 

მედიკამენტის არამიზნობრივი გამოყენება ხშირი პრობლემაა და ნებისმიერ ასაკობრივ ჯგუფს შეიძლება შეეხოს, განსაკუთრებით ახალგაზრდებს. 

სახის ნერვის პარეზი

სახის ნერვის პარეზი ინფექციით გამოწვეული მდგომარეობაა. სხვა მიზეზებს შორის შესაძლოა გამოყოს გაციება ტრავმა არტერიული სისხლის მიმოქცევის დარღვევა თავის ტვინის სისხლძარღვთა ათეროსკლეროზსი და სხვა. ხერხემლის არტერიაში სისხლის მიმოქცევის დარღვევის დროს შეიმჩნევა სახის ნერვის არჩევითი დაზიანება. ზოგჯერ სახის ნერვის დაზიანება აღმოცენდება ოტიტის, პაროტიტის, ტვინის ღეროში ანთებითი, ნეოპლაზიური და სხვა პროცესების გართულების სახით. სტომატოლოგიურ პრაქტიკაში ცნობილია სახის ნერვის დამბლა ქვედა ალვეოლური ნერვის გაუტკივარების დროს. 

სებორეული ეგზემა

სებორეულ ეგზემა კანის იმ უბნების ქრონიკული ანთებაა, რომლებიც ქონის ჯირკვლებით არის მდიდარი, ასეთია თავის თმიანი ნაწილი, ყურის უკანა უბნები, ცხვირ-ტუჩის ნაკეცი, ქუთუთოების კიდეები ბეჭთაშუა არე, მკერდის ზედა ნაწილი. დაავადება როგორც წესი დაკავშირებულია დასუსტებულ იმუნურ სისტემასთან 

სეზონური ემოციური დარღვევა

სეზონური ემოციური დარღვევა დეპრესიის ციკლური და სეზონური ფორმაა. იგი წელიწადის ერთსა და იმავე დროს აღმოცენდება. დეპრესიის სიმპტომები უმეტესად შემოდგომაზე იჩენს თავს და მთელი ზამთარი გრძელდება, მაგრამ არც ის არის გამორიცხული, გაზაფხულზე ან ზაფხულის დამდეგს დაიწყოს.
შემოდგომა-ზამთრის დეპრესიის სიმპტომები გაზაფხულ-ზაფხულის დეპრესიის სიმპტომებისგან განსხვავდება. პირველ შემთხვევაში თუ შესამჩნევია უიმედობა, ენერგიის გამოლევა, ძილიანობა, მადის მოჭარბება, მეორე შემთხვევაში წამყვანია გაღიზიანებადობა, შფოთვა, უძილობა, უმადობა და წონის კლება. განწყობა ამინდთან ერთად იცვლება, მაგრამ თუ ემოციური ლაბილურობა მთელი ერთი ან ორი სეზონი გაგრძელდა, ეს შესაძლოა სეზონური აფექტური აშლილობა იყოს, რაც აუცილებლად საჭიროებს ექიმტან კონსულტაციას. 

სეფსისი

სეფსისი ინფექციის პოტენციურად სიცოცხლისთვის საშიში გართულებაა. იგი  ვითარდება, როდესაც ინფექციის გასამკლავებლად გამოთავისუფლებული ქიმიური ნივთიერებები სისხლის მომოქცევაში იწვევს ანთებით რეაქციას. ანთება იწვევს ცვლილებების კასკადს, რომელსაც შეუძლია დააზიანოს მრავალი ორგანო და გამოიწვიოს მათი უკმარისობა.

სიმსივნის დაშლის სინდრომი

სიმსივნის მკურნალობის პროცესში, სიმსივნური უჯრედები თანდათანობით კვდებიან და გამოიდევნებია ორგანიზმიდან. სიმსივნის დაშლის სინდრომი ვითარდება მაშინ, როდესაც სიმსივნური უჯრედების და შლა მიმდინარეობს ზედმეტად სწრაფად და თირკმელები ვერ ასწრებენ მკვდარი უჯრედებისგან სისხლის განთავისუფლებას. შედეგად წარმოიქმნება სხვადასხვა პრობლემათა ჯგუფი მაგალითად სისხლიში შარდმჟავის, კალიუმის, კალციუმისა და ფორპათების კონცენტრაციის გაზრდა, 

სირსველი, ლიქენი

სირსველი არის ვირუსული ინფექცია, რომელიც იწვევს მტკივნეულ გამონაყარს. მიუხედავად იმისა, რომ სირსველი სხეულის ნებისმიერ ნაწილში შეიძლება განვითარდეს, იგი ძირითადად წარმოაგდენილია, როგორც მუწუკების ერთეული ზოლი, რომელიც ტანის ზედა ნაწილში, მარცხენა ან მარჯვენა მხარეს იხვევა.

სისტემური სკლეროდერმია

სისტემური სკლეროდერმა, შემაერთებელი ქსოვილისა და წვრილი სისხლძარღვების ქრონიკული სისტემური დაავადება. დაავადების განვითარებაში წამყან როლს თამაშობს კოლაგენის მეტაბოლიზმის დარღვევა ასევე სისხლძარღვოვანი კედლების დაზიანება. 

სისტემური წითელი მგლურა

სისტემური წითელი მგლურა აუტოიმუნური დაავადებაა, რომელიც სხვადასხვა ქსოვილის მწვავე ან ქრონიკული ანთებით მიმდინარეობს, აუტოიმუნური დაავადებების დროს ორგანიზმის იმუნური სისტემა იწყებს ბრძოლას საკუთარი ქსოვილების წინააღმდეგ. მგლურას დროს წარმოიქმნება საკუთარი ქსოვილების წინააღმდეგ მიმართული ანომალიური ანტისხეულები. მათ აუტოანტისხეულებს უწოდებენ. ვინაიდან აუტოანტისხეულებს შეუძლია, ორგანიზმის პრაქტიკულად ნებისმიერი ქსოვილი დააზიანოს, პათოლოგიური ცვლილებები ორგანიზმის ფაქტობრივად ნებისმიერ სისტემაშია მოსალოდნელი. ზოგჯერ დაავადება აზიანებს კანს, გულს, ფილტვებს, სახსრებს, თირკმელებს და/ან ნერვულ სისტემას.

სიცივის ურტიკარია

სიცივის ურტიკარია არის კანის რეაქცია ცივ გარემოზე. ასეთ დროს კანზე ჩნდება მოწითალო, ზედაპირიდან ამოწეული ლაქები, ქავილის შეგრძნებით.

სიცხესა და მზესთან დაკავშირებული ავადმყოფობა

მზის სხივები ყველაზე მეტად იმ ორგანოს ვნებს, რომელსაც მათთან ყველაზე ხშირი და ახლო კონტაქტი აქვს ეს ორგანო კი არის კანი. მას თავადვე აქვს დაზიანებისგან დამცავი მექანიზმი კანის ზედაპირული შრეს მუდმივად ცილდება მკვდარი უჯრედები. ხანგრძლივი ზემოქმედების დროს კანის თავდაცვითი უნარი საკმარისი აღარ არის და პრობლემები იჩენს თავს. 

კანის კიბო ყველაზე გავრცელებული ავთვისებიანი დაავადებაა. ულტრაიისფერი გამოსხივება, რომელიც კანის უჯრედებში აღწევს, გენეტიკურ მასალას - დნმ-ს აზიანებს. ეს უჯრედებს სწრაფ ზრდასა და დაყოფას აიძულებს. სწორედ ამის შედეგია სიმსივნე. კანის კიბოს ზოგიერთი სახესხვაობა კანში ღრმად აღწევს, ზოგი კი სხვა ორგანოებზეც ვრცელდება.

მზის ქრონიკული ზემოქმედება კანის ნაადრევ დაბერებასაც იწვევს. ამ დროს კანი სქელდება, უხეშდება და ნაოჭდება. 

თვალის ყველაზე გავრცელებული პრობლემა, რომელიც ულტრაიისფერ ზემოქმედებასთანაა დაკავშირებული, კატარაქტაა. ულტრაიისფერი გამოსხივება კატარაქტის განვითარების ალბათობას ზრდის. მკურნალობის გარეშე კი კატარაქტა სიბრმავეს იწვევს.

ულტრაიისფერი გამოსხივების შედეგად შესაძლოა იმუნური სისტემის ფუნქციაც დაქვეითდეს და კანის ბუნებრივი თავდაცვითი მექანიზმები შესუსტდეს. იმუნიტეტის დაქვეითებამ შესაძლოა ფარული ვირუსული ინფექციების გამოვლენას შეუწყოს ხელი.

სოკოთი "სიკვდილის ქუდი"- მოწამვლა

სიკვდილის ქუდი ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში გავრცელებული ერთ-ერთი ყველაზე შხამიანი სოკოა. იგი იზრდება ზომიერი კლიმატის პირობებში, ევროპის აზიისა და ჩრდილოეთ აფრიკის ტერიტორიაზე. მთელი მსოფლიოს მაშტაბით სოკოთი მოწამვლის ყველაზე ხშირი მიზეზი სწორედ სიკვდილის ქუდია. მისი სულ მცირე რაოდენობით მიღებაც კი სახიფათოა ადამიანის ჯანრმთელობისთვის. სოკოში შემავალი მომწამლავი ნივთიერებები აზიანებენ ღვიძლსა და თირკმელებს.

სოციალური შფოთვითი აშლილობა

სოციალური შფოთვითი აშლილობის დროს ადამიანი ნერვიულობს ყოველდღიურ სიტუაციებში, აქვს შფოთვა და სირცხვილის, სხვების მიერ მისი განსჯის ან დაცინვის ობიექტად ქცევის შიში.

სპეციფიური ფობია

სპეციფიური ფობისთვის დამახასიათებელია გამოხატული შიში ან შფოთვა კონკრეტული ობიეტის ან სიატუაციის მიმართ, (ბავშვებში შეიძლება გამოიხატოს ტირილით, გაღიზიანებით ან მშობლის ჩაბღაუჭებით). საშიში ობიექტი ან მოვლენა თითქმის ყოველთვის დაუყოვნებლივ იწვევს შიშს ან შფოთვას. აქტიურად ხდება ფობიის გამომწვევი ობიექტის არიდება ან მასთან შეხებას ახლავს ინტენსიური შიში. შიში ან შფოთვა არაპროპორციულია რეალურ საფრთხესთან და სოციოკულტურულ კონტექსტთან. აღნიშნული პროცესი საკმაოდ მყარია და გრძელდება სულ მცირე 6 თვე. სამწუხაროდ, შიში, შფოთვა და თავის არიდება იწვევს კლინიკურად მნიშვნელოვან დისტრესს ან შეფერხებას ინდივიდის ფუნქციონირებაში. უნდა აღინიშნოს, რომ მდგომარეობა არ აიხსნება სხვა ფსიქიკური აშლილობით.

სტიმულანტებით (ამფეტამინი, კოკაინი) ჰიპერდოზირება

სტიმულანტების ხანგრძლივი და უკონტროლო მიღება იწვევს მათზე ფსიქიკურ დამოკიდებულებას. განსაკუთრებით სახიფათოა კოკაინის ზემოქმედება გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, რაც ხშირად მწვავე არითმიების, გულის უეცარი გაჩერებისა და სიკვდილის მიზეზი ხდება. კოკაინის ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე ზემოქმედების შედეგად ადგილი აქვს ფსიქიკურ და ქცევით აშლილობებს, მძიმე დეპრესიას, პარანოიდულ (ბოდვით) მდგომარეობას, "კოკაინურ" ფსიქოზს, ჰალუცინაციებსა და თვითმკვლელობის მცდელობებს.

ისევე როგორც კოკაინი, სტიმულანტებს მიეკუთვნება ამფეტამინიც. იგი წარმოადგენს სინთეტურ ნივთიერებას, რომლის ქიმიური გადამუშავების შედეგად მიიღება ფერადი ფხვნილი ან აბები. ორგანიზმზე ამფეტამინის ზემოქმედება კოკაინის მიერ გამოწვეული სიმპტომების მსგავსია და ახასიათებს: გუგების გაფართოება, სხეულის ტემპერატურის ზრდა, სისხლის წნევის მომატება.

სტრესული შეუკავებლობა

სტრესული შეუკავებლობა გულისხმობს ორგანიზმში მიმდინარე პროცესს, უფრო კონკრეტულად შარდის შეუკავებლობას. ეს არის მდგომარეობა როდესაც ადამიანს უნებლიედ გამოეყოფა შარდი. სტრესული შეუკავებლობა ვითარდება შარდის ბუშტზე ზეწოლის გამო ფიზიკური მოძრაობის ან ისეთი მოქმედებების დროს, როგორებიცაა ხველა, ცემინება, სირბილი ან მძიმე საგნის აწევა. სტრესული შეუკავებლობა არ არის დაკავშირებული ფსიქოლოგიურ სტრესთან. 

სუბარაქნოიდული სისხლჩაქცევა

სუბარაქნოიდული ჰემორაგია არის სისხლდენა ტვინსა და მის მფარავ გარსს შორის. სისხლდენის მიზეზი ყველაზე ხშირად სისხლძარღვის გამობერილობის გასკდომაა. ხადახან სისხლძარღვების პათოლოგიური ხლართის გასკდომამ შეიძლება გამოიწვიოს სისხლდენა. სუბარქნოიდუმა ჰემორაგიამ შეიძლება ტვინის სამუდამო დაზიანება ან სიკვდილი გამოიწვიოს.


სუსტი კოგნიტიური დარღვევა

სუსტი კოგნიტიური დარღვევა ჩვეულებრივ უკავშირდება თავის ტვინის დიდი ნახევარსფეროების ორგანულ დაზიანებას. შესაძლებელია გამოიხატებოდეს მეხსიერების, ყურადღების, ფსიქომოტორული კოორდინაციის, მეტყველების, თვლის, აზროვნების, ორიენტაციის დარღვევით. დაავადების გამოვლენა შესაძლებელია ნეიროფსიქოლოგიური გამოკვლევით.

სუფთა ჰიპერტრიგლიცერიდემია

სუფთა ჰიპერტრიგლიცერიდემია არის მდგომარეობა, როდესაც ორგანიზმში იმატებს ტრიგლიცერიდების რაოდენობა. ტრიგლიცერიდი ცხიმოვანი ნივთიერებაა, რომელიც უჯრედებისთვის საჭირო ენერგიის მთავარი წყაროა. ტრიგლიცერიდები მიღებული საკვების გადამუშავების პროცესში თავისუფლდება და გადაინაცვლებს სისხლის შემადგენლობაში, შედეგად ორგანიზმში ჩნდება საციცოცხლო აქტივობების განხორციელებისთვის საჭირო ენერგიის წყარო. ზედმეტი საკვების მიღების შემთხვევში კი აღნიშნული ნივთიერება ინახება ცხიმის სახით და დროთა განმავლობაში იწვევს სხვადასხვა სახის პრობლემებს. მიჩნეულია, რომ ტრიგლიცერიდის ოდენობა ადამიანის ორგანიზმში არ უნდა აღემატებოდეს 150 მილიგრამს. 

სუფთა ჰიპერქოლესტეროლემია

ქოლესტეროლი არის ცვილისებრი ნივთიერება რომელიც გვხვდება სისხლში არსებულ ცხიმებში (ლიპიდებში). ორგანიზმს სჭირდება ქოლესტეროლი ჯანმრთელი უჯრედების წარმოსაქმნელად. ქოლესტეროლის ჭარბი რაოდენობით არსებობის შემთხვევში, არტერიებში შეიძლება განვითარდეს ცხიმოვანი ფოლაქები. საბოლოოდ ეს ფოლაქები ხელს შეუშლის სისხლის დინებას არტერიებში. გულმა შეიძლება ვერ მიიღოს საკმარისი ჟანგბადით გამდიდრებული სისხლი, რაც გაზრდის გულის შეტევის რისკს. ტვინში სისხლის მიწოდების შემცირებას შეუძლია ინსულტის გამოწვევა. 

სქესუალური დამოკიდებულება (ადდიქცია)

სქესუალური დამოკიდებულება იგივე  სქესუალური ადდიქცია, არის მდგომარეობა, როცა ადამიანს არ შეუძლია აკონტროლოს მისი სექსუალური სურვილები თუ ქმედებანი. მუდმივად წარმოშობილი სექსუალური აზრები და ფიქრები წარმოადგენს, სამსახურში, ადამიანებთან ურთიერთობებსა და ყოველდღიურ აქტივებებში, შემაწუხებელ ფაქტორს. სქესუალური ადდიქცია მკურნალობის გარეშე სერიოზულ ფსიქოლოგიურ პრობლემად შეიძლება ჩამოყალიბდეს. 

ტაენიასისი

ტაენიასისი სოლიტერის ჭიიით გამოწვეული ინფექციური დააავადება, რომელიც ადამიანის ორგანიზმში ხვდება არაჰიგიენურად და არასაკმარისად დამუშავებული საქონლის ან ღორის ხორცის საკვებად მიღების შემდეგ. 

ტაკაიასუს დაავადება

ტაკაიასუს დაავადება არის  სისტემური დაავადება, რომელიც ხასიათდება აორტისა და მისგან გამომავალი ტოტების ანთებით. შესაძლოა დაზიანდეს აორტის სხვა ნაწილებიც. დაავადება ნელა პროგრესირებს, აქვს პერიოდული გამწვავებები და ვლინდება ამა თუ იმ უბნის იშემიის ნიშნებით.

ტერფის მყესების დაჭიმვა

მყესი ქსოვილის ძლიერი ზონარია, რომელიც კუნთს ძვალთან ამაგრებს. მყესები კუნთების შეკუმშვისას ძვლებსა და სახსრებს მოძრაობაში ეხმარება. მყესის დაზიანება შეიძლება მოხდეს სხეულის სხვადასხვა ნაწილებში. ტერფის მყესების დაჭიმვა ძირითადად ხდება კოჭ-წვივის მიდამოებში, დაჭიმვის ტიპური მექანიზმია ტერფის შეტრიალება შიგნითა ან გარეთა მხარეს. ეს ყველაზე ხშირად ხდება ზამთარში მოლიპულ ყინულზე. კოჭ-წვივის სახსრის მყესების დაჭიმვა შეიძლება გამოიწვიოს მცირე სიმაღლიდან ჩამოხტომამაც. სალაპარაკო ენაში კოჭ-წვივის დაჭიმვას "ფეხის დაჭიმვას" ეძახიან.

ტერფის ოსტეოართრიტი

ტერფი არის ძვლების, იოგების, მყესებისა და კუნთების კომპლექსური ერთიანობა, რომელიც იმდენად ძლიერია, რომ სხეულის მთელ წონას უძლებს. ოსტეოართრიტი, ართრიტის საკმაოდ გავრცელებული ფორმაა. ის ნელა ვითარდება და, ჩვეულებრივ, არ იწვევს შრომისუნარიანობის სერიოზულ დარღვევას, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც სპეციალისტი მას სწორად მართავს. 60 წელს გადაცილებული ადამიანების თითქმის ნახევარი და თითქმის ყველა, ვინც 80 წელს გადააბიჯა. ტერფის ოსტეოართრიტი იწვევს ტკივილს ტერფის არეში რომელიც შეიძლება ვრცელდებოდეს ფეხის თითებიდან აქილევსის მყესამდე (ქუსლთან).

ტერფის სპონდილიტი

ტერფი საკმაოდ რთული აგებულების, ადამიანის ძვლოვანი სისტემის ნაწილია, რომელიც შედგება 26 ძვლის და 30-ზე მეტი მცირე ზომის სახსრის, მყესის, ლიგამენტისა (ბოჭკოვანი ჭიმი, რომელიც ორ ან მეტ რამდენიმე მოძრავ ძვალს ან ხრტილს აერთებს) და კუნთისგან. სპონდილიტი არის ანთებითი დაავადება, რომელის დროთა განმავლობაში იწვევს ძვლების შერწყმასა და გაერთიანებას. შედეგად ძვლები კარგავენ მოქნილობას და და არ არის გამორიცხული შეიცვალოს სხეულის აღნაგობაც. ტერფის სპონდილიტი ტერფის ტკივილის ყველაზე ხშირი გამომწვევი მიზეზია, ეს არის მდგომარეობა, რომელიც ზემოქმედებას ახდენს ტერფის სხვადასხვა ნაწილზე, ეს შეიძლება იყოს ქუსლი, ფეხის თითები, სახსრები. 

ტეტანია

ტეტანია დაავადებაა რომელიც ხასიათდება ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონის უკმარისობით, რისი საბოლოო შედეგიც კალციუმის შემცველობის დაქვეითება, კრუნჩხვებისა და შეტევების განვითარებაა

ტეტანუსი

ტეტანუსი არის სერიოზული ბაქტერიული დაავადება, რომელიც აზიანებს ნერვულ სისტემას და იწვევს კუნთების მტკივნეულ შეკუმშვას. განსაკუთრებით ყბის და კისრის არეში. ტეტანუსმა შეიძლება ხელი შეუშალოს სუნთქვას და სიცოცხლეს შეუქმნას საფრთხე.

ტვინის აბსცესი

თავის ტვინის აბსცესი ვითარდება ტვინთან ახლოს მდებარე ჩირქოვანი კერებიდან, თავის ტვინის ქსოვილში ჩირქმბადი მიკრობების მოხვედრის შედეგად, აგრეთვე თავის ქალას ღია ტრამვების დროს. აბსცესების მეორე ყველაზე ხშირი მიზეზია ფილტვების ჩირქოვანი დაავადებები.

ტვინის ინსულტი

უმრავლეს შემთხვევებში ტვინის ინსულტი წარმოადგენს ჰიპერტონული დაავადებისა და ათეროსკლეროზის გართულებას, იშვიათად განპირობებულია გულის სარქვლოვანი აპარატის დაავადებებით, მიოკარდის ინფარქტით, ტვინის სისხლძარღვების თანდაყოლილი ანომალიებით, ჰემორაგიული სინდრომებითა და არტერიიტებით.

ტვინის სისმსივნე

თავის ტვინის სიმსივნე წარმოადგენს პათოლოგიური უჯრედების გროვას თავის ტვინში ან მასთან ახლოს.  პირველადი სიმსივნე თავის ტვინში ან მის გარშემო მდებარე სტრუქტურებში იწყება, როგორებიცაა ტვინის შემომფარგვლელი მემბრანები (მენინგები), კრანიალური ნერვები, ჰიპოფიზის ჯირკვალი ან ეპიფიზი. 

თავის ტვინის სიმსივნის მრავალი ტიპი არსებობს. ზოგიერთი ტიპი კეთილთვისებიანია, ზოგი კი ავთვისებიანი (კიბო).სიმსივნე შეიძლება დაიწყოს ტვინში (პირველადი) ან სხეულის სხვა ნაწილიდან გავრცელდეს თავის ტვინში (მეორეული, ანუ მეტასტაზური სიმსივნეები).

თავის ტვინის პირველადი სიმსივნე წარმოიქმნება ნორმალური უჯრედების დნმ-ის მუტაციების გამო. მუტაციების საშუალებით, უჯრედები იზრდებიან და მრავლდებიან სწრაფად, უკონტროლოდ და არ კვდებიან მაშინ, როცა ჯანსაღი უჯრედი წესით უნდა გამოიცვალოს. შედეგი უჯრედთა პათოლოგიური გროვაა, რომელიც ქმნის სიმსივნეს. თავის ტვინის პირველადი სიმსივნეები ბევრად უფრო იშვიათია, ვიდრე მეორეული, რომლის დროსაც სიმსივნე სხეულის სხვა ნაწილში წარმოიქმნება და შემდეგ ვრცელდება ტვინზე.

ტვინის შერყევა

ტვინის შერყევა თავის ტვინის ტრავმული დაზიანებაა, რომელიც აქვეითებს მის ფუნქციებს. ფუნქციის დაქვეითება, ძირითადად დროებითია, თუმცა მას შესაძლოა თან ახლდეს თავის ტკივილი, კონცენტრაციის, მეხსირების, წონასწორობის და კოორდინაციის პრობლემები. თავის ტვინს ჟელატინისმაგვარი კონსისტენცია აქვს. იგი ყოველდღიური დარტყმებისგან და დაზიანებებისგამ თავს იცავს, ბუნებრივი საპოხი ნივთიერებებით, თავზურგისტვინის სითხით, რომელიც მოთავსებულია თავის ქალის შიგნით.

ტვინის შეშუპება

ტვინის შეშუპება პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომელიც ხასიათდება თავის ტვინის ქსოვილში სითხის დაგროვებით. გამოყოფენ მის 4 ძირითად ტიპს. ციტოტოქსიკური შეშუპება მიმდინარეობს უჯრედებში წყლის დაგროვებით და დაკავშირებულია ენერგოდამოკიდებული ნატრიუმ-კალიუმის ტუმბოების მუშაობის დარღვეევასთან. მასში ჩართულია როგორც რუხი, ასევე თეთრი ნივთიერება. მისი ძირითადი მიზეზებია: იშემია, ჰიპოქსია, ინტოქსიკაციები. ვაზოგენური შეშუპება უკავშირდება უჯრედშორის სივრცეში წყლის დაგროვებას. იგი ითრევს მხოლოდ თეთრ ნივთიერებას. მისი ძირითადი მიზეზებია სიმსივნეები, ინფექციები, სისხლჩაქცევები და ინფარქტები, ქალა - ტვინის ტრავმა. ინტენსტიციური შეშუპება წარმოიქმნება პარკუჭებახლო თეთრ ნივთიერებაში სითხის შეღწევის შედეგად. ოსმოსური შეშუპება კი  წარმოიქმნება ჰემატოენცეფალური ბარიერის შენარჩუნებისას, ოსმოსური გრადიენტის წარმოქმნით პლაზმასა და ტვინის არაუჯრედოვან სივრცეს შორის. 

ტილიანობა ქერტლით

კანის პარაზიტული დაავადება, რომელიც გამოწვეულია თავის, ტანსაცმლის ან ბოქვენის ტილების კბენის შედეგად. დაავადების გადაცემა ხდება პირადი ჰიგიენის დაუცველობის შემთხვევაში. ქერტლი კი თავის კანის ნაწილაკებია, რომლებიც კვდება და იქერცლება. ეს შეიძლება იყოს მრავალი დაავადების, მაგალითად, ფსორიაზის ან სებორეის, შედეგი.

ტიფი ან ეპიდემიურ ტიფი

ტიფი რიკეტსიული ბაქტერიის მიერ გამოწვეული ინფექციური დააავადებაა. ბაქტერიის ძირითადი გადამტანები არიან რწყილები, ტილები და ტკიპები. მათი ნაკბენი აზიანებს კანის ზედაპირს და ბაქტერიას აძლევს საშუალებას შეაღწიოს ადამიანის ორგანიზმში, კერძოდ სისხლის მიმოქცევის სისტემაში, სადაც ბაქტერია აგრძლებს გამრავლებასა და გაზრდას. რიკეტსიული ბაქტერიის სხვადასხვა სახეობა ტიფის სხვადასხვა გამოვლინებას იწვევს. ეპიდემიური ტიფი ვითარდება ბაქტერია Rickettsia prowazekii-ის ორგანიზმში შეღწევით, მისი მატარებელი ძირითადად ტკიპაა, ბაქტერია გავრცელებულია მაღალი პოპულაციისა და დაუცველი სანიტარული პირობების მქონე ქვეყნებში. 

ტიფი - ცუცგამუში

ტიფი რიკეტსიული ბაქტერიის მიერ გამოწვეული ინფექციური დააავადებაა. ბაქტერიის ძირითადი გადამტანები არიან რწყილები, ტილები და ტკიპები. მათი ნაკბენი აზიანებს კანის ზედაპირს და ბაქტერიას აძლევს საშუალებას შეაღწიოს ადამიანის ორგანიზმში, კერძოდ სისხლის მიმოქცევის სისტემაში, სადაც ბაქტერია აგრძლებს გამრავლებასა და გაზრდას. 

ტოქსოკაროზი

ტოქსოკაროზს კატისა და ძაღლის ნაწლავში მობინადრე პარაზიტი იწვევს. პარაზიტის კვერცხები საკმაოდ სიცოცხლისუნარიანია - მიწასა და ქვიშაში ის წლობით ინარჩუნებს სიცოცხლის უნარს. საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში მოხვედრის შემდეგ ლარვა ნაწლავის კედლიდან სისხლში გადადის და სხვადასხვა ორგანოში - ღვიძლში, ფილტვში, თვალში, ტვინში - აღწევს. შედეგად იწყება ალერგიული ანთებითი რეაქცია. არ არის გამორიცხული თვალის დაზიანება.

ტოქსოპლაზმოზი

ტოქსოპლაზმოზი არის დაავადება, რომელიც ვითარდება პარაზიტ ტოქოსოპლაზმა გონდის მიერ გამოწვეული ინფექციის შედეგად. ტოქსოპლაზმა გონდი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ერთუჯრედიანია პარაზიტია, რომელსაც შეუძლია ცხოველების და ფრინველების უმეტესობის დაინფიცირება. ადამიანის ინფიცირებისას პარაზიტი წარმოქმნის ცისტებს სხეულის ნებისმიერ ნაწილში, უფრო ხშირად ტვინში, კუნთებში და გულში. ჯანმრთელი ადამიანის იმუნური სისტემა ახერხებს პარაზიტის განეიტრალებას. ისინი რჩებიან ორგანიზმში არააქტიურ სტადიაში, რაც ხელს უწყობს სამუდამო იმუნიტეტის განვითარებას. დაავადების ან მედიკამენტის გამო ორგანიზმის დასუსტებისას ინფექცია შეიძლება ხელახლ გააქტიურდეს და გამოიწვიოს სერიოზული პრობლემები.

ტრიპანოსომიაზი (ჩაგას დაავადება, სამხრეთ ამერიკული ტრიპანოსომიაზი)

ჩაგას დააავადება იგივე ამერიკული ტროპანოსომიაზი პარაზიტ Trypanosoma cruzi - ის მიერ გამოწვეული დაავადება, რომელიც გადაიტანება ხოჭოების მიერ.  ხოჭო ბინადრობს მექსიკაში, ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. ისინი ძირითადად აღმოჩენილია ალიზით, ჩალით ან პალმებით აშენებულ სახლებში. დაინფიცირებული ადამიანის ან ცხოველის კბენის შემდეგ ხოჭო დააავადების გადამტანად იქცევა. 

ტრიქინოზი

ტრიქინოზი არის მრგვალი ჭიით გამოწვეული ინფექცია. მრგვალი ჭიები არიან პარაზიტები, რომლებსაც ზრდა-განვითარებისთვის სჭირდებათ მასპინძელი ორგანიზმი. ეს ინფექცია ყველაზე ხშირად ვითარდება ხორცის მჭამელ ცხოველებში (დათვი, მელია, ლომვეშაპი), ადამიანში კი ხვდება მრგვალი ჭიების ლარვებით დაბინძურებული უმი ან თერმულად დაუმუშავებელი საკვების მიღებისას. 

ტრიქიურიაზი

ტრიქიურიაზი მსხვილი ნაწლავის ინფექციური დაავადებაა, რომელსაც იწვევს პარაზიტი Trichuris trichiura. მისი ორგანიზმში მოხვედრა შესაძლებელია დაბინძულებული წყლის მიღებით. ინფექცია ძირითადად გავრცელებულია ბავშვებში, რომლებიც ცხოვრობენ ცხელ, ჰიგიენურად უსუფთაო რეგინებში. 

ტუბერკულიოზი

ტუბერკულოზი წარმოადგენს საკმაოდ სერიოზულ ინფექციურ დაავადებას, რომელიც უმეტესად აზიანებს ფილტვებს. დაავადების გამომწვევი ბაქტერიები ერთი ადამიანიდან მეორეზე ვრცელდება დახველებისას ან დაცემინებისას გამოთავისუფლებული პატარა წვეთების გზით. ტუბერკულოზის შემთხვევების მომატების ერთ-ერთი მიზეზი აივ ვირუსის გავრცელებაა. ინფექცია ასუსტებს იმუნურ სისტემას, რის გამოც ორგანიზმი სათანადოდ ვეღარ ებრძვის ტუბერკულოზის ბაქტერიებს. კიდევ ერთი მიზეზი იმისა, თუ რატომ კლავს ტუბერკულოზი ამდენ ადამიანს მსოფლიოში არის რეზისტენტული შტამების არსებობა, ისინი ჩნდებიან მაშინ, როცა ანტიბიოტიკი არ კლავს ყველა ბაქტერიას. გადარჩენილ ბაქტერიებს უვითარდებათ რეზიზტენტობა გამოყენებული და ხშირად სხვა ბაქტერიების მიმართ. ზოგიერთ ტუპერკულოზის ბაქტერიას რეზიზტენტობა განუვითარდა ყველაზე ხშირად გამოყენებული ანტიბიოტიკების წინააღმდეგ.

ტუბერკულიოზური მენინგიტი

ტუბერკულოზური მენინგიტი შესაძლოა განვითარდეს ორგანიზმში ტუბერკულოზური კერის არსებობისას. დაავადება ერთნაირი სიხშირით აღინიშნება როგორც ბავშვებს, ასევე მოზრდილებს შორის. ინფექცია თავის ტვინის გარსში ჰემატოგენური გზით აღწევს. დაავადება უმეტესად ნელა ვითარდება, შესაძლოა, 2-3 კვირაც გაგრძელდეს. 

ტულარემია

ტულარემია არის იშვიათი ინფექციური დაავადება, რომელიც აზიანებს თვალებს, კანს, ლიმფურ კვანძებს, ფილტვებს, იგი ბუნებრივად არ არსებობს ადამიანის ორგანიზმში და არ გადაეცემა ერთი ადამიანიდან მეორეს. ტულარემია ძირითადად ძუძუმწოვრებში განსაკუთრებით მღრღნელებში, კურდღლებში და ბოცვრებში, გარდა ამისა ფრინველებში, ცხვრებსა და ცხოველებში შეიძლება შეგვხვდეს.

უბრალო ჰერპესი

ჰერპესი ფართოდ გავრცელებული ვირუსული ინფექციაა, რომელიც აზიანებს კანსა და ლორწოვან გარსს.

უეცარი ნეიროსენსორული სიყრუე

უეცარი ნეიროსენსორულ სიყრუეს ახასიათებს უცაბედი, აუხსნელი განმეორებითი სმენის დაკარგვა. ხშირ შემთხვევაში პაციენტები თავს არიდებენ ექიმთან ვიზიტს, რადგან სმენის დაქვეითებას ალერგიულ რეაქციად აღიქვამენ. სამწუხაროდ დაგვიანებული მკურნალობა ართულებს  მდგომარეობის გამოსწორებას. ათიდან ცხრა ადამიანს სიყრუე უვითარდება მხოლოდ ცალ ყურში.

უვეიტი

უვეიტი არის თვალის სისხლძარღვოვანი გარსის ანთება, შემთხვევათა ნახევარში, უვეიტის მიზეზი ვერ დგინდება. გავრცელებული მიზეზებია: თვალის ტრამვა ან ოპერაცია, აუტონომიური პათოლოგია, მაგალითად სარკიოდოზი ან მაანკილოზებელი სპონტილიტი, ისეთი ანთებითი პათოლოგია, როგორიცაა კრონის დაავადება ან წყლულოვანი კოლიტი, ინფექცია, მაგალითად კატის ნაჩხაპნის დაავადება, ჰერპერზ ზოსტერი, სიფილისი, ტოქსოპლაზმოზი, ტუპერკულოზი, ლაიმის დაავადება ან დასავლეთ ნილოსის ვირუსი. ერთ-ერთი მიზეზია სიმსივნე, რომელიც აზიანებს თვალს, მაგალითად ლიმფომა.

უვეიტის გამაფრთხილებელი ნიშნები უეცრად ჩნდება და მალევე ქრება.

ადრეული დიაგნოზირება და მკურნალობა მნიშვნელოვანია გართულებების თავიდან ასარიდებლად.


უიპლის დაავადება

უიპლის დაავადება არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ზიანდება საჭმლის მომნელებელი სისტემა, საკვების გადამუშავება, ცხიმისა და ნახშირწყლების დამუშავება, ირღვევა საჭმლის მონელების ნორმალური პროცესი და საკვები ნივთიერებების შეწოვა. დაავადებას შეუძლია დააზიანოს სხვა ორგანოებიც, მაგალითად, გული, ტვინი, სახსრები და თვალები.

ურეთრიტი

ურეთრიტი შარდსადენი მილის ანთებაა, რომელიც გამოწვეულია მილის კედლის დაზიანებით. ეს დააავადება ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული უროლოგიური პრობლემაა, რომელიც გავრცელებულია როგორც ქალებში ისე მამაკაცებში. 

უშაქრო დიაბეტი

უშაქრო დიაბეტი, იშვიათი დაავადებაა, რომელიც ხასიათდება გაძლიერებული წყურვილით, ჭარბი სითხის მიღების მიუხედავად და დიდი რაოდენობით შარდის გამოყოფით. ჯანმრთელ ორგანიზმში, თირკმელი გამოყოფს ზედმეტ სითხეს სიხლიდან, ეს ზედმეტი სითხე დროებით ინახება შარდის ბუშტში და შემდეგ ტოვებს ორგანიზმს. ორგანიზმის სითხის მოცულობა და შემადგენლობა ბალანსდება მიღებისა და გამოყოფის სიჩქარეებით. სითხის მიღებას იწვევს წყურვილის გრძნობა ან ადამიანის თვითნებური გადაწყვეტილება, მიიღოს კონკრეტული რაოდენობით სითხე. თირკმელებში სითხის გამოყოფის სიჩქარეს და მოცულობას კი არეგულირებს ანტიდიურეზული ჰორმონი. როცა ადამიანის ორგანიზმი გამოშრება და საჭირო ხდება სითხის შენახვა ჰორმონი წარმოიქმნება ჰიპოთალამუსში და გროვდება ჰიპოფიზში (მცირე ზომის ჯირკვალი)

ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნე

ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნე წარმოიქმნება ფარისებრ ჯირკვალში, რომელის არის პეპლის ფორმის ჯირკვალი და მდებარეობს ფარისებრი ხრტილის ქვეშ. ფარისებრი ჯირკვალი წარმოქმნის ჰორმონებს, რომლებიც არეგულირებენ გულისცემის სისწრაფეს, სისხლის წნევას, სხეულის ტემპერატურას და წონას. ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნე ვითარდება ფარისებრი ჯირკვლის უჯრედების გენეტიკური მუტაციის შედეგად. ეს მუტაცია უჯრედებს სწრაფად გამრავლების და გაყოფის საშუალებას აძლევს. უჯრედები აგრეთვე კარგავენ სიკვდილის უნარს. დაგროვილი უჯრედები წარმოქმნიან სიმსივნეს. პათოლოგიური უჯრედები შეიძლება შეიჭრან გარშემომყოფ ქსოვილებში და გავრცელდნენ მთელ ორგანიზმში. 

ფასციოლეზი

ფასციოლეზი ჰელმინთებით გამოწვეული დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს უმთავრესად ღვიძლისა და ნაღველგამომტანი გზების დაზიანება. 

ფეოქრომოციტომა

ფეოქრომოციტომა იშვიათი, ძირითადად კეთილთვისებიანი სიმსივნეა, რომელიც ყალიბდება თირკმელზედა ჯირკვლის ცენტრალურ ნაწილში. ადამიანის ორგანიზმში ორი თირკმელზედა ჯირკვალია, რომელიც თითოეული თირკმლის თავზეა მოთავსებული, ისინი წარმოქმნიან ჰორმონებს, რომლებიც არეგულირებენ სხეულის ყველა ორგანოსა და ქსოვილს. ფეიქრომოციტომის დროს, თირკმელზედა ჯირკვალი გამოყოფს ჰორმონს, რომელიც იწვევს სისხლის წნევის მუდმივ ან პერიოდულ გაზრდას.

ფერიმჭამელა/აკნე

ფერიმჭამელა/აკნე თმის ფოლიკულისა და ცხიმოვანი ჯირკვლების პათოლოგია. აკნე  ხასიათდება  ცხიმოვანი ჯირკვლების ჩირქოვან-ანთებითი დაზიანებით. აკნეს ფორმირებას საფუძვლად უდევს ცხიმის ჯირკვლების სადინრების დახშობა. ეს იწვევს კანის ცხიმის შემდგომ შეგუბებას სადინარებში და ხელს უწყობს იქ არსებული ჩირქმბადი მიკრობების აქტივაციას, ანთების განვითარებასა  და პუსტულიზაციას. ეს პროცესი ჩვეულებრივ ლოკალიზებულია სახეზე (შუბლი, ცხვირის ფრთები, ნიკაპი, ლოყები), აგრეთვე კეფაზე, ზურგზე, გულმკერდზე; ვლინდება უპირატესად კვანძოვანი ან ჩირქგროვის ხასიათის მწვავედ ან ქვემწვავედ მიმდინარე ანთებითი გამონაყარის სახით.

ფიბროზულ-კისტოზური მასტოპათია

ფიბროზულ-კისტოზური მასტოპათია სარძევე ჯირკვლებისდაავადებაა,  რომელიც გამოწვეულია ჰორმონალური სისტემის დარვევებით. ხშირად  მასტოპათია  ვითარდება სასქესო ჰორმონების ბალანსის დარღვევით, ფარისებრი ჯირკვლის,  საკვერცხეების, ღვიძლის დაავადებების შემდეგ. ამ დაავადებების შედეგად ქალის ორგანიზმში მნიშვნელოვნად მატულობს ესტროგენის სინთეზი, რომელიც აჭარბებს ყველა სხვა ჰორმონს. 

ფიბროზულ-კისტოზური მასტოპათია  არ მიეკუთვნება კიბოს წინა დაავადებების რიცხვს. უმრავლეს შემთხვევაში ეს კეთილთვისებიანი წარმონაქმნია,  მაგრამ ზოგიერთ შემთხვევაში თუ უჯრედების დაყოფის პროცესში მოხდა ცვლილებები მასტოპათიამ შეიძლება გამოიწვიოს კიბოს განვითარებაც. 

ფიბრომიალგია

ფიბრომიალგია არის დაავადება, რომელიც ხასიათდება ორგანიზმში საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის ფართოდ გავრცელებული ტკივილით, რასაც თან ახლავს დაღლილობა, ძილის, მეხსირებისა და ხასიათის  პრობლემები, მკვლევარებს მიაჩნიათ, რომ ფიბრომიალგია აძლიერებს მტკივნეულ შეგრძნებებს თავის ტვინში აღქმული ტკივილის შეგრძნებების შეცვლის საშუალებით. დაკვირვებებმა აჩვენა, რომ ნერვის განმეორებითი სტიმულაცია ფიბრომიალგიის მქონე პაციენტებში იწვევს ცვლილებებს თავის ტვინში. ეს ცვლილებებეი განაპირობებს თავის ტვინში ზოგიერთი ქიმიური ნივთიერებების არანორმალურ მატებას. ეს ნივთიერებები ტკივილის აღქმაში იღებენ მონაწიელობას. თავის ტვინში არსებული რეცეპტორები ასევე აყალიბებენ ტკივილის გარკვეული ტიპის მახსოვრობას და ხდებიან უფრო მგრძნობიარენი. ეს მდგომარეობა იწვევს ტკივილის სიგნალებზე გაძლიერებულ რეაქციას.

ფილტვების შეშუპება

ფილტვის შეშუპება მდგომარეობაა, რომელიც ხასიათდება ფილტვებში ჭარბი სითხის დაგროვებით. ფილტვები შედგება მრავალი მცირე ზომის ჰაეროვანი, ელასტიური ბუშტუკებისგან, რომელთაც ალვეოლები ეწოდება. ჩასუნთქვის დროს, ალვეოლა ჰაერით ივსება, იღებს ჟანგბადს და გაიცემა ნახშირორჟანგი. გარკვეულ სიტუაციებში ალვეოლები ჰაერის ნაცვლად სითხით ივსება, რაც ხელს უშლის სისხლში ჟანგბადის გადასვლას. უმეტესად ეს გამოწვეულია გულის კარდიოგენული შეშეუპებით.

ფილტვების ჰიპერტენზია

ფილტვისმიერი ჰიპერტენზია წარმოადგენს სისხლის მაღალი წნევის ფორმას, რომლის დროსაც ჩართულია ფილტვის არტერიები და გულის მარჯვენა მხარე. ჰიპერტენზია ვითარდება, ფილტვში არსებულ მცირე ზომის არტერიებში, რომლებსაც ფილტვის არტერიებს უწოდებენ. ვიწროვდება, იხშობა და ნადგურდება კაპილარები. ეს მდგომარეობა ართულებს ფილტვებში სისხლის დინებას და მაღლა წევს ფილტვის არტერიების წნევას. წნევის მომატებასთან ერთად, გულის ქვედა მარჯვენა საკანმა უნდა იმუშაოს უფრო ძლიერად, რათა გადატყორცნოს სისხლი ფილტვებში. მდგომარეობის შედეგად გულის კუნთი სუსტდება და ვითარდება უკმარისობა.

ფილტვის ემბოლია

ფილტვის არტერიის ემბოლია, ნიშნავს ფილტვის ერთ-ერთი არტერიის დახშობას. ფილტვის არტერიის ემბოლიზმი ვითარდება, როდესაც მატერიის გროვა, როგორც წესი სისხლის კოლტი, გაიჭედება ფილტვის არტერიაში. სისხლის ეს კოლტები ქვედა კიდურების ღრმა ვენებში ყალიბდება, თუმცა არ არის გამორიცხული მათი სხეულის სხვა ნაწილებში აღმოცენება. იშვიათ შემთხვევებში, ფილტვის სისხლძარღვებს სხვა ნივთიერებებიც ახშობენ, მაგალითად, ლულოვანი ძვლის მოტეხულობის შედეგად ძვლის ტვინიდან წამოსული ცხიმოვანი ნითიერება, სიმსივნის ნაწილი ან ჰაერის ბუშტი. არტერიების დახშობა იწვევს ამ სისხლძარღვების მიერ საკვებითა და ჟანგბადით მანამდე მომარაგებული ფილტვის ქსოვილის კვდომას. ამ მდგომარეობას ფილტვის ინფარქტი ეწოდება. ამ პროცესის შედეგად ფილტვს უჭირს ჟანგბადით მოამარაგოს ორგანიზმი.

ფილტვის კიბო

ფილტვის კიბო ეწოდება ისეთ ავთვისებიან სიმსივნეს, რომელიც ფილტვებში იწყება. ფილტვი წყვილი ორგანოა, მდებარეობს გულმკერდის ღრუში, მონაწილეობს ჟანგბადის მიმოცვლასა და ნახშირბადის დიოქსიდის გამოყოფაში. 

ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება

ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება აღნიშნავს დაავადებათა ჯგუფს, რომელთაც აერთიანებთ სასუნთქი გზების დახშობა და სუნთქვის გაძნელება. ეფიზემა და ქრონიკული ბრონქიტი ამ ჯგუფის ყველაზე გავრცელებული დაავადებებია. ქრონიკული ბრონქიტი ანთებითი მდგომარეობაა ბრონქებში - სასუნთქ მილებში, რომლებიც ჰაერს ატარებენ ფილტვებამდე და ფილტვებიდან გარეთ. ეფიზემა კი ვითარდება, როცა ჰაეროვანი ბუშტუკები (ალვეოლები) უმცირესი ზომის სასუნთქი გზების ბოლოს (ბრონქიოლები) თანდათანობით ნადგურდებიან.


ფონ ვილებრენდის დაავადება

ფონ ვილებრენდის დაავადება ხანგრძლივად მიმდინარე სისხლდენასთან დაკავშირებული დარღვევაა, რომელიც იწვევს სისხლის შედედების პროცესის დაქვეითებას. დაავადება საკმაოდ ხშირად თანდაყოლილია და ნიშნებისა და სიმპტომებს არ ავლენს წლების განმავლობაში. მისი არსებობის შესახებ ეჭვი  შეიძლება გაჩნდეს მცირე დაზიანებების მიღების შემდეგ შეუჩერებელი და შეუსაბამო რაოდენობის სისხდენის განვითარებისას. 

ფსევდობულბარული დამბლა

ფსევდობულბარული დამბლა ხახის, ხორხის, ენის კუნთების დამბლაა, რომელიც გამოწვეულია კორტიკობულბარული გზების ორმხრივი დაზიანებით. ვლინდება მეტყველების დარღვევით, ყლაპვის დარღვევით, ნაძალადევი სიცილითა და ტირილით, ორალური ავტომატიზმის რეფლექსებით.

ფსევდომემბრანული კოლიტი

ფსევდო მემბრანული კოლიტი წარმოადგენს კოლინჯის ანთებას პაციენტებში, რომლებიც იღებენ ანტიბიოტიკებს. დაავადება ვითარდება მაშინ როდესაც მავნებელი ბაქტერია ხშირ შემთხვევაში კლოსტრიდიუმ დიფიცილე ათავისუფლებს ძლიერ ტოქსინებს, რომლებიც აღიზიანებს კოლინჯს. მავნებელი ბაქტერიები, როგორც წესი, კონტროლდებიან ჯანმრთელი, დამხმარე ბაქტერიების მიერ საჭმლის მომნელებელ სისტემაში. თუმცა ამ ბალანსის დარღვევა შესაძლებელია ანტიბიოტიკების ან სხვა მედიკამენტების მიღების შემდგომ, დამხმარე ბაქტერიების განადგურების შედეგად. ანტიბიოტიკების გარდა დაავადებას იწვევს ქიმიოთერაპიის შედეგად პაციენტის ნაწლავებში არსებული ბაქტერიების განადგურება. პათოლოგია ასევე ყალიბდება კოლონჯის დამაზიანებელი ზოგიერთი დაავადების დროს, როგორიცაა წყლულოვანი კოლიტი და კრონის დაავადება.

ფსევდოპოდაგრა

ფსევდოპოდაგრა ართრიტის ერთ-ერთი ფორმაა, რომელიც ხასიათდება უცაბედი, მტკივნეული შესიებით ერთი ან მეტი სახსრის არეში. ასეთ იეპიზოდები შესაძლოა დღეების ან კვირების განმავლობაში გაგრძელდეს. ყველაზე ხშირად ზიანდება მუხლის სახსარი.

ფსიტაკოზი

ფსიტაკოზი ბაქტერია Chlamydia psittaci-ის მიერ გამოწვეული ინფექციური დააავადებაა. იგი ადამიანის ორგანიზმში ძირითადად სასუნთქი გზების გავლით ხვდება. ბაქტერია უკავშირდება სასუნთქ გზებში არსებულ ეპითელურ უჯრედებს და შემდეგ სისხლის საშუალებით ვრცელდება მთელს ორგანიზმში. ბაქტერიის ძირითადი მატარებელი თუთიყუშია. დაავადება შესაძლებელია მიმდინარეობდეს უმნიშვნელო სიმპტომებით და ორგანიზმმა თავად შერძლოს გამღიზიანებელთან გამკლავება. 

ფსიქოტური დეპრესია

დეპრესია ძლიერ გავრცელებული და სერიოზული ემოციური აშლილობაა. მისი სიმპტომატიკა გავლენას ახდენს ადამიანის ფიქრებზე, გრძნობებსა და ყოვედღიურ ფუნქციონირებაზე, მაგალითად: ძილზე, კვებაზე, მუშაობაზე. 

ფსიქოტური დეპრესია შეიძლება განუვითარდეს ადამიანს, რომელსაც ერთდროულად აქვს ღრმა დეპრესია და ფსიქოზის რომელიმე ფორმა (მაგალითად, დელუზია - ცრუ რწმენების ქონა, რეალობისგან მოწყვეტა). ასევე ჰალუცინაციები, როდესაც ხედავს ან ესმის ისეთი რაღაც, რასაც სხვები ვერ ხედავენ და არ ესმით.

ფსორიაზი

ფსორიაზი კანის გავრცელებული დაავადებაა, რომლის დროსაც იცვლება კანის უჯრედების სიცოცხლის ციკლი. ფსორიაზი იწვევს უჯრედების დაგროვებას კანის ზედაპირზე. ზედმეტი უჯრედებით იქმნება სქელი მოვერცხლისფრო ქერქები და წითელი ლაქები, რომელთაც ქავილი და ზოგჯერ ტკივილი ახასიათებთ.

ფუნქციური დისპეპსია

ფუნქციური დისპეპსიაეს არის სიმპტომების კომპლექსი, რომელიც გავრცელებულია ყველა ასაკის ბავშვში და მოიცავს ტკივილსა და დისკომფორტს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზემო ნაწილში, ხასიათდება კუჭის გადავსების შეგრძნებით, წამოქაფებით, გულისრევით, ღებინებით, ცხიმიანი საკვებისა და რძის აუტანლობით და ა.შ. მდგომარეობა გრძელდება არანაკლებ 12 კვირისა 1 წლის განმავლობაში.

ფურუნკულები, კარბუნკულები და კანის დაზიანებები

ფურუნკული არის კანის ზედაპირული აბსცესი, რომლეიც გამოწვეულია სტაფილოკოკებით. ანთებითი პროცესი მოიცავს თმის ფოლეკულს და მის ირგვლის მდებარე ქსოვილებს

კარბუნკული კი არის ფურუნკულების გროვა, რომელიც ვითარდება კანქვეშ და იწვევს ნაწიბურის წარმოქმნას. საბედნიეროდ, არცერთი დააავადება გადამდები არ არის


ქალაზიონი

ქალაზიონი ქუთთოების ანთებითი დაავადებაა. კონკრეტულად, ქალაზიონი არის ქუთუთოს ხრტილის სისქეში არსებული მკვრივი კვანძი, რომელიც არის უმტიკვნეულო, მრგვალი, წინ წამოწეული  წარმონაქმნი.

ქვედა კიდურის მოტეხილობა

ქვედა კიდურის მოტეხილობა ძლიერი ტკივილით, შეშუპებით ან დალურჯებით ხასიათდება. მძიმე მოტეხილობის დროს, ფეხს შეიძლება უცნაური ფორმა ჰქონდეს და ძვალი შეიძლება კანის გარეთაც კი იყოს გამოსული. ქვედა კიდურის მოტეხილობა სხვადასხვა ფორმის შეიძლება იყოს, მაგალითად, ზეწოლის შედეგად განვითარებული მოტეხილობა, ხაზოვანი მოტეხილობა, მოტეხილობა ძვლების ცდომით, მრავლობითი, ღია ან რთული მოტეხილობა.

ქოლერა

ქოლერა ბაქტერიული დაავადებაა, რომელიც უმეტესად დაბინძურებული წყლით ვრცელდება. ქოლერას ინფექციას იწვევს ბექტერია ვიბრო ქოლერა. დაავადების ეფექტები კი მისი ძლიერი ტოქსინითაა გამოწვეული, რომელსაც ბაქტერია წვრილ ნაწლავში გამოყოფს. ქოლერას ტოქსინი ეკვრის ნაწლავის კედელს  და  ხელს უშლის ნატრიუმისა და ქლორის ნორმალურ მიმოსვლას. ეს იწვევს სხეულის მიერ უდიდესი მოცულობის სითხის სეკრეციას, რაც გამოიხატება დიარეითა და სითხისა და მარილების ანუ ელექტროლიტების კარგვით.

ქოლესტაზი

ქოლესტაზი პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომელიც ხასიათდება ნაღვლის გადასვლის შემცირებით თორმეტგოჯა ნაწლავში მისი წარმოქმნის, ექსკრეციის და (ან) გამოყოფის დარღვევის გამო. ქოლესტაზი შესაძლოა მიმდინარეობდეს სანაღვლე გზების კენჭებით დაცობით და ღვიძლშიდა ჰეპატიტებითა ქოლანგიტებით, ასევე მწვავედ და ქრონიკულად, სიყვითლით და უსიყვითლოდ. მდგომარეობას ახასიათებს შემდეგი გამოვლინებები: კანის ქავილი, სიყვითლე, შეწოვის დარღვევა, ქსანთომები, სისხლის ბიოქიმიური ანალიზის ცვლილებები; ხანგრძლივი მიმდინარეობისას ვითარდება ღვიძლის ციროზი. დიაგნოზი დგინდება ულტრაბგერითი გამოკვლევით; ჩვენების მიხედვით ტარდება ღვიძლის ბიოფსია.

ქოლეცისტიტი

ქოლეცისტიტი ნაღვლის ბუშტის ანთებაა. ნაღვლის ბუშტი მცირე ზომის მსხლის ფორმის ორგანოა, რომელიც მუცლის მარჯვენა მხარეს მდებარეობს, ღვიძლის ქვეშ. ნაღვლის ბუშტი ინახავს მომნელებელ სითხეს (ნაღველს) რომელიც გამოიყოფა წვრილ ნაწლავში.

ქორიოკარცინომა

ქორიოკარცინომა არის იშვიათი სრაფად-მზარდი სიმსივნე, რომელიც ორსულობის დროს საშვილოსნოში ყალიბდება. პათოლოგიური უჯრედები წარმოიქმნება იმ ქსოვილებში, რომლებიდანაც ორსულობის პერიოდში ვითარდება პლაცენტა, მისი საშუალებით ხორციელდება ურთიერთკავშირი დედის ორგანიზმსა და ნაყოფს შორის. ქორიოკარცინომა შესაძლებელია ჩამოყალიბდეს ნორმალური ორსულობის შემდეგაც. დაავადების განვითარების რისკი იზრდება ნაადრევი ან გარე ორსულობის, ასევე გენიტალიური კიბოს არსებობის შემთხვევაში. ქორიოკარცინომის ძირითადი სიმპტომებია არარეგულარული ვაგინალური სისხლდენა და ტკივილი. მკურნალობის ყველაზე გაცრცელებული საშუალება ქიმიოთერაპიაა.

ქორიონადენომა

ქორიონადენომა იგივე მოლარული ორსულობა არის ორსულობის პათოლოგიური ფორმა. რომლის დროსაც განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის იმპლანტაცია და ზრდა (გამრავლება) ხდება ორგანიზმში, თუმცა ორსულობა ისე არ მიმდინარეობს როგორც უნდა მიმდინარეობდეს, არც ნაყოფი იზრდება ისე როგორც უნდა იზრდებოდეს. ამ დროს საშვილოსნოში იზრდება  მოცულობითი წარმონაქმნი რომელსაც აქვს მტევნისებრი აგებულება.  მასა რომელიც იზრდება საშვილოსნოში არ არის ემბრიონი და მისგან არ ვითარდება ნაყოფი, თუმცა შეიძლება ერიოს ნაყოფის ქსოვილები ზოგ შემთხვევაში. მოლარული ორსულობის დროს პლაცენტას აქვს მარცვლოვანი მტევნის ფორმა და აგებულება. როგორც წესი ასეთი ორსულობა თავისითვე (სამედიცინო ჩარევის გარეშე) სრულდება სპონტანურიი (თვითნებური) აბორტით.

ქორნიკული ყაბზობა

ქრონიკული ყაბზობა ნიშნავს დეფეკაციის ინტერვალების საგრძნობ გახანგრძლივებას, რომელიც რამდენიმე კვირას ან მეტს გრძელდება. ყაბზობა ზოგადად ნიშნავს კვირაში სამზე ნაკლებ დეფეკაციას. იმ როცა განავალი ზედმეტად ნელა მოძრაობს მომნელებელ სისტემაში, იგი ხდება მშრალი და მაგარი ეს ყოველივე კი ხელს უწყობს ქრონიკული ყაბზობის განვითარებას. დაავადებას ბევრი შესაძლო მიზეზი აქვს, მაგალითად მსხვილი ან სწორი ნაწლავის ბლოკადა, რაც აჩერებს განავლის მოძრაობას, ასევე მსხვილი ან სწორი ნაწლავის გარშემო იმ ნერვების პრობლემები, რომლებიც ნაწლავების კუნთებს გადასცემენ ბრძანებებს შეკუმშვების შესახებ.

ქრონიკული დაღლილობის სინდრომი

ქრონიკული დაღლილობის სინდრომი კომპლექსური დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს დაღლის ძლიერი შეგრძნება სხვა კლინიკური მდგომარეობის არსებობის გარეშე. დაღლილობა შეიძლება გაუარესდეს ფიზიკური ან მენტალური აქტივობით, მაგრამ არ მსუბუქდება მოსვენებით.

ქრონიკული ეოზინოფილური ლეიკემია

ლეიკემია სისხლის უჯრედების კიბოა. იგი ვითარდება სისხლის თეთრი უჯრედების -  ლეიკოციტების უკონტროლო გამრავლებისა და ზრდის შედეგად. ეოზინოფილია როგორც დაავადება ვითარდება ძვლის ტვინის მიერ ეოზინოფილის (სისხლის თეთრი უჯრედების ერთ-ერთი სახეობა) ჭარბი რაოდენობით წარმოქმნის გამო. ქრონიკული ეოზინოფილური ლეიკემია არის კლონური ეოზინოფილიის ერთ ერთი სახეობა, გამოწვეული, სისხლის უჯრედების მუტაციითა და ცვლილებით. 

ქრონიკული ვენური უკმარისობა

ქრონიკული ვენური უკმარისობა თავის თავში მრავალ პათოლოგიურ დაავადებას მოიცავს, მათ შორის პოსტთრომბოზულ სინდრომს და ვარიკოზულ დაავადებას. ვენურ სისტემას აქვს მრავალრიცხოვანი სარქვლოვანი აპარატი. ზოგიერთი დაავადების დროს, ვითარდება სარქვლოვანი აპარატის დეფიციტი, რომელიც ფეხზე დგომისა და სიარულის დროს იწვევს, სისხლის არა გულისკენ, არამედ საპირისპირო მიმართულებით დენას, რაც სისხლის ნორმალური მიმოქცევის შეფერხებას და დარღვევას იწვევს, ამ მდგომარეობის განვითარების ძირითად მიზეზად  ჭარბი წონა, ადინამია ან ორსულობა ითვლება.

ქრონიკული ინტერსტიციალური ნეფრიტი

ქრონიკული ინტერსტიციალური ნეფრიტი ხანგრძლივი დროის განმავლობაში მიმდინარე თირკმლის დააავადება, რომელიც იწვევს თირკმლის ტუბულების დაზიანებას. თირკმლის ძირითადი ფუნქცია სისხლის ზედმეტი ნივთიერებებისგან გაწმენდააა. ნარჩენებისგან სისხლის გაწმენდა თირკმლის ნეფრონებში ხდება სისხლის გამწმენდი ელემენტები ნეფრონში ჩახვეული სისხლძარღვებია. ამათგან ყველაზე აქტიურია გლომერულა სისხლძარღვი, რომელიც უსარგებლო და მავნე მინარევებს სხვა სისხლძარღვში ტუბულაში გადადევნის და ორგანიზმს გასუფთავებულ სისხლს უბრუნებს. ტუბულები პირველ ჯერზე ისეთ ნარჩენებს იღებენ, რომელთა გადამუშავება ჯერ კიდევ შესაძლებელია, ამიტომ ასეთი ნარჩენები თირკმელებში კიდევ ერთხელ, საბოლოოდ გადამუშავდება. ამ ტუბულების დაზიანება იწვევს სხვადასხვა სახის დარღვევებს. 

ქრონიკული ლიმფომატოზური თირეოიდი

თირეოიდი ფარისებრი ჯირკვლის ანთებაა. არსებობს მისი სხვადასხვა სახე. მთელი მსოფლიოს მაშტაბით ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ქრონიკული ლიმფომატოზური თირეოიდია. მდგომარეობის მთავარი მახასიათებელი ნიშანი ფარისებრი ჯირკვლის ზომის მომატებაა, რადგან ჯირკვლის უჯრედები ვეღარ ახორციელებენ ორგანიზმისთვის საჭირო ჰორმენობის სინთეზზს და ზომაში გარზრდით ახდენენ ერთგვა "კომპენსაციას" საჭირო რაოდენობის ჰორმოენბისა. 

ქრონიკული ლიმფოციტური ლეიკემია

ქრონიკული ლიმფოციტური ლეიკემია არის ძვლის ტვინის და სისხლის კიბო. ძვლის ტვინი ღრუბლოვანი დაჩვრეტილი ქსოვილია, სადაც წარმოიქმნება სისხლის უჯრედები. დაავადება სხვა სიმსივნეებისგან იმით განსხვავდება, რომ უფრო ნელა ვითარდება.

ქრონიკული მიელოგენური ლეიკემია

ქრონიკული მიელოგენური ლეიკემია სისხლის უჯრედების იშვიათი ნელ-ნელა პროგრესირებადი კიბოა. დაავადება სისხლის უჯრედების გენების ფუნქციის დარღვევის შედეგია.

ქრონიკული ობსტრუქციული სიყვითლე

ქრონიკული ობსტრუქციული სიყვითლე, ვითარდება ნაღვლის სადინარის დაბლოკვის შედეგად. აღნიშნული შეიძლება გამოიწვიოს ნაღველში არსებულმა კენჭებმა ან სიმსივნურმა წარმონაქმნებმა. ნაღველტან არსებული ლიმფური კვანძების გადიდებამ, პანკრეასში არსებულმა კისტებმა ან ქირურგიული ოპერაციის შემდგომ დარჩენლიმა ნაიარევმა. 

ქრონიკული პანკრეატიტი

ქრონიკული პანკრეატიტი შემაწუხებელი ტკივილის შეტევებსა და ხშირ ფაღარათთან არის დაკავშირებული. აღნიშნული მდგომარეობა გულისხმობს პანკრეატიტი კუჭუკანა ჯირკვლის, პანკრეასის, ქრონიკული ანთებას. ის ბოლომდე არასოდეს განიკურნება. დროდადრო დაავადების კლინიკური სურათი მძიმდება, რასაც ჯირკვლის პროგრესული დაზიანება ახლავს თან. კლინიკურად ეს საჭმლის მონელების დარღვევითა და პანკრეასის ჰორმონების გამომუშავების დაქვეითებით ვლინდება.

ქრონიკული სინუსიტი

ქრონიკული სინუსიტი ხშირი ავადმყოფობაა, რომლის დროსაც ცხვირის ღრუს გარშემო მდებარე ღრუები ანთებით მდგომარეობაშია და მკურნალობის მიუხედავად  შესიებულია 8 კვირაზე მეტხანს. დაავადება ხელს უშლის ღრუში ლორწოს თავისუფალ დინებას და იწვევს მის დაგროვებას.

ქრონიკული ტონზილიტი

ქრონიკული ტონზილიტი ინფექციურ-ტოქსიკური დაავადებაა, რომელიც მთელ ორგანიზმს ედება, მაგრამ უმეტესად გლანდებს აზიანებს.  როდესაც ინფექცია ორგანიზმში ზემო სასუნთქი გზებიდან იჭრება, პირველ რიგში სწორედ ნუშურები ანუ გლანდები ინფიცირდება და ინფექციის შესახებ ინფორმაციას აწვდის მთელ ორგანიზმს, ის კი ამის შედეგად მიკრობებისა თუ ვირუსის წინააღმდეგ საბრძოლველად ემზადება. ეს ერთ-ერთი თავდაცვითი ფუნქციაა, რომლის წყალობითაც ადამიანი უფრო იოლად უმკლავდება დაავადებას. ქრონიკული ტონზილიტის დროს კი ორგანიზმი მუდმივ მზადყოფნაშია, ესე იგი, საჭიროა თუ არა, მაინც დაძაბულია. ამავე დროს, დაავადებული ჯირკვლები თავადვეა ინფექციისთვის ღია კარი. მათგან მიკრობები სისხლძარღვოვანი და ლიმფური გზებით ორგანიზმში ხვდება, მის მუდმივ ინტოქსიკაციასა და ალერგიზაციას იწვევს და, ამის კვალობაზე, უამრავი დაავადების პროვოცირებას ახდენს. დაავადება ნებისმიერი ასაკის ადამიანში შეიძლება განვითარდეს, მაგრამ ყველაზე ხშირად ბავშვები ავადდებიან.

ქუნთრუშა

ქუნთრუშა ბაქტერიული დაავადებაა, რომელიც ვითარდება ყელის სტრეპტოკოკური ინფექციის მქონე ზოგიერთ ადამიანში. დაავადება ასევე ცნობილია როგორც სკარლატინა, ქუნთრუშა იწვევს ღია წითელ გამონაყარს, რომელიც მთელს სხეულზე ვრცელდება, ასევე ვლინდება მაღალი სიცხე და ყელის ანთება.

ღამის პაროქსიზმული ჰემოგლობინურია

ღამის პაროქსიზმული ჰემოგლობინურია  შეძენილი ჰემოლიზური ანემიის ერთ-ერთი ფორმას. ხასიათდება დეფექტური ერითროციტების ჭარბი სისხლძარღვშიგა დაშლით. დაავადება ძირითადად  20-40 წლის ასაკში ვითარდება. მას ხშირად წინ უძღვის წამლების მიღება ან სისხლის გადასხმა, ინფექციური დაავადებები, ოპერაცია. მდგომარეობა ვლინდება სისუსტით, შარდის მუქი შეფერვით, კანისა და ლორწოვანი გარსების ყვითლად შეფერვით, ტემპერატურის მომატებით, ღვიძლის გადიდებით. მკურნალობა ძირითადად სტაციონარში ტარდება.

ღვიძლის აბსცესი

ღვიძლის აბსცესი ყოველთვის მეორადი დაავადება, რომელიც შეიძლება წარმოიშვას სეფსის, მუცლის ღრუს ანთებითი დაავადებების, ღვიძლის ტრავმების დროს. უმეტესად, ღვიძლის აბსცესი წარმოადგენს ჩირქოვანი ქოლანგიტის შედეგს, რომელიც წარმოიქმნება ნაღვლკენჭოვანი დაავადების ან ნაღვლის სადინრების კიბოს დროს.

ღვიძლის ალკოჰოლური დაავადება

ღვიძლის ალკოჰოლური დაავადება ალკოჰოლის მიერ გამოწვეული ანთებაა. ეს მდგომარეობა ძირითადად იმ ადამიანებშია გავრცელებული ვინც დიდი რაოდენობით ალკოჰოლს წლების განმავლობაში იღებს.

ღვიძლის არა ალკოჰოლური ცხიმოვანი დაავადება

ღვიძლის არა ალკოჰოლური ცხიმოვანი დაავადება გავრცელებულია ადამიანებში, რომლებიც არ იღებენ ან მცირე რაოდენობით იღებენ ალკოჰოლს. ღვიძლის არაალკოჰოლური გაცხიმოვნება ხშირია და უმეტესად, არ იწვევს ნიშნებსა და სიმპტომებს. ეს მდგომარეობა ხშირად არც გართულებებს იწვევს. თუმცა, ღვიძლის არაალკოჰოლური გაცხიმოვნება ზოგიერთ ადამიანში დაკავშირებულია ღვიძლის ანთებასა და დანაწიბურებასთან. ღვიძლის არაალკოჰოლური გაცხიმოვნების უფრო მძიმე ფორმა არის არაალკოჰოლური სტეატოჰეპატიტი. 

ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათია

ღვიძლისმიერი ენცეფალოპათია, ნევროლოგიური და ფსიქიკური დარღვევების კომპლექსია, რომელიც წარმოიქმნება ღვიძლის ქრონიკული დაავადების დროს. ენცეფალოპათიის მიზეზი ღვიძლის ფუნქციის დარღვევის გამო ტოქსიკური აზოტოვანი ნაერთების სისხლსა და ტვინში მოხვედრაა. 

ღვიძლის მწვავე უკმარისობა

ღვიძლის მწვავე უკმარისობა ღვიძლის ფუნქციის სწრაფი მოშლით გამოიხატება, რამდენიმე დღის ან კვირის განმავლობაში. ღვიძლის მწვავე უკმარისობის დროს ღვიძლის მრავალი უჯრედი ზიანდება და კარგავს ნორმალურ ფუნქციებს.

ღვიძლის პირველადი ბილიარული ციროზი

პირველადი ბილიარული ციროზი ღვიძლის პროგრესირებადი დაავადებაა, რომელიც გამოწვეულია ნაღვლის ღვიძლშიდა სადინარების აგებულების ცვლილებით. ამ პროცესის საბოლოო შედეგი მცირე კალიბრის სადინართა დაზიანებაა.

ღვიძლის სიმსივნე

ღვიძლის სიმსივნე იწყება ღვიძლის უჯრედებში, ღვიძლი მდებარეობს მუცლის მარჯვენა ზედა კუთხეში, დიაფრაგმის ქვეშ, კუჭის ზემოთ.

ღვიძლის ციროზი

ღვიძლის ციროზი მეტად პრობლემური და საყურადღებო სინდრომია, რაც გულისხმობს ღვიძლის ფუნქციური უკმარისობის განვითარებას. წესისამებრ, ციროზს წინ უძღვის ღვიძლში ხანგრძლივად, ათეულობით წლის განმავლობაში მიმდინარე ანთებითი პროცესი. ამრიგად, ციროზი ხანგრძლივი ანთების შედეგია.

ღრმა ვენების თრომბოზი

ღრმა ვენების თრომბოზი ქვედა კიდურების ღრმა ვენებში წარმოიქმნება, აქ სისხლის შეგუბება უფრო ხშირია. ქვედა კიდურებისკენ სისხლი სიმძიმის ძალით მიედინება, გულისკენ მის უკუდინებას კი რამდენიმე ფაქტორი განაპირობებს, მათ შორის - გულის შემწოვი ფუნქცია. განსაზღვრულ როლს ასრულებს დიაფრაგმის მოძრაობა, რაც გულმკერდის ღრუში უარყოფით წნევას წარმოქმნის, მუცლის ღრუს წნევა, სისხლძარღვების ტონუსი, წვივის კუნთების შეკუმშვა-მოდუნება. პერიფერიიდან სისხლის უკუდინებისთვის აუცილებელია ვენის სარქვლების გამართული მუშაობა: როცა სისხლი პერიფერიული ვენებიდან გულისკენ მიედინება, სარქველი ქოლგისებურად იშლება და მას უკან დაბრუნების საშუალებას არ აძლევს. როდესაც ზემოთ ჩამოთვლილი რომელიმე ფაქტორი სრულფასოვნად არ ფუნქციონირებს, ქვემო კიდურებში სისხლი გუბდება, რასაც შესაძლოა თრომბოზი მოჰყვეს.

ყბაყურა (ეპიდემიური პაროტიტი)

ყბაყურა არის ვირუსული ინფექცია, რომელიც უპირატესად ყბაყურა ჯირკვლებში ხვდება, რომლებიც არის სანერწყვე ჯირკვლების სამი წყვილიდან ერთ-ერთი და მდებარეობს ყურების ქვეშ და წინ. ინფექციის დროს შესაძლებელია გასივდეს ერთი ან ორივე ჯირკვალი.

ყვითელი ციებ-ცხელება

ყვითელი ციებ-ცხელება არის ვირუსული ინფექცია, რომელიც ვრცელდება კოღოს საშუალებით. ინფექცია გვხვდება აფრიკის და სამხრეთ ამერიკის ზოგიერთ ნაწილებში.

ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომი

ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომი წარმოადგენს ცენტრალური ნერვული სისტემის ფუნქციონირების დარღვევით გამოწვეული სიმპტომების ერთობლიობას. ეს სიმპტომები მოიცავს:
1. ყურადღების კონცენტრაციის დეფიციტს 
2. იმპულსურობას
3. ჰიპერაქტივობას 

მდგომარეობას, ხშირად ერთვის ემოციური მოუმწიფებლობა, აგრესიულობა. 
ადრეული ბავშვობიდანაა შესამჩნევი. ასეთი ბავშვების ნახევარს უკვე 3 წლის ასაკიდან ხშირად ეცვლებათ გუნება-განწყობა, ღიზიანდებიან. 

ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის სინდრომის ჩამოყალიბებაში დიდ როლს თამაშობს როგორც გენეტიკური, ისე გარემო ფაქტორები.

ყურის ბაროტრავმა

ყურის ბაროტრავმა შუა ყურის დაზიანებაა, რაც ძირითადად ატმოსფერული წნევის რყევების შედეგად არის გამოწვეული. დაავადება გავრცელებულია მფრინავებში და წყალში მყვინთავებში. ატმოსფერული წნევის მომატების დროს, თუკი იგი დროულად არ გათანაბრდა შუა ყურში სასმენი მილის გავლით, დაფის აპკი ჩაიზნიქება, ხოლო დაქვეითების დროს - გამოიბერება. ატმოსფერული წნევის მკვეთრი რყევები გადაეცემა დაფის აპკს და სასმენი ძვლების ჯაჭვის გავლით შიგა ყურს და უარყოფითად მოქმედებს მის ფუნქციაზე. ბაროტრავმას შესაძლოა ახლდეს ასევე დაფის აპკის გასკდომა.

ყურის გოგირდით დაცობა

ყურის გოგირდი წარმოიქმნება ყურის შიგნით, რომ ყური დაიცვას მიკრობებისგან და უზრუნველყოს მისი სისუფთავე. გოგირდი ყურიდან ძირითადად გამოდის უვნებელად, მაგრამ ზოგჯერ მისი დიდი რაოდენობით დაგროვება იწვევს ყურის შესასვლელის დაბლოკვას. 

შავი ჭირი

შავი ჭირი მძიმე ბაქტერიული ინფექციაა, რომელიც გადადის რწყილებით. შუა საუკუნეების ეპოქაში, დაავადება ცნობილი იყო, როგორც შავი სიკვდილი, დღესდღეობით მსოფლიოში შავი ჭირით წლიურად 5.000-ზე ნაკლები ადამიანი იღუპება. სამედიცინო ჩარევის გარეშე დააავადება მომაკვდილებელი სიმძიმისაა.

შაკიკი

შაკიკი იწვევს ძლიერ, პულსირებად, ბასრ თავის ტკივილს თავის ერთ რეგიონში და ხშირად ახლავს თან გულისრევის შეგრძნება, ღებინება, გაძლიერებული მგრძნობელობა როგორც სინათლეზე ისე ხმაურზე. შაკიკის შეტევებმა შეიძლება გმოიწვიოს ძლიერი ტკვილი, რომელიც გასტანს რამდენიმე საათს ან დღეს და იმდენად ძლიერია, რომ პაციენტი ბნელ, მშვიდ ადგილას ყოფნას ამჯობინებს. ზოგიერთი ტიპის შაკიკს წინ უძღვის სენსორული სიმპტომების გამაფრთხილებელი გამოვლინება - აურა (ცენტრალური ნერვული სისტემიდან წამოსული სიმპტომები, რომლებიც იწვევს მხედველობის ცვლილებებს, როგორიცაა სინათლის გაელვება) მხედველობის დაქვეითება, ჩხვლეტის შეგრძნება კიდურებში. შაკიკის განვითარების მიზეზები ჯერჯერობით უცნობია, თუმცა სავარაუდოა გენეტიკური და გარემოფაქტორების გარკვეული როლი. შაკიკს შესაძლოა იწვევდეს ცვლილებებს ტვინის ღეროში და ამ ცვლილებების გავლენა სამწვერა ნერვზე, რომელიც ტკივილის გადაცემაშია ჩართული.

შარდის ბუშტის კიბო

შარდის ბუშტის კიბო იწყება მენჯის ღრუში მოთავსებულ ბალონის ფორმის ორგანოში, რომელიც ინახავს შარდს. კიბო უმეტესად შარდის ბუშტის ამომფენ უჯრედებში ვითარდება, პაციენტების უმრავლესობა მოზრდილია, თუმცა კიბო ნებისმიერ ასაკში შეიძლება შეგვხვდეს.

შარდის შეუკავებლობა

შარდის შეუკავებლობა არის გავრცელებული და შემარცხვენელი პრობლემა. სიმწვავე მერყეობს შარდის ხველების ან დაცემინების დროს იშვიათი გაჟონვიდან ძლიერ და უეცარ მოთხოვნილებამდე. შარდის შეუკავებლობა სიმპტომია და არა დაავადება. იგი შეიძლება გამოიწვიოს ყოველდღიურმა ჩვევებმა, ფარულად მიმდინარე დააავადებებმა და ფიზიკურმა პრობლემებმა. ზოგიერთი სასმელი საკვები მედიკამენტი მოქმედებს როგორც შარდმდენი. ისინი აღიზიანებენ შარდის ბუშტს და ზრდიან შარდის მოცულობას. მათ შორისაა: ალკოჰოლი, კოფეინი, უკოფეინო ყავა და ჩაი, გაზიანი სასმელები, ხელოვნური დამატკობლები, სიმინდის სიროფი, საკვები რომელშიც ჭარბადაა სუნელები, შაქარი ან მჟავა, გულის და სისხლის წნევის მედიკამენტები, დამამშვიდებლები და კუნთების მომადუნებლები, ასევე B და C ვიტამინის დიდი დოზები. მიზეზი შეიძლება იყოს საშარდე გზების ინფექცია, ყაზბობა, ორსულობა, მშობიარობა, ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები, მენოპაუზა, საშვილოსნოს ამოკვეთა და სხვა. ბევრ შემთხვევაში ცხოვრების წესის მარტივი ცვლილებები და მედიკამენტური მკურნალობა ამცირებს დისკომფორტს და აჩერებს შარდის შეუკავებლობას.


შაქრიანი დიაბეტი 1-ელი ტიპი

შაქრიანი დიაბეტი 1-ელი ტიპი აგრეთვე ცნობილი, როგორც იუვენილური დიაბეტი და ინსულინ დამოკიდებული დიაბეტი არის ქრონიკული დაავადება, რომლის დროსაც ინსულინი არ წარმოქმნება  ან მცირე რაოდენობითა ორგანიზმში. იგი საჭიროა გლუკოზის ენერგიის წარმოასამქნელად უჯრედებში შესვლისთვის.

შაქრიანი დიაბეტი მე-2 ტიპი

შაქრიანი დიაბეტი მე-2 ტიპი ცნობილი, როგორც ინსულინ-დამოკიდებული დიაბეტი არის ქრონიკული მდგომარეობა, რომელიც აზიანებს ორგანიზმის მიერ გლუკოზის მოხმარებას. შაქრიანი დიაბეტის მე-2 ტიპი ვითარდება მაშინ, როდესაც ორგანიზმი რეზისტენტულია ინსულინის მიმართ ან ვერ გამოიმუშავებს საკმარის ინსულინს.

შებრუნებითი ტიფი

შებრუნებითი ტიფი, ინფექციური დაავადებაა, რომელსაც იწვევს სპიროქეტის განსაკუთრებული სახე. დაავადების გავრცელების წყაროა ცხოველები, გადამტანები კი  არიან ტკიპები. მდგომარეობა ვლინდება ცხელებითი შეტევებით, რომელიც მონაცველობს ნორმალურ ტემპერატურასთან. მიმდინარეობს კეთილთვისებიანად. მკურნალობა მიმდინარეობს ანტიბიოტიკების გამოყენებით

შეგრენის სინდრომი (ქსეროდერმატოზი)

შეგრენის სინდრომი არის იმუნური სისტემის დაავადება, რომელიც დგინდება მისი ორი ძირითადი სიმპტომის მიხედვით: თვალებისა და პირის სიმშრალე. მეცნიერებმა არ იციან, თუ რატომ ვითარდება შოგრენის სინდრომი ზოგიერთ პაციენტში და დანარჩენებში არა. დააავადების გამოსავლენად საჭიროა რაიმე გამომწვევი მექანიზმი, მაგალითად ვირუსული ან ბაქტერიული ინფექცია, რომელიც ააქტიურებს ადამიანის ორგანიზმში არსებულ დაავადებისკენ მიდგრეკილ გენს. შეგრენის სინდრომის დროს, იმუნური სისტემა პირველ რიგში აზიანებს ლორწოს წარმომქმნელ ჯირკვლებს თვალებისა და პირის ღრუს არეებში, მდგომარეობა განაპირობებს ცრემლებისა და ნერწყვის გამოყოფის დაქვეითებას,  შესაძლებელია დაზიანდეს ორგანიზმის სხვა ნაწილებიც, მაგალითად, სახსრები, ფარისებრი ჯირკვალი, თირკმელები, ღვიძლი, ფილტვები, კანი და ნერვები.

შემომსაზღვრელი ბრტყელი ლიქენი

ბრტყელი ლიქენი ანთებითი მდგომარეობაა, რომლის დროსაც ზიანდება კანი და ლორწოვანი ზედაპირები. ბრტყელი ლიქენის მიზეზი უცნობია, თუმცა სავარაუდოა ანთებითი პროცესების, იმუნური რეაქციების როლი. ზოგიერთი დაავადება, მდგომარეობა ან ფაქტორი ასევე შეიძლება მოქმედებდეს ლიქენის განვითარებაზე. სავარაუდო ფაქტორებად ითვლება, C ჰეპატიტით ინფიცირება, B ჰეპატიტისა და გრიპის ვაქცინა, გარკვეული პიგმენტები, ქიმიური ნივთიერებები, მეტალები და სხვა. 

შერეული შემაერთებელქსოვილოვანი დაავადება

შერეული შემაერთებელქსოვილოვანი დაავადება ხასიათდება ნიშნებითა და სიმპტომებით, რომლებიც წარმოადგენს ერთგვარ კომბინაციას სხვა დააავადებების დროს არსებული სიმპტომებისა, როგორიცაა მგლურა, სკლეროდერმა და პოლიმიზოიტი.

შეძენილი იმუნოდეფიციტის სინდრომი (შიდსი)

შეძენილი იმუნოდეფიციტის სინდრომი (შიდსი) არის ქრონიკული, პოტენციურად სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა, რომელიც გამოწვეულია ადამიანის იმუნოდეფიციტური ვირუსით. აივ ანადგურებს სისხლის თეთრ უჯრედებს, რომლებიც მონაწილეობენ ინეფციებთან ბრძოლაში, რაც უფრო ნაკლებია სისხლში თეთრი უჯრედების რაოდენობა მით უფრო მეტად სუსტდება იმუნური სისტემა.

შიგელიოზი

შიგელიოზი არის ნაწლავური ინფექცია, რომელსაც იწვევს ბაქტერია შიგელლა, მისი გავრცელების ძირითადი დაინფიცირებული ადამაინის განავალთან პირდაპირი კონტაქტი, მაგალითად, ინფიცირებული ბავშვისთვის საფენის გამოცვლის შემდეგ თუ პაციენტი არ დაიბანს ხელს, დიდია რისკი ბაქტერია  ხელიდან პირზე პირიდან კი ორგანიზმში მოხვდეს, გარდა ამისა საკმარისია ბაქტერიით დაბინძურებული საკვების ან წყლის მიღებაც. ინფექციის განვითარების რისკის ქვეშ უმეტესად 2-დან 4 წლამდე ასაკის ბავშვები არიან. მსუბუქ ფორმებში მიმდინარე ინფექცია თავისით გაივლის ერთი კვირის განმავლობაში.

შიზოაფექტური აშლილობა - დეპრესიული ტიპი

შიზოაფექტური აშლილობა მდგომარეობაა, რომლის დროსაც ადამიანს აღენიშნება შიზოფრენიისა და განწყობის აშლილობის კომბინაციური სიმპტომები. შიზოაფექტური აშლილობის დეპრესიული ტიპი  ხასიათდება ავადმყოფურად დაქვეითებული ხასიათით, უგუნებობით, რასაც ზოგჯერ თან ახლავს სიმძიმის გრძნობა გულმკერდის არეში, ინტელექტუალური და მოტორული დამუხრუჭება. დეპრესიის დროს სამყაროს პესიმისტურ აღქმას თან ახლავს შფოთვა, დანაშაულის გრძნობა, არასრულფასოვნების იდეა, რომელიც მძიმე შემთხვევებში ღებულობს თვითდანაშაულების ბოდვით ხასიათს, აღინიშნება სუიციდური იდეები და ტენდენციები. გარდა ამისა,  მენსტრუალური ციკლის დარღვევა, მადის დაქვეითება, რასაც თან ახლავს სიგამხდრე.

შიზოაფექტური აშლილობა - მანიაკალური ტიპი

შიზოაფექტური აშლილობა მდგომარეობაა, რომლის დროსაც ადამიანს აღენიშნება შიზოფრენიისა და განწყობის აშლილობის კომბინაციური სიმპტომები. შიზოაფექტური აშლილობის მანიაკალური ტიპი ხასიათდება ავადმყოფურად ამაღლებული ხასიათით, რომელიც შერწყმულია დაუსაბუთებელ ოპტიმიზმთან, აჩქარებულ აზროვნებასთან და მეტისმეტ აქტიურობასთან. ავადმყოფთათვის დამახასიათებელია სიხარულის, ბედნიერების, საკუთარი შესაძლებლობების გადაფასების განცდა. დარღვეული ძილი და მენსტრუალური ციკლი მომატებული მადა, სექსუალობა, მცირედ გამოხატული მანია (ჰიპოპმანია) ხშირად შერწყმულია მრავალფეროვან სომატურ სიმპტომებთან, ალერგიებთან, ნევროზულ გამოვლინებებთან.

შონლაინ - ჰენოხის დაავადება

შონლაინ - ჰენოხის დაავადება სისხლძარღვებში მიმდინარე ანთებითი პროცესის სახელწოდებაა. მდგომარეობა აზიანებს მცირე ზომის კაპილარებს. რომლებიც მდებარეობს კანის ზედაპირთან და თირკმელებეში. შედეგად დუნდულებსა და მთლიანად კიდურებზე ჩნდება გამონაყარი, ყალიბდება სახსრების ანთება და პაციენტი გრძნობს კრუნჩხვით ტკივილის მუცლის ზედა ნაწილში. შონლაინ - ჰენოხის დაავადება ძირითადად ბავშვებში ვლინდება, თუმცა არ არის გამორიცხული დაავადების სიმპტომები მორზრდილებში, ზრდასრულებსა და მოხუც ადამიანებშიც აღმოცენდეს. 

შუა ყურის ანთება

შუა ყურის ინფექცია (მწვავე შუა ოტიტი) ყველაზე ხშირი ბაქტერიული ან ვირუსული ინფექციაა, რომელიც აზიანებს შუა ყურს - ჰაერით სავსე სივრცეს დაფის აპკის უკან, რომელიც შეიცავს ყურის მცირე ზომის, ვიბრირებად ძვლებს.

შუა ცერებრალური არტერიის სინდრომი

შუა ცერებრალური არტერია თავის ტვინთან დაკავშირებული სამი არტერიიდან ერთ-ერთი რომლის საშუალებითაც ჟანგბადით სასვსე სისხლი გადაადგილდება თავის ტვინის მიმართულებით.  სინდრომი გამოწვეულია უცაბედი ტვინის ინფარქტითა და იშემიით, რომელიც ვითარდება ტვინის იმ ნაწილში რომელსაც შუა ცერებრალური არტერია ამარაგებს. იშემია თავის ტვინის ან მისი ცალკეული ნაწილებისაკენ სისხლის მიდინების შეზღუდვაა, მკვებავი არტერიების დაცობით ან სისტემური არტერიული წნევის მკვეთრი დაქვეითებით. ამ ცვლილებების შედეგად ვითარდება ნერვული ქსოვილის ნეკროზი თავის ტვინის ინფარქტის ფორმირება. 

შფოთვითი აშლილობა

ტერმინი შფოთვა იხმარება იმ მღელვარების აღსაწერად, რომელიც პოტენციური საფრთხის მოახლოვებას უძღვის წინ. შფოთვა ერთგვარი ადაპტური მექანიზმიცაა, რომელიც გვაფრთხილებს მოსალოდნელი საფრთხის შემცველი სტიმულაციის შესახებ. მაგალითად შფოთვის საშუალო დონე გამოცდისა თუ პრეზენტაციის წინ ნორმალურია. გადაჭარბებული შფოთვა წარმოადგენს შიშის გაურკვეველ, შეუპოვარ განცდას, როდესაც არ არსებობს საშიში სტიმულის შემცველი სიტუაცია. ამ ტიპის გადაჭარბებული შფოთვითი რეაქცია შესაძლოა გამოიწვიოს სპეციფიკური ობიექტებისადმი შიშმა, რასაც ეწოდება "შფოთვითი წინათგრძნობა"  შფოთვითი აშლილობა მოიცავს გადაჭარბებულ შფოთვას და მუდმივ მცდელობას თავიდან აიცილოს შიშისა და მღელვარების გამომწვევი სიტუაცია. ეს ყველაფერი ხელს უშლის ადამიანის ნორმალურ ფუნქციონირებას გარემოში. 


შფოთვითი აშლილობა პანიკური შეტევებით

ტერმინი შფოთვა იხმარება იმ მღელვარების აღსაწერად, რომელიც პოტენციური საფრთხის მოახლოვებას უძღვის წინ.

შფოთვა რომელსაც თან ახლავს პანიკური აშლილობა ხასიათდება ხშირი, მოულოდნელი პანიკური შეტევებით, რომელსაც თან ახლავს შიში, რომ ეს შეტევა კვლავ განმეორდება. ერთი პანიკური შეტევა თავისთავად არ გულისხმობს პანიკურ აშლილობას. პანიკური აშლილობის გავრცელებული სიმპტომებია მოულოდნელი ყვირილი, პულსის აჩქარება, ჟანგბადის უკმარისობა, ოფლიანობა, გაფითრება, კანკალი, დერეალიზაცია და დეპერსონალიზაცია.

ჩარგ-სტრაუსის სინდრომი

ჩარგ-სტრაუსის სინდრომი არის სისხლძარღვების ანთებითი დაავადება, რომელიც იწვევს ორგანოებში და ქსოვილებში სისხლის მიწოდების შეზღუდვას და ზოგჯერ სამუდამოდ აზიანებს მათ.

ჩინური რესტორნის სინდრომი

ნატრიუმის გლუტამინი მთელს მსოფლიოში საკმაოდ გავრცელებული საკვები დანამატია. გასული საუკუნის 70-იან წლებში ამერიკელმა ნეიროქირურგმა აღმოაჩინა, რომ ნატრიუმის გლუტამატი ვირთხების ტვინს აზიანებდა, მისმა იაპონელმა კოლეგამ კი თვალების დაზიანების შესახებ გამოთქვა ჰიპოთეზა. ამის შემდეგ ადამიანებზეც დაიწყო დაკვირვების პროცესი და მკვლევართა განცხადებით, მათ 30%-ს, ვინც ნატრიუმის გლუტამატით გაჯერებულ საკვებს ხშირად მიირთმევს, თავის ხშირი ტკივილი, გახშირებული გულისცემა, გართულებული სუნთქვა, სხეულის ტემპერატურის მატება და ზოგადი სისუსტე აწუხებს. ვინაიდან ამ დანამატს აღმოსავლეთში აქტიურად იყენებდნენ, სიმპტომთა ერთობლიობას "ჩინური რესტორნის სინდრომი" უწოდეს.

ჩიყვი

ჩიყვი არის ფარისებრი ჯირკვლის ზომის პათოლოგიური ზრდა, რომელიც არის პეპლის ფორმის ჯირკვალი, რომელიც მდებარეობს ყელის ფუზეში, ადამის ვაშლის ქვეშ. იმის მიუხედავად, რომ ჩიყვი ძირითადად, უმტკივნეულოა, დიდი ზომის ჩიყვს შეუძლია გამოიწვიოს ყლაპვისა და სუნთქვის გართულება.

ჩუტყვავილა

ჩუტყვავილა (ვარიცელა) ვირუსული ინფექციაა, რომელიც იწვევს გამონაყარსა და ქავილს. იგი გადამდები დაავადებაა და ვრცელდება იმ ადამიანებზე, რომელთაც იგი არ გადაუტანიათ ან არ არიან აცრილები. დაავადების ხანგრძლივობა ძირითადად 5 - 10 დღეა და ხასიათდება სხეულის ზედაპირზე გამონაყარის გაჩენით, პაციენტებს აღენიშნებათ სხვა სიმპტომებიც, რომლებიც ჩნდება გამონაყარამდე 1- 2 დღით ადრე ეს სიმპტომებია სიცხე, უმადობა, თავის ტკივილი, მტკივნეულობისა და ცუდად ყოფნის ზოგადი შეგრძნება. უმეტეს შემთხვევაში დაავადება მსუბუქად მიმდინარეობს. ამის მიუხედავად საჭიროა ვაქცინაცია, რაც უსაფრთხო და ეფექტური გზაა პრევენციისა და გართულებების თავიდან აცილებისთვის.


ცარიელი თურქული კეხის სინდრომი

თურქული კეხი ეწოდება თავის ქალის ჩონჩხის ერთ-ერთ ძვალს, რომელიც თავის ქალას ღრუსკენაა მიმართული და ფორმით უნაგირს ჰგავს. კეხის ცენტრალურ ნაწილშია ჰიპოფიზის ფოსო, სადაც მდებარეობს ჰიპოფიზი. "ცარიელი" თურქული კეხის სინდრომი გულისხმობს თურქული კეხის გაფართოებას კეხის დიაფრაგმაში ხვრელის გავლით, თიაქრის პარკის გაღწევის შედეგად,  რომელიც წარმოქმნილია ქსელისებრი გარსითა და ავსებულია ცერებროსპინური სითხით (თხიერი გარემო, რომელიც გარს ერტყმის თავისა და ზურგის ტვინს) დაავადებულთა უმრავლესობა არის მრავალჯერ ნამშობიარები ჭარბი წონის ქალბატონები, რომელთაც აწუხებთ თავის ტკივილი და არტერიული ჰიპერტენზია.


ცელიაკის (ცელიაკია) დაავადება

ცელიაკაია არის იმუნური რეაქცია საკვებში შემავალ პროდუქტ გლუტენზე, რომელსაც შეიცავს მარცვლეული კულტურები, მაგალითად, ხორბალი, ჭვავი ან ქერი. დაავადების განვითარების შემთხვევაში გლუტენის მიღება იწვევს იმუნური სისტემის პასუხს წვრილ ნაწლავში. დროთა განმავლობაში ეს რეაქცია აყალიბებს ანთებით პროცესს, რომელიც აზიანებს ჭვრილი ნაწლავის კედელს და ხელს უშლის საკვების შეწოვას. ნაწლავური დაზიანება შესაძლოა გამოვლინდესწონაში კლებით, შებერილობით და ზოგჯერ ფაღარათით. გარკვეული დროის შემდეგ, ტვინი ნერვული სისტემა, ძვლები რვიძლი და სხვა ორგანოები განიცდიან საკვები ნივთიერებების ნაკლოვანებას და შიმშილს. ბავშვებში შეწოვის პრობლემამ შესაძლოა ზრდა-განვითარების შეფერხება გამოიწვიოს, ნაწლავური გაღიზიანება ვლინდება ტკივილით, განსაკუტრებით ჭამის შემდეგ. ცელიაკაია განუკურნებელი დაავადებაა, მაგრამ სწორი გლუტენისგან თავისუფალი დიეტის დაცვა ხელს უწყობს ნაწლავების აღდგენასა და სიმპტომების თავიდან აცილებას.

ცერვიციტი (საშვილოსნოს ყელის ანთება)

საშვილოსნოს ყელი საშვილონოს ქვედა ვიწრო დაბოლოებაა, რომელიც იხსნება ვაგინალურ ღრუში. ანთებას ყველაზე ხშირად ბაქტერიული და ვისუსული ინფექციები იწვევს, რომლებიც ქალის ორგანიზმში სქესებრივგზით ხვდება. ასეთი ინფექციებია გონორეა, ქლამიდია, ტრიქომონია და გენიტალური ჰერპესი. ანთების მიზეზი შეიძლება გახდეს ალერგია კონტრაცეფტულ სპერმიციდებზე ან კონდომის შემადგენლობაში არსებულ ლატექსზე. გარდა ამისა, ვაგინაში არსებული "მეგობარი" ბაქტერიების ზედმეტი ზრდა შესაძლოა გართულდეს საშვილოსნოს ყელის ანთებით.

ცისტიტი

ცისტიტი არის შარდის ბუშტის ანთება, რომელიც ძირითადად გამოწვეულია ბაქტერიული ორგანიზმით და მდგომარეობას ქვედა საშარდე გზების ინფექცია ეწოდება. შარდის ბუშტის ინფექცია შესაძლოა მტკივნეული და გამაღიზიანებელი იყოს, იგი ზოგჯერ მძიმე სამედიცინო პრობლემად ყალიბდება, რადგან ინფექცია შესაძლოა გავრცელდეს თირკმელებზეც.

ცისტიცერკოზი

ისტიცერკოზი არის პარაზიტ Taenia solium - ის (იგივე ღოლის სოლიტერი)  მიერ გამოწვეული ინფექცია. პარაზიტი ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ სხეულის სხვადასხვა ნაწილში წარმოქმნის ცისტებს. ცისტა ეს არის სითხით, ჩირქით, აირით ან სხვა ნივთიერებით სავსე ბუშტუკი, რომელიც ძირითადად კეთილთვისებიანია.

ცოფი

ცოფი გამოწვეულია მომაკვდინებელი ვირუსით, რომელიც ადამიანებზე გადადის ინფიცირებული ცხოველის ნერწყვიდან. ცოფის ვირუსი, როგორც წესი, ნაკბენის საშუალებით გადაეცემა. საქართველოში უპატრონო ძაღლები ადამიანებზე ვირუსის ყველაზე ხშირი გამავრცელებლები არიან. ვირუსის გამავრცელებელი ცხოველები ძირითადად არიან შინაური და ფერმის ცხოველები, მაგალითად კატა, ძროხა, ძაღლი, ქრცვინი, თხა, ცხენი ასევე შემდეგი გარეული ცხოველები: ღამურა, ტახვი, ველის მგელი (კოიოტი) მაიმუნი, მელია, ენოტი და სკუნსი. ცოფის თავდაპირველი სიმპტომები გრიპის მსგავსია და გრძელდება რამდენიმე დღე. სიცხე, ტავის ტკივილი, გულისრევის შეგრძნება, ღებინება, აფორიაქება, შფოთვა, დაბნეულობა, ჰიპერაქტიურობა, ყლაპვის გაძნელება, ჭარბი ნერწყვდენა, ჰალუცინაციები, უძილობა, ნაწილობრივი პარალიზი ცოფის ვირუსით დაინფიცირების მანიშნებელი სიმპტომებია, რაც მოითხოვს სასწრაფო ვაქცინაციას, ფატალური შედეგების თავიდან არიდების მიზნით.


ცხელება ტიფოიდური

ტიფოიდური ცხელება სოლმონელას მიერ გამოწვეული მდგომარეობაა. ბაქტერია ვრცელდება დაბინძურებული წყლისა და საკვების საშუალებით ასევე დაიფიცირებულ ადამიანთან კონტაქტით. 

ცხვირის პოლიპები

ცხვირის პოლიპები წარმოადგენენ უმტკივნეულო, კეთილთვისებიან წანაზარდებს ცხვირის ღრუს გზებსა და სინუსების ამომფენ გარსზე. უფრო კონკრეტულად, ცხვირის პოლიპი არის რბილი ქსოვილი, რომელსაც არ აქვს მგრძნობელობა, მცირე ზომის პოლიპების არსებობის შემთხვევაში, მათ პაციენტი შესაძლოა საერთოდ ვერ ამჩნევდეს.

ცხვირის ძგიდის გამრუდება

ცხვირის ძგიდის გამრუდების დროს ნესტოებს შორის არსებული თხელი კედელი გადახრილია ერთ მხარეს. ხშირ შემთხვევაში, ძგიდის გადახრის გამო ერთ-ერთი გამტარი გზა ცხვირის ღრუში (ნესტო) შევიწროებულია. როცა ძგიდის შევიწროება მძიმეა, შესაძლოა ცხვირის ნაწილი დაიხშოს და გაჭირდეს სუნთქვა. ჰაერის დინებით გამოწვეული გამოშრობა კიდევ უფრო ამძიმებს გადახრის სიმპტომებს და იწვევს სისხლდენას ან ქერქის ჩამოყალიბებას ზოგიერთ ადამიანში. 

ცხვირ-საცრემლე სადინარის გაუვალობა

ცრემლების წარმოქმნა ხდება საცრემლე ჯირკვლებში. ეს ჯირკვლები თითოეული თვალის ზედა ქუთუთოში მდებარეობს. ჩვეულებრივ, ცრემლები საცრემლე ჯირკვლიდან თვალის ზედაპირზე გადმოდის. ცრემლები იწოვება წვრილ ხვრელებში, რომლებიც მოთავსებულია ზედა და ქვედა ქუთუთოების მიერ შექმნილ კუთხესთან. 

თქვენს ქუთუთოებში მოთავსებულ სადინრებს(კანალიკულებს) ცრემლი გადააქვთ საცრემლე პარკებში, რომელიც მოთავსებულია ქუთუთოების ცხვირთან მიმაგრების ადგილას. საცრემლე პარკიდან, ცრემლები მიედინებიან არხში (ნასოლაკრიმალური არხი), რის შედეგადაც გამოთავისუფლდებიან ცხვირის ღრუში. ცხვირის ღრუში მოხვედრილი ცრემლები უკან შეიწოვება. 

დახშობა წვრილი ხვრელიდან ცხვრის ღრუს ჩათვლით ცრემლის სადრენაჟე სისტემის ნებისმიერ წერტილში შეიძლება მოხდეს. ამ დროს ცრემლები არ იწოვება ნორმალურად და შედეგად თვალები მუდმივად ცრემლიან მდგომარეობაშია, რაც ზრდის თვალის ანთბისა და ინფექციების რისკს. 

წითელა

წითელა ბავშვობის ინფექციაა, რომელსაც ვირუსი იწვევს, მიუხედავად იმისა, რომ დაავადება საკმაოდ ხშირია, მისი თავიდან აცილება სავსებით შესაძლებელია ვაქცინის საშუალებით. წითელას ვირუსი ადამაინის ორგანიზმში მოხვედრის შემდეგ მრავლდება ცხვირის ღრუსა და ყელში, როდესაც წითელას მქონე პაციენტი ახველებს, აცემინებს, ან ლაპარაკობს დაინფიცირებული წვეთები ისხმება ჰაერში, ეს წვეთები შესაძლოა ირგვლივ მყოფმა ადამაინებმა ჩაისუნთქოს რასაც მოჰყვება მათი დაინფიცირება. ვირუსის შემცველი წვეთები ასევე ვრცელდება სხვადასხვა ზედაპირზე, საიდანაც ინფექციის გავრცელება შესაძლებელია მოხდეს რამდენიმე საათის განმავლობაში.

წითურა

წითურა, იგივე გერმანული წითელა ან სამდღიანი წითელა, გადამდები ვირუსული ინფექციაა, რომელსაც დამახასიათებელი წითელი გამონაყარი ახლავს თან. წითელა და წითურა სხვადასხვა დააავადებებია თუმცა საერთო ბევრი აქვთ, მათ შორის წითელი გამონაყარი. ამის მიუხედავად, წუთურა განსხვავებული ვირუსითაა გამოწვეული, რომელიც ადამიანიდან ადამიანზე ვრცელდება, დაინფიცირებული ადამიანის ხველების, ცემინების, ლორწოვანი ნაწილაკების პირდაპირი შეხების შედეგად, ვირუსის გავრცელება შესაძლებელია ორსულ ქალებში დედიდან ნაყოფზე სისხლისმიერი გზით. უნდა აღინიშნოს, რომ წითურას ვირუსი არ არის ისეთი გადამდები და საშიში, როგორც წითელას გამომწვევი ვირუსია.

წინაგულთა თრთოლვა

წინაგულების თრთოლვის დროს, გულის ზედა საკნები (წინაგულები) ცემს ძალიან სწრაფად. ეს მდგომარეობა იწვევს გულის სწრაფ და რეგულარულ რითმს. წინაგულების თრთოლვა არის გულის რითმის დარღვევა (არითმია), რასაც იწვევს გულის ელექტრულის სისტემის პრობლემები. მდგომარეობა გავს წინაგულების ფიბრილაციას(გულის რითმის ხშირი დაავადება) თუმცა თრთოლვის დროს რითმი უფრო ორგანიზებული და ნაკლებად ქაოტურია. ზოგჯერ პაციენტი განიცდის, როგორც წინაგულების თრთოლვას ასევე ფიბრილაციას. არსებული მედიკამენტები საშუალებას იძლევა გამოსწორდეს ჯანმრთელობის მდგომარეობა და პაციენტი დაუბრუნდეს ცხოვრების ჩვეულ რიტმს.


წინაგულთა ფიბრილაცია

წინაგულების ფიბრილაცია არის არარეგულარული და სწრაფი გულისცემა. რომელიც იწვევს სხეულის სისხლით  არასაკმარის მომარაგებას. ამ დროს გულის ზედა ორი საკანი (წინაგულები) ცემს ქაოტურად და არარეგულარულად, გულის ქვედა ორი საკანი (პარკუჭები) კი კოორდინირების გარეშე. წინაგულების ფიბრილაცია შეიძლება იყოს ეპიზოდური, თუმცა მდგომარეობა შესაძლოა გახანგრძლივდეს და საჭირო გახდეს სამედიცინო დახმარება. მიუხედავად იმისა, რომ თავად წინაგულების ფიბრილაცია არ არის სიცოცხლისთვის საშიში, მდგომარეობა ძალიან სერიოზულია და ხანდახან საჭიროებს სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას. მას ახლავს გართულებები, წინაგულების ფიბრილაციის შედეგად შესაძლოა ჩამოყალიბდეს სისხლის კოლტები, რომლებიც გადადიან სისხლის მიმოქცევაში და მიემართებიან სხვადასხვა ორგანოებისკენ. ეს პროცესი კი იწვევს სისხლის დინების დაბლოკვას, რაც იშემიის სახელწოდებითაა ცნობილი.

წინამენსტრუალური სინდრომი (PMS)

წინამენსტრუალური სინდრომი მოიცავს სინდრომების კომპლექსს რომელიც მეორდება ციკლურობით და ვლინდება ციკლის მხოლოდ მეორე ნახევარში, ხშირად 3 - 12 დღით ადრე მენსტრუაციამდე. ეს სიმპტომებია: 

  • თავის ტკივილი
  • მკვეთრი გაღიზიანებადობა ან დეპრესია
  • მტირალობა
  • სისუსტე
  • გულისრევა
  • ღებინება
  • კანის ქავილი
  • ტკივილები გულის არეში
  • სახის გამონაყარი
  • სახის, ხელების და მთელი სხეული შეშუპება
  • სარძევე ჯირკვლების მტკივნეული გამაგრება

წყლით მოწამვლა

წყლით მოწამვლა იგივე ჰიპონატრემია ეწოდება მდგომარეობას, რომლის დროსაც სისხლში დაქვეითებულია ნატრიუმის შემცველობა. ნატრიუმი არის ელექტროლიტი, რომელიც არეგულირებს წყლის რაოდენობას უჯრედებში და მათ გარშემო. ჰიპონატრემიის დროს, ერთი ან მეტი ფაქტორი, რომელიც შეიძლება იყოს სხვა დაავადებით დაწყებული ვარჯიშის დროს ზედმეტი წყლის დალევით დამთავრებული, იწვევს ორგანიზმში არსებული სოდიუმის განზავებას. ამ დროს ორგანიზმში იზრდება წყლის დონე და უჯრედები შუპდება. ამ შეშუპებას შეუძლია ბევრი მსუბუქი და სიცოცხლისთვის საშიში გართულება გამოიწვიოს. 

წყლულოვანი კოლიტი

წყლულოვანი კოლიტი არის ნაწლავის ანთებითი დაავადება, რომლის დროსაც საჭმლის მონელებელ ტრქატში ვიტარდება ხანგრძლივი ანთება და წყლულები. წყლულოვანი კოლიტი აზიანებს მსხვილი ნაწლავისა და სწორი ნაწლავის ამომფენ გარსს.

ჭაღისებრი ნერვის პარეზი (IV თავის ქალის ნერვი)

ჭაღისებრი ნერვი ადამიანის პერიფერიული ნერვული სისტემის ნაწილია, იგი აინერვირებს თვალის ზედა ირიბ კუნთს, რომელიც თვალის კაკალს ამოძრავებს ქვემოთ და გარეთ. IV წყვილი ნერვის, ჭაღარისებრი ნერვის დაზიანება იწვევს ქუთუთოს დაშვებას, თვალის კაკლის სრულ უმოძრაობას, მიდრიაზს, სინათლესა და აკომოდაციაზე გუგის რეაქციის გაქრობას, მხედველობის გაორებასა და სიელმეს.

ჭინჭრის ციება

ჭინჭირის ციება, აგრეთვე ცნობილი, როგორც ურტიკარია არის კანის ალერგიული რეაქცია, რომელიც იწვევს კანზე პატარა ლაქების და დიდი ზომის ბუშტების გაჩენას.

ხელების ოსტეოართრიტი

ოსტეოართრიტი არის ართრიტის ყველაზე ხშირი ფორმა, რომელიც ვითარდება მაშინ, როდესაც ძვლის ზედაპირზე დამცავი ხრტილი ცვდება და გლუვი ზედაპირი ხდება ხორკლიანი. დროთა განმავლობაში, მოძრაობა ძნელდება და ხდება მტკივნეული.  აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ სახსარი ორი ან რამდენიმე ძვლის თავისუფალი, მოძრავი და ნახევრად მოძრავი შეერთებაა, რომელიც საყრდენ-მამოძრავებელ სისტემას საკმაოდ რთულ და მრავალფეროვან მოძრაობათა შესრულების უნარს სძენს. ოსტეოართრიტმა შეიძლება მოიცვას ნებისმიერი მათგანი, მაგრამ ყველაზე ხშირად ზიანდება ხელების მუხლების ბარძაყისა და ხერხემალის სახსრები. 

ხერხემლის გულმკერდის მალის დეგენერაციული ცვლილება

ადამიანის ხერხემალი იყოფა რამდენიმე კისრის, გულმკერდის, წელის, გავის და კუდუსუნის ნაწილად. ხერხემლის გულმკერდის ნაწილი ფორმირებულია 12 გულმკერდის მალიდან, რომლის სეგმენტებიც ნაკლებად მოძრავია, რადგან ისინი დაფიქსირებულია მკერდის ძვლითა და ნეკნებით. დეგენერაციულ პროცესში ძირითადად ერთვება ხერხემლის მოძრავი სეგმენტის სხვადასხვა სტრუქტურა, მაგალითად  მალათაშუა დისკი, რკალისებური მორჩების შესახსრებები, მყესები და კუნთები, რაც იწვევს ზურგის ტვინის ნერვების რეცეპტორთა გაღიზიანებას და შემდგომ - ზურგის ტვინის ნერვებისა და თვით ზურგის ტვინის შესაძლო დაზიანებას. 

ხერხემლის კისრის მალის დისკის დეგენერაციული ცვლილება

ადამიანის ხერხემალი იყოფა რამდენიმე კისრის, გულმკერდის, წელის, გავის და კუდუსუნის ნაწილად. ხერხემლის სვეტის ანატომია წარმოადგენს რთულ სტრუქტურას, რომელიც შეიძლება გაიყოს ორ ნაწილად - წინა და უკანა ნაწილი. ხერხემლის სვეტის წინა ნაწილი შედგება ცილინდრული ფორმის მალებისგან. თითოეულ მალას ერთმანეთთან მალათაშუა დისკი აკავშირებს. ხერხემლის ზრდის პროცესის დასრულების დროს დაახლოებით 24-25 წელის ასაკში ვითარდება მალთაშუა დისკების სისხლძარღვების შეხორცება. შემდგომ ეტაპზე მალთაშუა დისკები კარგავენ თავის ელასტიურობას და ამორტიზაციულ ფუნქციებს სიარულის და სირბილის დროს. ეს ცვლილებები შეიძლება გამოიწვიოს დისკის დაზიანებამ ხერხემლის ყველაზე მოძრავ კისრისა და წელის სეგმენტში. 

ხერხემლის ოსტეოართრიტი

ოსტეოართრიტი ართრიტის ყველაზე ხშირი ფორმაა. იგი ვითარდება, როცა ძვლებს შორის მდებარე დამცავი ხრტილი დროთა განმავლობაში ცვდება. ოსტეოართრიტი შეიძლება გახდეს სახსრების დაზიანების მიზეზი ნებისმიერ სახსარში, მაგრამ ყველაზე ხშირად ჩართული სახსრებია ხელში, მუხლებზე, თეძოსა და ხერხემალზე. ხრტილი მაგარი, სრიალა ქსოვილია, რომელიც ამცირებს ხახუნს ხერხემლის მალებს შორის და უზრუნველყოფს სახსრის სრულ მოძრაობას. ხერხემლის ოსტეოართრიტის დროს, ხრტილი უხეშდება, ცვდება და შედეგად ძვლები მოძრაობის დროს სახსარში ერთმანეთს ეხება.

ხორხის სიმსივნე

ხორხის სიმსივნე, რომელიც გაურკვეველი მიზეზის გამო უფრო მეტად მამაკაცებში ვითარდება ვიდრე ქალებში,  შეიძლება იყოს ნაოჭზედა ანუ ვესტუბულური ან ნაოჭქვედა. ხორხის ნაოჭზედა სიმსივნე გამოირჩევა ავთვისებიანი მიმდინარეობით. სიმსივნე ჩვეულებრივ ვრცელდება ენაზე და ხორხსარქველზე. საწყის ეტაპზე მდგომარეობა უსიმპტომოდ ვითარდება, შემდგომში წარმოიქმნება  უსიამოვნო შეგრძნება ყლაპვის დროს, მოგვიანებით ვლინდება ტკივილიც. დათვალიერებისას აღინიშნება ბორცვისებრი წანაზარდი ან ინფილტრატი (ორგანიზმის ქსოვილებში სისხლის, ლიმფისა და უჯრედოვანი ელემენტების გროვა) 

რაც შეეხება ხორხის ნაოჭქვედა სიმსივნეს ძირითადი სიმპტომია სუნთქვის გაძნელება და ხმის ჩახლეჩა. გავრცელებული კიბო დროს-ხველა ნახველით, ლპობითი სუნი პირიდან.  ნაოჭქვედა კიბოს, პირველ და მეორე სტადიაში, მკურნალობენ ოპერაციული გზით, მესამე და მეოთხე სტადიებში ოპერაციის შემდეგ ატარებენ სხივურ თერპიას. დაავადების გავრცელებულ სტადიებზე შესაძლებელია ქიმიოპრეპარატების დანიშვნა.

ჯიბლიბო

ჯიბლიბო არის ქუთუთოს კიდის მტკივნეული შესიება, ის ხშირად ჩირქს შეიცავს და უფრო ხშირად ქუთუთოს გარეთა ნაწილზე წარმოქიმნება. თუმცა ეს არ გამორიცხავს მისი ქუთუთოს შიგნითა ნაწილზე წარმოაქმნას. ჯიბლიბოს გამომწვევ მიზეზად ითვლება ცხიმოვანი ჯირკვლების ინფექცია. ამ ინფექციის ყველაზე ხშირი გამომწვევია სტაფილოკოკური ბაქტერია. ჯიბლიბოს ნიშნები და სიმპტომებია: წითელი შესიება ქუთუთოზე, რომელიც ძირმაგარას ან მუწუკს გავს, ქუთუთოს ტკივილი და შეშუპება, ცრემლიანობა. უმეტეს შემთხვევაში ჯიბლიბო თავისით ქრება 2 - 3დღეში. ტკივილისა და სისკომპორტის საწინააღმდეგოდ კარგი საშუალებაა თბილი საფენის თვალზე დადება.


ჰემოლიზური ანემია

ჰემოლიზური ანემია პათოლოგიური მდგომარეობაა, რომელსაც ახასიათებს ჰემოგლობინის დონის დაქვეითება და ერითროციტების გაძლიერებული ჰემოლიზი (დაშლა), რის შედეგადაც სისხლში იმატებს ერითროციტების დაშლის პროდუქტების: ბილირუბინის, თავისუფალი ჰემოგლობინის - დონე ან შარდში ჩნდება ჰემოსიდერინი. ამ ტიპის ანემიის მთავარი ნიშანია "ახალშობილი" ერითროციტების - რეტიკულოციტების მატება სისხლის წითელი უჯრედების ჭარბი წარმოების გამო.

ჰემოლიზურ-ურემიული სინდრომი

ჰემოლიზურ-ურემიული სინდრომი არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ხდება სისხლის წითელი უჯრედების ნაადრევი, პათოლოგიური განადგურება. ამ პროცესის დაწყების შემდეგ, დაზიანებული სისხლის წითელი უჯრედები თირკმელების საფილტრაციო სისტემაში იჭედებიან, რითაც შეიძლება გამოიწვიონ ჰემოლიზურ-ურემიული სინდრომთან დაკავშირებული თირკმლის უკმარისობა.

ჰემოროიდალური კვანძი

ბუასილი სწორი ნაწლავის დაავადებაა, რომელსაც  საფუძვლად უდევს სწორი ნაწლავის კავერნოზულ ვენებში სისხლის მიმოქცევის რეგულაციის დარღვევა, რაც იწვევს სისხლის შეგუბებას. ბუასილის განვითარებას ხელს უწყობს: ცხოვრების ნაკლებმოძრავი წესი, ყაბზობა, ანთებითი ან სიმსივნური პროცესები სწორ ნაწლავსა და მცირე მენჯის სხვა ორგანოებში.

ჰემოფაგოციტური ლიმფოჰისტოციტოზი

ჰემოფაგოციტური ლიმფოჰისტოციტოზი საშიში იმუნოდეფიციტური მდგომარეობაა, რომელიც შეიძლება განვითარდეს ნებისმიერ ასაკისა და წარმოშობის ადამიანში. დაავადების მახასიათებელი ნიშანია ჰისტოციტებისა და ლიმფოციტების ჰიპერაქტიურობა.  მათი ორგანიზმის ჯანმრთელი ლიმფური ქსოვილების წინააღმდეგ მიმართული მოქმედება იწვევს, სხვადასხვა ორგანოს დაზიანებას, ტკივილს, ცხელებას, ელენთის გადიდებასა და ღვიძლის სხვადასხვა ანომალიას. 

ჰემოფილია A

ჰემოფილია იშვიათი მემკვიდრული დაავადებაა, რომელიც გულისხმობს სისხლის შედედების ფუნქციის დარღვეას, აღნიშნული გამოწვეულია სისხლში თრომბოციტების ნაკლებობით. შედეგად სისხლდენა არის საკმაოდ ხანგრძლივი და რთულად შესაჩერებელი. კანის ზედაპირზე არსებული ჭრილობებიდან განვითარებული სისხლდენა არ არის იმდენა სერიოზული პრობლემა რამდენადაც ორგანიზმში განვითარებული სისხლდენები და სისხლცაქცევები.  განსაკუთრებით, მუხლების კოჭებისა და მხრების მიდამოებში. სისხლდენამ შესაძლოა დააზიანოს სხვადასხვა ორგანი ან ქსოვილი და იყოს სიცოცხლისთვის საფრთხის შემქმნელი. ჰემოფილია A დაავადების ყველაზე გავრცელებული სახეობაა, იგი გამოწვეულია სისხლის შემადედებელი მერვე ფაქტორის ნაკლებობით.

ჰემოფილია B

ჰემოფილია იშვიათი მემკვიდრული დაავადებაა, რომელიც გულისხმობს სისხლის შედედების ფუნქციის დარღვეას, აღნიშნული გამოწვეულია სისხლში თრომბოციტების ნაკლებობით. შედეგად სისხლდენა არის საკმაოდ ხანგრძლივი და რთულად შესაჩერებელი. კანის ზედაპირზე არსებული ჭრილობებიდან განვითარებული სისხლდენა არ არის იმდენა სერიოზული პრობლემა რამდენადაც ორგანიზმში განვითარებული სისხლდენები და სისხლცაქცევები.  განსაკუთრებით, მუხლების კოჭებისა და მხრების მიდამოებში. სისხლდენამ შესაძლოა დააზიანოს სხვადასხვა ორგანი ან ქსოვილი და იყოს სიცოცხლისთვის საფრთხის შემქმნელი. ჰემოფილია B დაავადების ერთ-ერთი სახეობაა, იგი გამოწვეულია სისხლის შემადედებელი მეცხრე ფაქტორის ნაკლებობით.

ჰემოქრომატოზი

თანდაყოლილი ჰომოქრომატოზის დროს ორგანიზმი ჭარბი რაოდენობით იწოვს საკვებიდან რკინას, იგი ინახება ორგანოებში, განსაკუთრებით ღვიძლში, გულში და პანკრეასში. ჭარბ რკინას შეუძლია მოწამლოს ორგანოები და გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობები, მაგალითად სიმსივნე, გულის არითმიები და ციროზი. ადამიანთა უმეტესობა გენეტიკურად იღებს იმ დაზიანებულ გენს, რომელიც იწვევს აღნიშნულ დაავადებას. დაავადება  უფრო ხშირად გავრცელებულია თეთრკანიანებში. აღსანიშნავია, რომ დაზიანებული გენის მქონე ადამიანთა მხოლოდ მცირე ნაწილს უვითარდება სერიოზული პრობლემები. ჰომოქორმატოზი უფრო რთულად მამაკაცებში მიმდინარეობს.

ჰეპატიტი

ჰეპატიტი ღვიძლის მწვავე და ქრონიკული დიფუზური ანთებითი დაზიანებაა. მრავალი მედიკამენტი (ტრანკვილიზატორები, ზოგიერთი ანტიბიოტიკი) და ქიმიური ნაერთები (ალკოჰოლი) ხანგრძლივი მიღებისას ღვიძლს ისე აზიანებს, რომ მის ანთებასაც კი იწვევს - ეს ტოქსიკური ჰეპატიტია.

ჰეპატიტი A

A ჰეპატიტი ღვიძლის ვირუსული ანთების ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. ინფიცირება ხდება ცხელ სეზონზე - ზაფხულში, გამოვლენა კი - შემოდგომის მიწურულს. A ჰეპატიტი ვრცელდება ფეკალურ-ორალური გზით ან დაბინძურებული საკვების ან წყლის მეშვეობით. წლამდე ასაკის პატარები არ ავადდებიან - მათ დედისეული ანტისხეულები იცავს. დაავადება უმეტესად ხვდებათ უფროსი ასაკის ბავშვებს, რომლებიც მიირთმევენ გაურეცხავ ხილს, ჭუჭყიანი ხელებით შეექცევიან კერძს, პირში იდებენ სათამაშოებს. ვირუსი ასევე  გამოიყოფა ინფიცირებულის განავალში დაავადების კლინიკურ გამოვლენამდე დაახლოებით ორი კვირის განმავლობაში და რამდენიმე დღე გამოვლენის შემდეგ. დაავადება მაქსიმალურად გადამდებია უშუალოდ სიყვითლის განვითარების წინ. A ჰეპატიტის გადატანის შემდეგ ვირუსმატარებლობა არ აღინიშნება. დაავადება ტოვებს მყარ იმუნიტეტს. განმეორებითი შემთხვევები იშვიათია. 

ჰეპატიტი B

ვირუსული B ჰეპატიტი ღვიძლის ინფექციური დაავადებაა. ვირუსი გადაედება დაავადებულის სისხლითა და სხვა ბიოლოგიური სითხეებით, თუ ისინი მეორე ადამიანის სისხლში აღმოჩნდა, მაგალითად, ხდება ნარკოტიკის საერთო შპრიცით შეყვანისას, პირსინგის, ტატუს, მანიკიურისა და პედიკიურის არასათანადოდ გასტერილებული ხელსაწყოების გამოყენებისას. 

ჰეპატიტი C

C ვირუსით გამოწვეული ჰეპატიტით დღეს დედამიწის მოსახლეობის 15-20%-ია ავად. C ჰეპატიტის გამომწვევი ვირუსი წვრილი, სფეროსებრი მიკროორგანიზმია, რომელსაც საკმაოდ მკვრივი გარსი აქვს. ვირუსის თვისებები მის ერთადერთ გენშია კოდირებული. C ვირუსს ერთი მეტად საინტერესო თავისებურება ახასიათებს - მუდმივად იცვლება. ადამიანი ინფიცირდება ვირუსის ერთი ვარიანტით, რომელიც ინფექციური პროცესის მიმდინარეობისას მუტაციას განიცდის და რამდენადმე იცვლის სახეს. შედეგად ანტისხეულები, რომლებიც ორგანიზმში ვირუსის საწყისი ვარიანტის მიმართ გამომუშავდა, ვეღარ ახერხებს მუტანტი ვირუსის პათოგენური თვისებების განეიტრალებას და ისიც მშვიდად განაგრძობს ორგანიზმის დაზიანებას.

ჰერბიციდული მოწამვლა

ჰერბიციდები რასასურველი მცენარეულობის გასანადგურებელი ქიმიურინივთიერებები. მცენარეებზე მოქმედების ხასიათის მიხედვით ჰერბიციდები არის ერთიანი მოქმედების ანუ ანადგურებს ყველა სახეობის მცენარეს და შერჩევეთი მოქმედების, რომლებიც ანადგურებს ზოგიერთი სახის მცენარეს. ჰერბიციდული მოწამვლა გულისხმობს აღნიშნული ნივთიერებების გადაყლაპვისა და შესუნთვის შემდეგ ორგანიზმში განვითარებულ ინტოქსიკაციის პროცესს. შედეგად ღიზიანდება კანი, ზიანდება თირკმელები და ღვიძლი, არ არის გამორიცხული განვითარდეს მუცლის ტკივილი, დიარეა და კომა. სასიკვდილო დაოზად მიჩნეულია ჰერბიციდული ნივთიერების 1 დან 10 გრამამდე ოდენობა. 

ჰიპერანდროგენიზმი

ჰიპერანდროგენიზმი ქალებში გავრცელებული დააავადება, რომლისთვისაც დამახასიათებელია ანდროგენის ჭარბი სეკრეცია. ჩვეულებრივად ჰიპერანდროგენიზმს თან ახლავს ჭარბთმიანობა, მენსტრუალური ციკლის დარღვევა, უკიდურესად იშვიათი მესტრუაციები, მენსტრუაცია არანორმალურად ძლიერი ან ხანგრძლივი სისხლდენით, ოვულაციის არარსებობა, უნაყოფობის განვითარება, ენდომეტრიუმის ჰიპერპლაზია, ჰიპერლიპიდემია, ჰიპერგლიკემია და ჰიპერტენზია.ყველა ეს ფაქტორი შეიძლება იყოს ქალის ორგანიზმში ზოგიერთი გენის მუტაციის შედეგი.

ჰიპერთირეოზი

ჰიპერთირეოზი წარმოადგენს ორგანიზმის ისეთ მდგომარეობას, როცა ფარისებრი ჯირკვლი ზემდეტი რაოდენობით გამოიმუშავებს თიროქსინსა და ტრიიოდთირონინს. ამ ორი ჰორმონის დიდი რაოდენობით ორგანიზმში არსებობა სერიოზულ და საყურადღებო ცვლილებებს იწვევს. ვითარდება ჰპერთირეოზი რომელიც ჩიყვის განვითარებას უწყობს ხელს.

ჰიპერპარათიროიდიზმი

ჰიპერპარათიროიდიზმი არის სისხლში პარათჰორმონის ჭარბი რაოდენობა, რომელიც ვითარდება სხეულში არსებული ოთხიდან ერთი ან მეტი პარათიროიდული ჯირკვლის ჭარბი აქტიურობით. ეს ჯირკვლები დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ზომისაა და მდებარეობს ყელის არეში. პარათიროიდული ჯირკვლები წარმოქმნიან პარათჰორმონს, რომლის ფუნქციაც სისხლსა და ქსოვილებში კალციუმის სათანადო თანაფარდობის შენარჩუნებაა, მათი ფუნქციონირება კალციუმზეა დამოკიდებული.

ჰიპერტენზია

ჰიპერტენზია ქრონიკული დაავადებაა, რომლის დროსაც არტერიული წნევის მაჩვენებლები მყარად იმატებს. არტერიული წნევის მომატებას უჩივის ზრდასრული მოსახლეობის 20-30%. ასაკთან ერთად მისი გავრცელება იმატებს და 65 წელს გადაცილებულებთან 50-60%-ს აღწევს.

ჰიპერტენზიული ენცეფალოპათია

ჰიპერტენზიული ენცეფალოპათია განპირობებულია ქალაშიდა ვენებისა და ვენური სინუსების გადავსებით სისხლით, ტვინის კაპილარებში წნევის მომატებით, რაც იწვევს ტვინის შესიება - შეშუპებას, ქალაშიდა წნევის მომატებას. კრიზის საფუძველია ტვინის არტერიების არასაკმარისი ტონური რეაქცია არტერიული წნევისმომატებაზე, რაც განაპირობებს სისხლის ჭარბი ნაკადის გაღწევას ტვინისაკენ მაღალი წნევით, ასევე ტვინის ვენების ჰიპოტონიას, რაც აფერხებს გადინებას. 

ჰიპერტენზიული კრიზი

ჰიპერტენზიული კრიზისი ჰიპერტენზიული დაავადებების დროს განვითარებული მდგომარეობაა. განასხვავებენ ჰიპერტონიული კრიზის ხუთ ვარიანტს:

  • ჰიპერტონიული კარდიალური კრიზი ხასიათდება გულის მწვავე მარცხენაპარკუჭოვანი უკმარისობით, არეტრიული წნევის მკვეთრი მომატებისას
  • ცერებრული ანგიოჰიპეტონური კრიზი შეესაბამება ე. წ. ჰიპერტონულ ენცეფალოპათიას, რომელიც განპირობებულია ქალაშიდა ვენებისა და ვენური სინუსების გადავსებით სისხლით, ტვინის კაპილარებში წნევის მომატებით, რაც იწვევს ტვინის შესიება - შეშუპებას, ქალაშიდა წნევის მომატებას. 
  • ცერებრული იშემიური კრიზი განპირობებულია ტვინის არტერიების ჭარბი ტონური რეაქციით, არტერიული წნევის მნიშვნელოვანი მომატების პასუხად. 
  • ცერებრული რთული კრიზი ხასიათდება კეროვანი ნევროლოგიური დარღვევების წარმოქმნით 
  • გენერალიზებული სისხლძარღვოვანი კრიზი გარდა არტერიული წნევის მნიშვნელოვანი ზრდისა, რასაც თან ახლავს გამოხატული დიასტოლური ჰიპერტენზია, ხასიათდება, ერთდროულად რამოდენიმე ორგანოს სისხლმომარაგების დარღვევის ნიშნებით

ჰიპოგლიკემია

ჰიპოგლიკემია სისხლში სისხლში შაქრის დაბალი შემცველობაა. განვითარებულ ქვეყნებში ჰიპოგლიკემიას უფრო და უფრო ხშირად იხსენიებენ საუკუნის დაავადებად.

ჰიპოთიროიდიზმი

ჰიპოთიროიდიზმი არის მდგომარეობა, რომლის დროსაც ფარისებრი ჯირკვალი ორგანიზმისთვის მნიშვნელოვან ჰორმონებს აღარ წარმოქმნის საკმარისი რაოდენობით. ფარისებრი ჯირკვალი არის პატარა პეპლის ფორმის ჯირკვალი, რომელიც მდებარეობს ყელის წინა ნაწილის ფუძეში ადამის ვაშლის ქვეშ, მის მიერ წაერმოქმნილ ჰორმონებს დიდი გავლენა აქვს ჯანმრთელობასა და მეტაბოლიზმზე, ისინი აკონტროლებენ ორგანიზმის მიერ ნახშირწყლებისა და ცხიმების მოხმარების სიხშირეს, სხეულის ტემპერატურას, გულისცემასა და ცილების სინთეზს.

ჰიპოპარათირეოიდიზმი

ჰიპოპარათირეოიდიზმი არის იშვიათი მდგომარეობა, რომლის დროსაც არასაკმარისი რაოდენობით გამომუშავდება პარათირეოიდული ჰორმონი. პარათირეოიდული ჰორმონი დიდ როლს თამაშობს ორგანიზმში ორი მინერალის, კალციუმის და ფოსფორის დონის შენარჩუნებაში. ჰიპოპარათირეოიდიზმის დროს პარათირეოიდული ჰორმონის დაბალი დონე იწვევს სისხლში და ძვლებში პათოლოგიურად დაბალი რაოდენობის იონიზებული კალციუმის არსებობას და შრატში ფოსფორის რაოდენობის გაზრას. 

ჰიპოპიტუიტარიზმი

ჰიპოპიტუიტარიზმი არის იშვიათი პათოლოგია, რომლის დროსაც ჰიპოფიზი ერთ ან მეტ ჰორმონს ან საერთოდ არ წარმოქმნის ან არასათანადო რაოდენობით გამოყოფს. ჰიპოფიზი პატარა, ლობიოს ფორმის ჯირკვალია, რომელიც მდებარეობს ტვინის ფუძეზე, ცხვირის უკან და ყურებს შორის. მისი ზომის მიუხედავად, იგი წარმოქმნის ჰორმონებს, რომელთა მეშვეობით რეგულირდება მტელს ორგანიზმში მიმდინარე პროცესები.

ჰიპოტენზია

ჰიპოტენზია დაბალი არტერიული წნევაა, რომელიც იწვევს თავბრუსხვევისა და გონების დაკარგვის სიმპტომებს. მძიმე შემთხვევებში, დაბალი არტერიული წნევა სიცოცხლისათვის საშიშია. არტერიული წნევა სწრაფად იცვლება. ცვლილება შესაძლოა დროის მცირე მონაკვეთშიც მნიშვნელოვანი იყოს, ზოგჯერ ერთი შეკუმშვიდან მეორემდე. მნიშვნელოვანია სხეულის პოზიცია, სუნთქვის რითმი, სტრესის დონე, ფიზიკური მდგომარეობა, მიღებული მედიკამენტები, მიღებული საკვები და სასმელი, დღის მონაკვეთები. არტერული წნევა ძირითადად ყველაზე დაბალია ღამით და სწრაფად იმატებს გაღვიძებისას. 

ჰიპოფიზის ადენომა

ჰიპოფიზის ადენომის იგივე აკრომეგალიის განვითარების მთავარ მიზეზს წარმოადგენს მოზრდილ ასაკში ჰიპოფიზის მიერ დიდი რაოდენობით ზრდის ჰორმონის სინთეზი. შედეგად ზედმეტად იზრდება  ხელების ფეხების და სახის შემადგენელი ძვლები. აკრომეგალიით ძირითადად ავადდებიან შუახნის ასაკის ადამიანები. იგი თანდათანობით განვითარებადი დაავადებაა, ამიტომაც რთული ხდება საწყის  ეტაპებზევე მისი აღმოჩენა. მკურნალობის გარეშე ჰიპოფიზის ადენომას შეუძლია გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში დაავადებები, თუმცა მკურნალობითა და მეთვალყურეობით შესაძლებელია დაავადებისა და მისი სიმპტომების კონტროლი.

ჰიპოფიზის ადენომა (აკრომეგალია)

ჰიპოფიზის ადენომის იგივე აკრომეგალიის განვითარების მთავარ მიზეზს წარმოადგენს მოზრდილ ასაკში ჰიპოფიზის მიერ დიდი რაოდენობით ზრდის ჰორმონის სინთეზი. შედეგად ზედმეტად იზრდება  ხელების ფეხების და სახის შემადგენელი ძვლები. აკრომეგალიით ძირითადად ავადდებიან შუახნის ასაკის ადამიანები. იგი თანდათანობით განვითარებადი დაავადებაა, ამიტომაც რთული ხდება საწყის  ეტაპებზევე მისი აღმოჩენა. მკურნალობის გარეშე ჰიპოფიზის ადენომას შეუძლია გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში დაავადებები, თუმცა მკურნალობითა და მეთვალყურეობით შესაძლებელია დაავადებისა და მისი სიმპტომების კონტროლი.

ჰიპოფიზის პროლაქტინის განმაცალკევებელი ადენომა

ჰიპოფიზის ჯირკვალი მცირე ზომის, ლობიოს ფორმის წარმონაქმნია, რომელიც თავის ტვინის ფუძესთან მდებარეობს, გარკვეულწილად ცხვირის ღრუს უკან და ყურებს შუა ნაწილში. მცირე ზომის მიუხედავად, ჯირკვალი აკონტროლებს ორგანიზმის თითქმის ყველა ნაწილს. აქ წარმოქმნილი ჰორმონები არეგულირებენ მნიშვნელოვან ფუნქციებს, როგორიცაა ზრდა, სისხლის წნევა და რეპროდუქცია. ჰიპოფიზის პროლაქტინის განმაცალკევებელი ადენომა გულისხმობს ჰიპოფიზში განვითარებლ სიმსივნეს, რაც დაკავშირებულია ორგანიზმში ჭარბი რაოდენობით პროლაქტინის წარმოქმნასთან, 

ჰიპოფიზის შესიება

ჰიპოფიზი შინაგანი სეკრეციის ჯირკვალია, რომელიც უშუალო გავლენას ახდენს მასზე დამოკიდებული პერიფერიული ენდიკრინული ჯირკვლების მოქმედებაზე და არეგულირებს მათ ფუნქციებს. ამ მეტად მნიშვნელოვანი ჯირკვლის ზომაში გაზრდა ძირითადად მასში განვითარებულ სიმსივნესათან არის დაკავშირებული. ჰიპოფიზის სიმსივნეები ვლინდება ჰიპოფიზის მიერ ჭარბი ან არასაკმარისი ჰორმონების სინთეზით. ორივე მდგომარეობა იწვევს პრობლემებს ორგანიზმში. დიდი ზომის ჰიპოფიზის სიმსივნეები (1 სანტიმეტრი ან მეტი) ცნობილია, როგორც მაკროადენომა. ეს უკანასკნელი,  ახდენს ზეწოლას ჯირკვლის დანარჩენ ქსოვილზე და გარშემო მდებარე სტრუქტურებზე. 

ჰორნერის სინდრომი

ჰორნერის სინდრომი არის ნიშნებისა და სიმპტომების ერთობლიობა, რომელსაც იწვევს ტვინიდან სხეულის ერთ მხარეს სახემდე და თვალამდე მომავალი ნერვული გამტარობის დაზიანება.